Jump to content

Վուքսի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
WUXI
Վուքսի
չինարեն՝ 无锡市
ԵրկիրԿաղապար:Դրոշավորում/CHINA
ՀամայնքՑզյանսու
Ներքին բաժանումLiangxi District?, Xishan District?, Huishan District?, Binhu District?, Jiangyin?, Իսին և Xinwu District?
Մակերես4627,46 կմ²
Բնակչություն▲7 462 135 մարդ (2020)[1]
Ժամային գոտիUTC+8
Հեռախոսային կոդ510
Փոստային դասիչ214000
Ավտոմոբիլային կոդ苏B
Պաշտոնական կայքwuxi.gov.cn​(չին.)​(անգլ.)​(ճապոներեն)
Վուքսի (Աշխարհ)##
Վուքսի (Աշխարհ)

Վուքսի ((Չինարեն)), քաղաք Չինաստանի արևելյան մասում՝ Ցզյանսու նահանգի հարավում, Շանհայից մոտավորապես 135 կիլոմետր դեպի հյուսիս-արևմուտք, Չանչժոու և Սուչժոու քաղաքների միջակայքում[2]։ Գտնվում է Տայհու լճի մերձակայքում, Մեծ ջրանցքի վրա նավահանգիստ ունի։ Քաղաքն ունի նաև օդանավակայան[3]։ Մշակութային, կրթական, արդյունաբերական կենտրոն է. գործում են տեքստիլ, մեքենաշինական, կարի, սննդի, բարձր տեխնոլոգիական արտադրանքի, ինչպես նաև կավե արձանիկների թողարկման ձեռնարկություններ, առողջարաններ, հագստյան հանգրվաններ։ Բազմաթիվ զբոսաշրջիկներ են այցելում Վուքսի՝ տեսնելու Մեծ Բուդդայի արձանը, որն աշխարհի ամենաբարձր հուշարձաններից մեկն է համարվում։

2024 թվականին Wuxi կոմունան ունի 7,459,000 բնակչություն։ Քաղաքի ՀՆԱ-ն հասել է 1626,329 միլիարդ յուանի՝ տարեկան կտրվածքով աճելով 5,8%-ով մշտական ​​գներով, ինչը բարձր է ազգային միջինից (5,0%): Դրանցից առաջնային արդյունաբերության հավելյալ արժեքը կազմել է 14,045 մլրդ յուան, երկրորդային արդյունաբերության ավելացված արժեքը՝ 771,602 մլրդ յուան, տարեկան աճը՝ 6,2%; Երրորդական արդյունաբերության ավելացված արժեքը կազմել է 840,682 միլիարդ յուան, տարեկան աճը` 5,4 տոկոս, ֆիսկալ եկամուտը կազմել է 121,01 միլիարդ յուան, զբաղեցնելով երրորդ տեղը նահանգում, մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ով` 216,900 յուան, զբաղեցնելով երրորդ տեղը երկրում: Պեկին և Շանհայ.[4]

Ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինարենից բառացի թարգմանած՝ Վուքսի նշանակում է առանց արճիճի, անարճիճ։ Ուսումնասիրողների կարծիքով՝ բնակավայրի անվանումը սկզբնապես եղել է Յուքսի (有錫), այսինքն՝ Արճիճ ունեցող ((Չինարեն)), և, իսկապես, մերձակայքում եղել են արճճի հանքեր, բայց Հան արքայատոհմի իշխանության ժամանակաշրջանում արճճի պաշարներն սպառվել են, և բնակավայրի անվանումը դարձել է Վուքսի՝ Անարճիճ[5]։ Ըստ մեկ այլ վարկածի՝ քաղաքի անվանումն առաջացել է Wuxu-ից (吳 墟), որը նշանակում է Վու քաղաքի ավերակներ։ Որոշ ուսումնասիրողներ հնարավոր են համարում նաև տեղանվան ծագումը Baiyue բառից, որը նշանակում է թռչուն աստված[6][7][8] կամ լավ թռչուն[8][9][10][11][12][13]։ Ժամանակակից չին գիտնականներից շատերը հավանություն են տալիս այն տեսակետին, որ Վուքսի տեղանունը ծագում է հին յու կամ կարա-դայ լեզուներից[14][15][16]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի ներկայիս տարածքում ու շրջակայքում բնակավայր է եղել դեռևս Շան արքայատոհմի օրոք (մեր թվականությունից առաջ 1600 – 1046 թթ.)[17]: Պատմական փաստաթղթերը վկայում են, որ արդեն մ. թ. ա. 202 թվականին՝ Հան արքայատոհմի օրոք, այն անվանվել է Վուքսի։ Վարչական տեսակետից Վուքսին եղել է Բիլինգի (հետագայում՝ Չանչժոու) շրջաններից մեկը և միայն Յուան արքայատոհմի օրոք (1206–1368) է դարձել առանձին վարչական միավոր[18]։ Վուքսին և Չանչժոուն համարվում են Չինաստանի արդի արդյունաբերացման (ինդուստրիալիզացիայի) օրրանը[19]։

Տեսարժան վայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վուքսին զբոսաշրջության կենտրոն է, որի տեսարժան վայրերից են՝

  • Մեծ Բուդդայի արձանը
  • երկնաքերները՝ 72-հարկանի Moi City-ն և 74-հարկանի Longxi միջազգային հյուրանոցը
  • ջրային մարզաձևերի պալատը
  • «Յուանտոուչժոու» («Կրիայի գլուխ») հին զբոսայգին
  • Ցզինյուանի, Մեույանի, Լիյուանի զբոսայգիները
  • մշակութային-ազգագրական զբոսայգին
  • քաղաքային թանգարանը
  • Չինական մեծ ջրանցքը
  • Տայհու լիճն ու շրջական
  • Տան արքայատոհմի ժամանակների բուդդայական տաճարը

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Լիյուանի զբոսայգին
    Լիյուանի զբոսայգին
  • Տայհու լիճը
    Տայհու լիճը
  • Տեսարան քաղաքից
    Տեսարան քաղաքից
  • Մեծ Բուդդան
    Մեծ Բուդդան
  • Նանչանի պոգոդան
    Նանչանի պոգոդան
  • Taihu Նոր քաղաք
    Taihu Նոր քաղաք
  • Քաղաքի համայնապատկերը
    Քաղաքի համայնապատկերը

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վուքսի (1981–2010 normals)ի կլիմայական տվյալները
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ Տարի
Միջին բարձր °C (°F) 7.5
(45.5) 		9.5
(49.1) 		13.8
(56.8) 		20.0
(68) 		25.7
(78.3) 		28.7
(83.7) 		32.4
(90.3) 		31.8
(89.2) 		27.7
(81.9) 		22.7
(72.9) 		16.7
(62.1) 		10.4
(50.7) 		20.58
(69.04)
Միջին օրական °C (°F) 3.5
(38.3) 		5.4
(41.7) 		9.4
(48.9) 		15.2
(59.4) 		20.7
(69.3) 		24.5
(76.1) 		28.5
(83.3) 		27.8
(82) 		23.6
(74.5) 		18.2
(64.8) 		12.1
(53.8) 		5.9
(42.6) 		16.23
(61.22)
Միջին ցածր °C (°F) 0.4
(32.7) 		2.1
(35.8) 		5.8
(42.4) 		11.1
(52) 		16.6
(61.9) 		21.1
(70) 		25.3
(77.5) 		24.8
(76.6) 		20.5
(68.9) 		14.6
(58.3) 		8.3
(46.9) 		2.4
(36.3) 		12.75
(54.94)
Տեղումներ մմ (դյույմ) 58.8
(2.315) 		57.3
(2.256) 		92.0
(3.622) 		79.9
(3.146) 		96.1
(3.783) 		182.9
(7.201) 		172.1
(6.776) 		143.5
(5.65) 		91.5
(3.602) 		57.4
(2.26) 		56.7
(2.232) 		33.8
(1.331) 		1122
(44,173)
% խոնավություն 75 75 75 74 74 79 79 81 80 77 75 72 76.3
աղբյուր: China Meteorological Administration[20]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 国务院第七次全国人口普查领导小组办公室 中国人口普查分县资料—2020 (չին.) — 北京市: 中国统计出版社, 2022. — 983 p. — ISBN 978-7-5037-9772-9
  2. ↑ | url =https://www.google.com/maps/dir/Shanghai,+China/Wuxi,+Jiangsu,+China/@31.372936,120.6119981,120078m/data=!3m2!1e3!4b1!4m13!4m12!1m5!1m1!1s0x35b27040b1f53c33:0x295129423c364a1!2m2!1d121.473701!2d31.230416!1m5!1m1!1s0x35b38e5843e0a6a5:0xd536ed17c4fd3526!2m2!1d120.31191!2d31.491169?hl=en | accessdate =2 September 2019}}
  3. ↑ |id = 3998614|tytuł=Wuxi|data dostępu=2010-12-23}}
  4. ↑ «2024年1-12月份无锡市国民经济运行情况简析». www.wuxi.gov.cn. Վերցված է 2025-02-01-ին.
  5. ↑ |tytuł=Journey into China|miejsce=Washington|rok=1982|wydawca=National Geographic Society|isbn=978-0870444371|strony=228}}
  6. ↑ “无锡”地名的由来
  7. ↑ «而今现在(2006-05-01 00:00:00 ～ 2006-06-01 00:00:00档案)». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 7-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «无锡市». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 7-ին.
  9. ↑ «(In Chinese) Origin of the name "Wuxi" ("无锡"地名的由来)». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 7-ին.
  10. ↑ 而今现在(2006-05-01 00:00:00 ～ 2006-06-01 00:00:00档案)
  11. ↑ «无锡». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 7-ին.
  12. ↑ «考"无锡"地名的由来». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 7-ին.
  13. ↑ 无锡地名典故(չաշխատող հղում)Կաղապար:Død lenke
  14. ↑ Zhou, You, Zhenhe, Rujia (1986). 方言与中国文化. Shanghai People's Publishing House. էջեր 153–4. ISBN 9787208009653.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  15. ↑ 中国历史大辞典·历史地理卷 [The Great Encyclopaedia of Chinese History, Volume on Historical Geography] (չինարեն). Shanghai Lexicographical Publishing House. 1996. էջ 105. ISBN 7-5326-0299-0.
  16. ↑ Zhengzhang, Shangfang (2012). 古吴越地名中的侗台语成分, 古越语地名人名解义. 郑张尚芳语言学论文集 [Zhengzhang Shangfang's Symposium on Linguistics]. Zhonghua Book Company. ISBN 9787101061055.
  17. ↑ «History of Wuxi». Government of Wuxi. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.(չաշխատող հղում)
  18. ↑ «Wuxi». Encyclopedia Britannica. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին.
  19. ↑ Shi, Henry X (2014). Entrepreneurship in Family Business: Cases from China. Springer. էջեր 65–6. ISBN 9783319043043.
  20. ↑ 中国气象数据网 - WeatherBk Data (Chinese (China)). China Meteorological Administration. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 12-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վուքսի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վուքսի&oldid=10214598» էջից