Տիսերանի չափանիշ
Jump to navigation
Jump to search
Տիսերանի չափանիշ, երկնային մարմնի ուղեծրի չափանիշ, որը օգտագործվում է նրա նույնականացման համար։ Այն չի փոփոխվում ժամանակի ընթացքում, չնայած Կեպլերի ուղեծրի էլեմենտների փոփոխությանը։
Չափանիշը ներմուծվոլ է Ֆելիկս Տիսերանի կողմից, գիսաստղերի նույնականացման համար։
Եթե ժամանակի որոշակի պահին մարմնի ուղեծիրը ունի մեծ կիսաառանցք, էքսցենտրիսիտետ և թեքում, ապա Տիսերանի չափանիշը որոշվում է հետևյալ կերպ՝
- ,
որտեղ՝
Տիսերանի չափանիշ են անվանում նաև մեծությունները։
Քանի որ, ցանկացած մոլորակի (նույնիսկ Յուպիտերի) զանգվածը շատ անգամ փոքր է Արեգակի զանգվածից, ապա բազմապատիկը կարելի է անտեսել։ Այդ դեպքում ներմուծելով , կստանանք Տիսերանի չափանիշի ամենատարածված բանաձևը՝
- ,
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- B. Bertotti, P. Farinella, D. Vokrouhlický (2003)։ Physics of the solar system։ Springer։ էջ 701
- C. M. Linton (2004)։ From Eudoxus to Einstein: a history of mathematical astronomy։ Cambridge University Press։ էջ 516
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- И. С. Шестака, А.К. Маркина, В. И. Мусий, Л. Я. Скобликова (1995)։ «Критерий родственности малых тел Солнечной системы»։ Кинематика и физика небесных тел (ռուսերեն) 11 (3): 36–43։ Վերցված է 2011-10-02(չաշխատող հղում)