Վիրաբուժական միջամտությունների ցանկ
Շատ վիրաբուժական միջամտությունների անուններ կարելի է բաժանել մասերի` հասկանալու համար դրանց նշանակությունը։ Օրինակ՝ գաստրէկտոմիայի դեպքում «էկտոմիա» վերջածանցը նշանակում է մարմնի հատվածի հեռացում։ «Գաստրո» նշանակում է ստամոքս։ Այսպիսով, գաստրէկտոմիա նշանակում է ստամոքսի կամ դրա մի մասի հեռացում։ «Տոմիա»-ն նշանակում է մարմնի հատվածի հատում. «գաստրոտոմիա»՝ ստամոքսի հատում, ոչ պարտադիր հեռացմամբ։ Ինչպես նաև, «ֆարինգո» նշանակում է ըմպան, «լարինգո»՝ կոկորդ, «էզոֆագ»՝ կերակրափող։ Այսպիսով, ֆարինգոլարինգոէզոֆագէկտոմիան բոլոր երեքի վիրաբուժական հեռացումն է։
Նվազ ինվազիվ վիրաբուժության ձևավորմամբ պայմանավորված կան նաև այլ տերմիններ, ինչպիսիք են «արթրոսկոպիկ» կամ «լապարասկոպիկ» վիրաբուժությունը։ Այս դեպքում ձևը պահպանվում է ինչպես նախորդ օրինակներում. արթրոսկոպը սարքավորում է, որը թույլ է տալիս տեսնել հոդի ներսը։
Հաճախ հանդիպող վիրաբուժական տերմինների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախածանցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- անգիո-՝ վերաբերում է արյունատար անոթներին
- արթր-՝ վերաբերում է հոդերին
- բի-՝ երկու
- կոլոնո-՝ վերաբերում է հաստ աղիքին
- colpo-՝ վերաբերում է հեշտոցին
- ցիստո-՝ վերաբերում է միզապարկին
- էնցեֆալ-՝ վերաբերում է գլխուղեղին
- գաստր-՝ վերաբերում է ստամոքսին
- հեպատ-՝ վերաբերում է լյարդին
- հիստեր-՝ վերաբերում է արգանդին
- լամինո-՝ վերաբերում է ողնային թիթեղին (ողի հետին մակերես)
- լապար-՝ վերաբերում է որովայնի խոռոչին
- Փաստացի պատճառաբանորեն դա վերաբերում է որովայնի պատի փափուկ հյուսվածքներին։ «Ցելիո-» տերմինը ավելի հստակ է նկարագրում և ավելի հաճախ է կիրառվում Ամերիկայում։
- Լոբո՝ վերաբերում է բլթերին (գլխուղեղի կամ թոքերի բլթերի)
- մամմո- և մաստո-՝ վերաբերում է կրծքագեղձին
- միո-՝ վերաբերում է մկանային հյուսվածքին
- նեֆրո-՝ վերաբերում է երիկամներին
- օոֆոր-՝ վերաբերում է ձվարաններին
- օրխիդ-՝ վերաբերում է ամորձիներին
- Ռինո-՝ վերաբերում է քթին
- Թորակո-՝ վերաբերում է կրծքավանդակին
- Վազ-՝ վերաբերում է ծորաններին
Վերջածանցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- -ցենտեզիս՝ վիրաբուժական պունկցիա
- -տրիպսիա՝ կոտորում կամ քայքայում
- -դեզիս՝ երկու հատվածների միաձուլում, ստաբիլիզացիա
- -՝էկտոմիա՝ վիրաբուժական հեռացում։ 'Ռեզեկցիա' տերմինը նույնպես կիրառվում է, հատկապես ուռուցքների դեպքում։
- -ոպսիա՝ նայել
- -ոսկոպիա՝ դիտում, սովորաբար սկոպի միջոցով
- -ոստոմիա կամ -ստոմիա՝ վիրաբուժական անցքի ստեղծում (նոր «բերանի» կամ «ստոմայի» ստեղծում)
- -ոտոմիա կամ -տոմիա՝ վիրաբուժական հատում
- -պեքսիա՝ շտկել կամ ապահովել
- -պլաստիկա՝ ձևափոխել կամ հարմարեցնել (երբեմն ենթադրում է պրոտեզով փոխարինում)
- -րաֆիա՝ ամրեցնել, հաճախ վիրաբուժական կարի օգնությամբ
| Կատեգորիա | Պլաստիկա | Էկտոմիա | Ստոմիա | Ոտոմիա | Այլ |
|---|---|---|---|---|---|
| Կենտրոնական նյարդային համակարգ | Դեկոմպրեսիվ կրանիէկտոմիա · Հեմիսֆերէկտոմիա · Առաջային քունքային լոբէկտոմիա · Հիպոֆիզէկտոմիա · Ամիգդալոհիպոկամպէկտոմիա | Վենտրիկուլոստոմիա | Կրանիոտոմիա · Պալիդոտոմիա · Թալամոտոմիա · Լոբոտոմիա · Երկկողմանի ցինգուլոտոմիա · Քորդոտոմիա · Ռիզոտոմիա | Նյարդավիրաբուժություն · Փսիխովիրաբուժություն · Գլխուղեղի բիոպսիա | |
| Ծայրամասային նյարդային համակարգ | Գանգլիոնէկտոմիա · Սիմպաթէկտոմիա/Էնդոսկոպիկ թորակալ սիմպաթէկտոմիա · Նեյրէկտոմիա | Աքսոտոմիա · Վագոտոմիա | Նյարդի բիոպսիա | ||
| Ներզատիչ համակարգ | Հիպոֆիզէկտոմիա · Թայրոիդէկտոմիա · Պարաթայրոիդէկտոմիա · Ադրենալէկտոմիա · Պինեալէկտոմիա | ||||
| Աչք | Պունկտոպլաստիկա · Տրաբեկուլոպլաստիկա | Ֆոտոռեֆրակտիվ կերատէկոմիա · Տրաբեկուլէկտոմիա · Իրիդէկտոմիա · Վիտրէկտոմիա | Դակրիոցիստոռինոստոմիա | Ճառագայթային կերատոտոմիա · Քիչ ասիմետրիկ ճառագայթային կերատոտոմիա (M.A.R.K.) | Եղջերաթաղանթի փոխպատվաստում |
| Ականջներ | Օտոպլաստիկա | Ստապեդէկտոմիա · Մաստոիդէկտոմիա · Աուրիկուլէկտոմիա | Միրինգոտոմիա | ||
| Շնչառական համակարգ | Ռինոպլաստիկա · Սեպտոպլաստիկա | Ռինէկտոմիա · Լարինգէկտոմիա · Պնևմոնէկտոմիա | Տրախեոստոմիա[1] | Սինուսոտոմիա · Պնևմոտոմիա · Կրիկոթիրոիդոտոմիա] · Կրիկոթիրոտոմիա · Բրոնխոտոմիա · Թորակոտոմիա · Թիրոտոմիա · Տրախեոտոմիա · Լատերալ ռինոտոմիա | Պլևրոդեզիս · Թոքի տրանսպլանտացիա |
| Սիրտանոթային | Անգիոպլաստիկա[1] · Վալվուլոպլաստիկա | Պերիկարդէկտոմիա · Էնդարտերէկտոմիա | Կարդիոտոմիա · Պերիկարդիոտոմիա | Սրտի փոխպատվաստում | |
| Լիմֆատիկ համակարգ | Տոնզիլէկտոմիա[1] · Ադենոիդէկտոմիա · Թիմէկտոմիա · Սպլենէկտոմիա · Լիմֆադենէկտոմիա | Ուրցագեղձի փոխպատվաստում · Փայծաղի փոխպատվաստում · Սփլենոպեքսիա · Լիմֆատիկ հանգույցի բիոպսիա | |||
| Ստամոքսաղիքային համակարգ/բերան | Ուվուլոպալատոպլաստիկա · Պալատոպլաստիկա | Գինգիվէկտոմիա · Գլոսսէկտոմիա · Էզոֆագէկտոմիա · Գաստրէկտոմիա · Ապենդէկտոմիա[2] · Պրոկտոկոլէկտոմիա · Կոլէկտոմիա[2] · Հեպատէկտոմիա · Խոլեցիստէկտոմիա[2] · Պանկրեատէկտոմիա/Պանկրեատիկոդուոդենէկտոմիա | Գաստրոստոմիա (Միջմաշկային էնդոսկոպիկ գաստրոստոմիա) · Գաստրոդուոդենոստոմիա · Գաստրոէնտերոստոմիա · Իլեոստոմիա · Յեյունոստոմիա · Կոլոստոմիա[1] · Խոլեցիստոստոմիա · Հեպատոպորտոէնտերոստոմիա · Սիգմոիդոստոմիա | Ուվուլոտոմիա · Միոտոմիա · Պիլորոմիոտոմիա · Անալ սֆինկտերոտոմիա · Ներքին կողմնային սֆինկտերոտոմիա | Ուղղահայաց խրձային գաստրոպլաստիկա · Գաստրոպեքսիա · Հաստ աղու ռեզեկցիա · Նիսսենի ֆունդոպլիկացիա · Ճողվածքի վերականգնում · Օմենտոպեքսիա · Լյարդի բիոպսիա |
| Միզային համակարգ | Ուրեթրոպլաստիկա · Պիելոպլաստիկա | Նեֆրէկտոմիա · Ցիստէկտոմիա | Նեֆրոստոմիա · Ուրեթերոստոմիա · Ցիստոստոմիա (Վերցայլային ցիստոստոմիա) · Ուրոստոմիա | Նեֆրոտոմիա | Նեֆրոպեքսիա · Ուրեթրոպքսիա · Լիթոտրիպսիա · Երիկամի փոխպատվաստում · Երիկամի բիոպսիա |
| Արական սեռական համակարգ | Ֆալոպլաստիկա · Սկրոտոպլաստիկա | Վազէկտոմիա · Պենէկտոմիա · Օրխիդէկտոմիա · Պրոստատէկտոմիա · Գոնադէկտոմիա | Վազովազոստոմիա · Վազոէպիդիդիմոստոմիա | Մեատոտոմիա | Թլպատում · Ծայրային թլիպի վերականգնում · Օրխիոպեքսիա · Շագանակագեղձի բիոպսիա |
| Իգական սեռական համակարգ | Վագինոպլաստիկա · Կլիտորոպլաստիկա · Լաբիոպլաստիկա · Տուբոպլաստիկա · Ֆիմբրիոպլաստիկա | Ցերվիկէկտոմիա · Կլիտորիդէկտոմիա · Օոֆորէկտոմիա · Սալպինգոօոֆորէկտոմիա · Սալպինգէկտոմիա · Հիստերէկտոմիա · Վագինէկտոմիա · Վուլվէկտոմիա | Սալպինգոստոմիա | Ամնիոտոմիա · Կլիտորիդոտոմիա · Հիստերոտոմիա[2] · Հիմենոտոմիա · Էպիզիոտոմիա · Սիմֆիզիոտոմիա | Փողի կապում · Կոլպոռաֆիա · Կեսարյան հատում[2] · Հիմենոռաֆիա · Էնդոմետրիալ բիոպսիա |
| Ոսկրեր, աճառներ, և հոդեր |
Ոսկր՝ Ակրոմիոպլաստիկա · Կիֆոպլաստիկա · Մենտոպլաստիկա · Ակրոմիոպլաստիկա Հոդ՝ Արթրոպլաստիկա · Ռոտացիոն պլաստիկա |
Ոսկր՝ Օստէկտոմիա (Ազդրոսկրի գլխիկի օստէկտոմիա · Վերտեբէկտոմիա · Կոկցիգէկտոմիա · Աստրագալէկտոմիա) ·Կորպէկտոմիա · Ֆասետէկտոմիա · Լամինէկտոմիա (Հեմիլամինէկտոմիա) հոդ՝ Սինովէկտոմիա · Դիսկէկտոմիա |
ասկր՝ Օստեոտոմիա
հոդ՝ Արթրթտոմիա · Լամինոտոմիա · Ֆորամինոտոմիա |
ոսկր՝ Էպիֆիզիոդեզիս հոդ՝ Արթրոդեզիս · Արթրոսկոպիա · Ծղիկային կոլլատերալ կապանի ռեկոնստրուկցիա | |
| Մկան կամ փափուկ հյուսվածք |
Բուրսէկտոմիա · ամպուտացիա (Հեմիկորպորէկտոմիա, հեմիպելվէկտոմիա) | Միոտոմիա · Տենոտոմիա · Ֆասցիոտոմիա | Մկանի բիոպսիա · Ամպուտացիա · Ջլի տեղափոխում | ||
| Կրծքագեղձ | Մամոպլաստիկա | Լամպէկտոմիա · Մաստէկտոմիա[2] | Կրծքի իմպլանտ · Մաստոպեքսիա · Կրծքի ռեկոնստրուկցիա · Կրծքագեղձի ռեդուկցիոն պլաստիկա | ||
| Մաշկ | V-պլաստիկա · VY-պլաստիկա · W-պլաստիկա · Z-պլաստիկա | Էսկարոտոմիա | Մաշկի բիոպսիա | ||
| Այլ/չդասակարգված | Աբդոմինոպլաստիկա · Հեռնիոպլաստիկա[2] · Ֆրենուլոպլաստիկա · Z-պլաստիկա | Դիվերտիկուլոպլաստիկա · Ֆրենէկտոմիա · Հեմոռոիդէկտոմիա · Մաստոիդէկտոմիա · Թրոմբէկտոմիա · Էմբոլէկտոմիա · Գանգլիոնէկտոմիա · Լոբէկտոմիա · Միոմէկտոմիա · Պաննիկուլէկտոմիա | Ուրեթերոսիգմոիդոստոմիա | Ֆիստուլոտոմիա · Լապարատոմիա · Միրինգոտոմիա · Սֆինկտերոտոմիա · Կոմմիսուրոտոմիա | Որովայնային վիրաբուժություն · Աճուկային ճողվածքի վիրաբուճություն · Բիոպսիա[2] · Այրում · Պատվաստում · Լապարասկոպիա · Ռադիովիրաբուժություն · |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Australia, Healthdirect (2018 թ․ օգոստոսի 3). «Surgery (surgical procedures A-Z)». www.healthdirect.gov.au (ավստրալիական անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 27-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 «Common Surgeries - Health Encyclopedia - University of Rochester Medical Center». www.urmc.rochester.edu. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 27-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- "In medicine, what's the difference between an -ectomy, an -ostomy, and an -otomy? Արխիվացված 2008-05-09 Wayback Machine" at The Straight Dope
- Medical suffixes Արխիվացված 2018-10-04 Wayback Machine
- Multimedia Manual of Cardiothoracic Surgery
- Surgical Procedures Արխիվացված 2018-06-18 Wayback Machine
- Free Surgery Questions with answers for practise
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիրաբուժական միջամտությունների ցանկ» հոդվածին։ |
|
