Տարտ

Տարտ խնձորով

Տարտ (ֆր.՝ tarte), ֆրանսիական խոհանոցին բնորոշ բաց կարկանդակ է, որը պատրաստվում է ավազից կամ ցանկացած այլ խմորից։ Այն կարող է լինել աղանդեր կամ հիմնական ուտեստ, բայց սովորական կարկանդակից տարբերվում է հենց նրանով, որ վերևից խմորով չի պատված։ Տարտը թխվում է պիցցայի պես՝ սովորական տորտիլյայի տեսքով, կամ հատուկ հարթ թխման կաղապարով՝ խորդուբորդ ծայրերով՝ նախատեսված տորթի համար։ Որպես նման կարկանդակների միջուկ՝ օգտագործվում է միրգ, բանջարեղեն, բեկոն կամ ձուկ՝ սերուցքային ձվի զանգվածի, հրուշակեղենային կրեմի, տոմատի սոուսի հետ միասին։ Փոքր կաղապարներում թխված տորթերը կոչվում են տարտալետկա։ Վառելափայտ դնելուց անմիջապես հետո պատրաստվող տորթերը հին ժամանակներում տարտինկա էին անվանում։

Տարտերը թխվում են ջեռոցում։

Պատմություն

Ֆրանսերեն «tarte» բառը կարող է թարգմանվել որպես կարկանդակ կամ տորթ, քանի որ երկուսն էլ հիմնականում նույնն են, բացառությամբ կարկանդակի, որը սովորաբար ծածկում է միջուկը խմորով, մինչ տորթը թողում են բաց վիճակում։

Ենթադրվում է, որ կարկանդակները կամ ծագել են սննդի շերտավորման ավանդույթից կամ միջնադարյան կարկանդակ պատրաստելու արդյունք են։ Ենթադրվում է, որ հաստ խմորը (այսինքն՝ թխվածքաբլիթի խմոր) առաջին անգամ սկսել է լայնորեն կիրառվել 1550 թվականին։ Այս ժամանակահատվածում դրանք համարվում էին բարձրակարգ կերակուր, որը տարածված էր ազնվականների շրջանում՝ ի տարբերություն սովորական կարկանդակի։ Ի սկզբանե մսային միջուկով ոչ քաղցր համը հանգեցրեց քաղցր կարկանդակների գերակշռությանը, փոխարենը կարկանդակները լցոնում էին մրգերով և կրեմով։ Վաղ միջնադարյան կարկանդակները սովորաբար ունեին մսային միջուկ, սակայն ավելի ուշ դրանք հաճախ պատրաստում էին մրգերով և կրեմով։

Նկարագրում

Տարտերը հիմնականում խմորեղենի առանձին տեսակ են, տարբերվում են կարկանդակից և տորթերից և ունեն խմորից ստացած ամուր հիմք, հաստ լցոնում և ուղիղ պատեր, մինչդեռ, օրինակ, կարկանդակները կարող են ունենալ ավելի փափուկ խմոր, ավելի փխրուն միջուկ, ինչը պահանջում է մատուցել հատուկ կարկանդակի համար նախատեսված ափսեի մեջ։