Վիրտուալ աստղադիտարան
Վիրտուալ աստղադիտարանը (անգլ.՝ Virtual Observatory (VO)) այն տեսլականն է, որ աստղագիտական տվյալների հավաքածուները և այլ ռեսուրսները պետք է աշխատեն որպես անխափան ամբողջություն[1]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ վիրտուալ աստղադիտարանը ծրագրային ապահովման ենթակառուցվածքի և զարգացման նախագիծ էր այն նախագծված էր ինչպես գործառնական Վիրտուալ աստղադիտարանի ստեղծումը սկսելու, այնպես էլ միջազգային Տեսողական աստղադիտարանի ջանքերի հետ ԱՄՆ-ի համակարգումն ապահովելու համար։ Վիրտուալ աստղադիտարանի գաղափարն է ապահովել այն միջոցները, որոնց միջոցով աստղագետը կարող է բացահայտել, մուտք գործել և անխափան կերպով մշակել տվյալները՝ անկախ դրանց ֆիզիկական գտնվելու վայրից[2]։ Վիրտուալ աստղադիտարանի նպատակը ամենահեշտ նկարագրվում է Համաշխարհային ցանցի (World Wide Web) անալոգիայի միջոցով։ Մեկ հիպերհղումից մյուսը թերթելիս օգտատերը կարող է մուտք գործել փաստաթղթերի հսկայական շարք։ Սրանք կառուցված են բազմաթիվ տարբեր մարդկանց և կազմակերպությունների կողմից և տարածված են ամբողջ աշխարհում, բայց օգտատիրոջը թվում է, թե իր համակարգչում են։ Վեբը թափանցիկ է։ Վիրտուալ աստղադիտարանի նպատակն է հասնել աստղագիտական տվյալների նույն զգացողությանը՝ որ այդ ամենը հասանելի լինի մեկ թափանցիկ համակարգում ուսումնասիրելու համար։ VO-ն թույլ է տալիս աստղագետներին հարցաքննել բազմաթիվ տվյալների կենտրոններ անխափան և թափանցիկ եղանակով,ապահովում է նոր հզոր վերլուծության և վիզուալացման գործիքներ այդ համակարգում,և տվյալների կենտրոններին տալիս է ստանդարտ շրջանակ՝ ծառայությունների հրապարակման և մատուցման համար՝ օգտագործելով իրենց տվյալները:Դա հնարավոր է դառնում տվյալների և մետատվյալների ստանդարտացման, տվյալների փոխանակման մեթոդների ստանդարտացման և ռեեստրի օգտագործման շնորհիվ, որը թվարկում է հասանելի ծառայությունները և ինչ կարելի է անել դրանց հետ:[3] Միջազգային վիրտուալ աստղադիտարանի դաշինքը(The IVOA (International Virtual Observatory Alliance)) ստանդարտների մարմին է, որը ստեղծվել է Վիրտուալ աստղադիտարանի նախագծերի կողմից՝ մշակելու և համաձայնեցնելու փոխգործունակության կենսական չափանիշները, որոնց հիման վրա կառուցվում են Վիրտուալ աստղադիտարանի իրականացումները[4]։
Վիրտուալ աստղադիտարանի կայքերի տեղեկատու ցուցակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Argentinian Virtual Observatory
- Armenian Virtual Observatory
- Australian Virtual Observatory
- Brazilian Virtual Observatory
- Chilean Virtual Observatory
- European Virtual Observatory
- German Astrophysical Virtual Observatory
- Hungarian Virtual Observatory
- Iran Virtual Observatory
- Italian Virtual Observatory
- Japanese Virtual Observatory
- Korean Virtual Observatory
- Russian Virtual Observatory
- Spanish Virtual Observatory
- UK Virtual Observatory
- US Virtual Astronomical Observatory
- Virtual Observatory France
- Virtual Observatory, India
- Virtual Solar Terrestrial Observatory