Վիջայա Լաքշմի Պանդիտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիջայա Լաքշմի Պանդիտ
Vijaya Lakshmi Pandit 1965b.jpg
Վիջայա Լակշմի Պանդիտը Նիդերլանդներում 1965 թվականին
 
Կուսակցություն՝ Հնդկական ազգային կոնգրես
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և դիվանագետ
Դավանանք հինդուիզմ
Ծննդյան օր օգոստոսի 18, 1900(1900-08-18)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն
Վախճանի օր դեկտեմբերի 1, 1990(1990-12-01)[1][2][4] (90 տարեկան)
Վախճանի վայր Դեհրադուն, Գարհվալ, Ուտար Պրադեշ, Հնդկաստան
Քաղաքացիություն Flag of Imperial India.svg Բրիտանական Հնդկաստան և Flag of India.svg Հնդկաստան
Հայր Մոտիլալ Ներու
Զավակներ Նայանտարա Սահգալ
 
Պարգևներ
Պադմա Վիբխուշան

Վիջայա Լակշմի Պանդիտ (անգլ.՝ Vijaya Lakshmi Nehru Pandit, քամ. विजयलक्ष्मी नेहरू पंडित), օգոստոսի 18, 1900(1900-08-18)[1][2][3][…], Իլահաբադ, Հյուսիսարևմտյան նահանգներ, Բրիտանական Հնդկաստան, Բրիտանական կայսրություն - դեկտեմբերի 1, 1990(1990-12-01)[1][2][4], Դեհրադուն, Գարհվալ, Ուտար Պրադեշ, Հնդկաստան), հնդիկ դիվանագետ և քաղաքական գործիչ։

Հնդկաստանի առաջին վարչապետ Ջավահարլալ Ներուի քույրը[5]։

Պանդիտը Լոնդոն է ուղարկվել որպես Հնդկաստանի առավել կարևոր դեսպան, քանի որ նա Ներուի համար որպես դեսպան աշխատել է Խորհրդային միությունում, ԱՄՆ-ում և ՄԱԿ-ում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիջայա Լակշմիի հայրը՝ Մոտիլալ Ներուն (1861–1931 թթ.), Հնդկաստանի անկախության պատերազմի ժամանակ որպես նախագահ երկու անգամ ծառայել է Հնդկաստանի ազգային կոնգրեսում[6]։ Նրա մայրը՝ Սվարուփրանի Թուսսուն (1868-1938 թթ.), բնակություն էր հաստատել Լահորեում[7], եղել է Մոտիլալի երկրորդ կինը։

1921 թվականին նա ամուսնացել է Ռանջիտ Սիթարամ Պանդիտի հետ (1893-1944 թթ.), ով հաջողակ մահարաշտրինցի փաստաբան էր, անգլերենից սանսկրիտ է թարգմանել Կալհանայի էպիկական պատմությունները։ Նա Հնդկաստանի անկախացմանը աջակցելու պատճառով ձերբակալվել է և մահացել Լաքնոու բանտում 1944 թվականին՝ միայնակ թողնելով իր կնոջը և երեք երեխաներին։ Վիջայան մահացել է 1990 թվականին։ Նրա դուստրը՝ Նայանտարա Սահգալը, ով հետագայում բնակություն է հաստատում մոր տանը՝ Դեհրադունում, հայտնի վիպագիր է։

Բրիտանիայից Հնդկաստանի անկախությունը հռչակվելուց հետո 1947 թվականին ընդունվել է դիվանագիտական ծառայության, ապա Խորհրդային Միությունում (1947—1949 թթ.), ԱՄՆ-ում և Մեքսիկայում (1949—1951 թթ.), Իռլանդիայում (1955—1961 թթ.) (և, միևնույն ժամանակ, Գերագույն հանձնակատարն է Միացյալ Թագավորությունում) և Իսպանիայում դարձել է Հնդկաստանի դեսպան։ 1946 թվականից 1968 թվականը նա գլխավորել է Հնդկաստանի պատվիրակության այցը Միացյալ Ազգերի Կազմակերպություն։ 1953 թվականին նա դարձավ ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի առաջին կին-ներկայացուցիչը։

1962 թվականից 1964 թվականը Վիջայա Պանդիտը Հնդկաստանում զբաղեցրել է Մահարաշտրայի կառավարչի պաշտոնը (կարճ ընդմիջումով), որից հետո ընտրվել է Հնդկաստանի ներքին պառլամենտի Լոկ սաբհայի անդամ։ 1964 թվականից 1968 թվականը եղել է պառլամենտի պատգամավոր։ Պանդիտը քննադատել է Ինդիրա Գանդիին (եղբոր/քրոջ աղջկան) այն բանից հետո, երբ վերջինս 1966 թվականին դարձել էր վարչապետ։ Նա դուրս է եկել իր ակտիվ քաղաքական կյանքից, երբ նրանց միջև հարաբերությունները սրվեցին։ Թոշակի անցնելուց հետո նա վերադարձել է Դեհրադուն։

1979 թվականին նա դարձել է ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի Հնդկաստանի ներկայացուցիչ։

Նրա դուստրը՝ Նայանտարա Սահգալը, հայտնի հնդիկ գրող է։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 FemBio database (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  5. President of 62nd session General Assembly of United Nations։ «Vijay Lakshmi Pandit (India)»։ Վերցված է հուլիսի 1, 2012 
  6. Moraes, 2008
  7. Zakaria, Rafiq A Сто; dy of Nehru, Times of India Press, 1960, p. 22

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ankit, Rakesh. "Between Vanity and Sensitiveness: Indo–British Relations During Vijayalakshmi Pandit’s High-Commissionership (1954–61)." Contemporary British History 30.1 (2016): 20-39, major scholarly stify
  • Gupta Indra։ India’s 50 Most Illustrious Women։ ISBN 81-88086-19-3