Վիլհելմի ճիչ
| Մասն է | Հեռավոր թմբուկներ, Գործողություն Փետուրների գետի մոտ | |
|---|---|---|
| Կոչվել է ի պատիվ | շարքային Վիլհելմ | |
| Անվանել է | Բեն Բյորտ | |
| Ստեղծել է | Շեբ Վուլի | |
| Ծագման երկիր | Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ | |
| Պատկերված | ճիչ | |
Վիլհելմի ճիչ (անգլ.՝ Wilhelm scream), ամերիկյան կինեմատոգրաֆում հաճախ օգտագործվող ձայնային էֆեկտ։ Օգտագործվել է բազմաթիվ ֆիլմերում, հեռուստասերիալներում և այլ լրատվամիջոցներում, առաջին անգամ՝ 1951 թվականի «Հեռավոր թմբուկներ» ֆիլմում, որտեղ ճիչը հնչյունավորել է դերասան Շեբ Վուլին: Ճիչը հաճախ օգտագործվում է այն դեպքերում, երբ ինչ-որ մեկին կրակում են, ընկնում է մեծ բարձրությունից կամ պայթյունից մի կողմ շպրտվում: Ճիչը անվանակոչվել է շարքային Վիլհելմի անունով, որը 1953 թվականի «Գործողություն Փետուրների գետի մոտ» վեստերն ֆիլմի կերպար է, և նետով վիրավորվում է ազդրից: Սա դրա առաջին օգտագործումն էր Warner Bros.-ի ձայնադարանում ներառվելուց հետո, չնայած «Գործողություն Փետուրների գետի մոտ» ֆիլմը երրորդն էր, որն օգտագործել է այս էֆեկտը: Այն օգտագործվել է «Աստղային պատերազմներ» և «Ինդիանա Ջոնս» բոլոր բնօրինակ ֆիլմերում:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիլհելմի ճիչը ծագում է 1951 թվականի «Հեռավոր թմբուկներ» ֆիլմի համար ձայնագրված ձայնային էֆեկտների շարքից[1][2][3]։ Ֆիլմի մի տեսարանում սեմինոլների խմբից փախչող զինվորները քայլում են Էվերգլեյդսի ճահճուտով, և նրանցից մեկին կծում և ջրի տակ է քաշում ալիգատորը։ Այդ տեսարանի, ինչպես նաև ֆիլմի մյուս տեսարանների ճիչերը ձայնագրվել են ավելի ուշ՝ մեկ անգամից։ Ձայնագրությունը վերնագրված էր «Մարդուն կծում է ալիգատորը, և նա գոռում է»։ Ճիչի հինգերորդ ձայնագրությունը օգտագործվել է ալիգատորի տեսարանում զինվորի համար[3][4][Ն 1]։ Չորրորդ ձայնագրությունը հետագայում հայտնի է դարձել որպես «Վիլհելմի ճիչ»։ Ենթադրվում է, որ այն հնչյունավորել է դերասան Շեբ Վուլին, որը նաև խաղացել է շարքային Ջեսափի չնշված դերը «Հեռավոր թմբուկներ» ֆիլմում[5]։
Քանի որ այդ ժամանակ ձայնային էֆեկտներ ստեղծելու ծախսերը բարձր էին, ճիչը վերօգտագործվել է Warner Bros ըմկերության այդ ժամանակվա մի շարք այլ ֆիլմերում[6] Ճիչը օգտագործած այլ՝ «Սփրինգֆիլդի հրացան» (1952)[7][8][9], «Հարձակումը Ֆեզեր գետի մոտ» (1953[10]), «Աստղ է ծնվում» (1954), «Նրանք» (1954), «Փարավոնների երկիրը » (1955), «Ծովային հետապնդումը» (1955), «Սերժանտ Ռատլեջը» (1960), «PT 109» (1963), «Կանաչ բերետավորները» (1968), և «Վայրի խումբը» (1969) ֆիլմերում[11]:
Վիլհելմի ճիչը դարձել է պաշտամունքային ժողովրդական մշակույթում, երբ կինոյի հնչյունային դիզայներ Բեն Բարթը, որը ստուդիայի արխիվային ձայնային ժապավենի վրա հանդիպել էր բնօրինակ ձայնագրությանը, այն ներառել է «Աստղային պատերազմներ» (1977) ֆիլմի տեսարանում, որտեղ Լյուկ Սքայուոքերը կրակում է կայսերական գրոհայինի վրա եզրից[12]: Էֆեկտը լսվում է, երբ կայսերական գրոհայինը ընկնում է: Բարթը ճիչն անվանել է զինվոր Վիլհելմի անունով, որը «Փետուրների գետի վրա հարձակումը» ֆիլմի երկրորդական կերպար է, որը, կարծես, արձակում է ճիչը, և այն ընդունել է որպես իր անձնական ձայնային ստորագրություն[2][13]: Բարթը նաև օգտագործել է էֆեկտը «Ամերիկյան գրաֆիտի» (1979) ֆիլմում. և հաջորդ տասնամյակների ընթացքում նա այն ներառել է իր ստեղծած այլ ֆիլմերում, ինչպիսիք են՝ «Ուռենի» (1988), «Գրեմլիններ », «Հաղորդավար», « Մահացիր դժվարությամբ վրեժխնդրությամբ», «Մահացու զենք» 4, «Հինգերորդ տարրը»[14] և Ջորջ Լուկասի և Սթիվեն Սփիլբերգի մի քանի ֆիլմերում: Հատկանշական է, որ Լուկասի ղեկավարությամբ նկարահանված «Աստղային պատերազմներ» ֆիլմաշարի մնացած մասերը և Ինդիանա Ջոնսի մասին բոլոր ֆիլմերը ներառում էին այդ էֆեկտը[Ն 2]։
«Աստղային պատերազմներում» դրա օգտագործումից հետո այլ հնչյունային դիզայներներ սկսել են այն կիրառել իրենց աշխատանքներում: Ֆիլմերում այս ձայնագրության ներառումը դարձել է ավանդույթ հնչյունային դիզայներների որոշակի համայնքի շրջանում[17]: Գիտության և լրատվամիջոցների ազգային թանգարանը հայտարարել է, որ Վիլհելմի ճիչը 2023 թվականի դրությամբ օգտագործվել է ավելի քան 400 ֆիլմերում[18]:
2023 թվականի կեսերի դրությամբ «ճիչը» հասանելի չէր որևէ առևտրային ձայնային էֆեկտների գրադարանում: Sunset Editorial-ի կողմից ստեղծված ձայնային էֆեկտների բնօրինակ աղբյուրների ամբողջ հավաքածուն, որը ներառում է նաև Վիլհելմի ճիչը, 1990 թվականին նվիրաբերվել է USC կինեմատոգրաֆիայի դպրոցին[19]: 2023 թվականին Քրեյգ Սմիթը USC-ի անունից Freesound- ում թողարկել է բնօրինակ սեսիայի ամբողջական ձայնագրության պատճենը՝ CC0 արտոնագրով, ինչպես նաև Sunset Editorial-ի մնացած ձայնային էֆեկտները[19]: 2023 թվականի մայիսի 20-ին Sunset Editorial SFX-ի ամբողջ հավաքածուն հայտնվել է Ինտերնետային արխիվում (նույնպես CC0 լիցենզիայի ներքո)՝ ավելի լայն տարածում ապահովելու նպատակով, հատկապես BitTorrent աջակցության շնորհիվ[20]:
Ճիչը կատարողի նույնականացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճիչի սկզբնական կատարողին նույնականացնողի վերաբերյալ որևէ հստակ տեղեկություն չկա։ Այնուամենայնիվ, Բեն Բարթի հետազոտությունը ենթադրում է, որ Շեբ Վուլին, որն առավել հայտնի է իր 1958 թվականի «Մանուշակագույն մարդակերը» նորարարական երգով և «Rawhide» հեռուստասերիալում ամերիկացի հնդկացի հետախույզ Փիթ Նոլանի կերպարով, հավանաբար եղել է այն հնչյունավորողը, որը սկզբնապես կատարել է ճիչը։ Վուլիի այրին՝ Լինդա Դոտսոնը, 2005 թվականի հարցազրույցում հաստատել է այն տեսակետը, որ դա Վուլիի ձայնն է[5]։ Բարթը Warner Bros.-ում հայտնաբերել է «Distant Drums» -ի խմբագրի ձայնագրությունները, այդ թվում՝ ֆիլմում տարբեր դերերի համար երկխոսության տողեր ձայնագրելու համար նախատեսված դերասանների անունների կարճ ցանկ։ Վուլին այն քիչ դերասաններից մեկն էր, որոնք հավաքվել էին ֆիլմի համար լրացուցիչ «վերակենդանացնող» ձայնային տարրերի ձայնագրման համար։ Դոտսոնը հաստատել է, որ Վուլիի ճիչը հնչել է շատ վեստեռններում՝ հավելելով, որ նա «միշտ կատակում էր այն մասին, թե որքան հիանալի է ֆիլմերում գոռալու և մեռնելու հարցում»[3][21]։
Նշումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Նկարահանման ընթացքում ձայնագրված չորրորդ, հինգերորդ և վեցերորդ ճիչերը օգտագործվել են ֆիլմի ավելի վաղ հատվածում, ըստ որոշ տեղեկությունների, երբ մի քանի ամերիկացի բնիկ ընկնում են հրաձգային կրակի տակ ամրոցի վրա հարձակման ժամանակ։
- ↑ 2018 թվականի փետրվարին հայտարարվեց, որ «Աստղային պատերազմներ» ֆրանշիզայում այլևս չի օգտագործվի Վիլհելմի ճիչը, իսկ «Ուժի արթնացումը» (2015) ֆիլմը շարքի վերջին ֆիլմն էր, որն օգտագործեց այն[15][16]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Le cri de Wilhelm : l'Histoire du son le plus connu du cinéma». 2022 թ․ մայիսի 30.
- ↑ 2,0 2,1 Lee, James (2007 թ․ սեպտեմբերի 25). «Cue the Scream: Meet Hollywood's Go-To Shriek». Wired. Vol. 15, no. 10. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Malvern, Jack (2005 թ․ մայիսի 21). «Aaaaaaaarrrrrrrrgggggghhh!! (Paywalled)». The Times. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ Lee, Steve (2005 թ․ մայիսի 17). Burtt, Ben; Anderson, Richard; Mitchell, Rick; Rydstrom, Gary; Schulkey, Curt; Boyes, Chris; Whittaker, David; Stone, David; Kovats, Phil; Fein, David; Linke, Chris; Malvern, Jack; Dotson-Wooley, Linda (eds.). «The Wilhelm Scream». Hollywood Lost and Found. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Times article in which Sheb Wooley's widow states her belief that her husband was the man behind the scream». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 27-ին.
- ↑ An iconic Hollywood sound effect called the Wilhelm scream was uncovered in an archive. CBS News. 2023 թ․ հունիսի 28. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 30-ին.
- ↑ Dudley, Joshua (2023 թ․ հունիսի 22). «The Wilhelm Scream: The History of Film's Most Popular Sound Effect». Backstage.
- ↑ «Origin of iconic sound effect you've probably heard that has appeared in over 400 films». 2024 թ․ հուլիսի 26.
- ↑ «- YouTube». YouTube. 2020 թ․ դեկտեմբերի 4.
- ↑ Valjak, Domagoj (2018 թ․ ապրիլի 23). «The origin of the Wilhelm scream, the most famous sound effect in the history of cinema». The Vintage News. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ «Facts about "The Wild Bunch" (p3) : Classic Movie Hub (CMH)». Classic Movie Hub - CMH. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «Le cri de Wilhelm : l'Histoire du son le plus connu du cinéma». 2022 թ․ մայիսի 30.
- ↑ Rinzler, J. W. (2010). The Sounds of Star Wars. San Francisco: Simon & Schuster. էջ 304. ISBN 978-0-8118-7546-2. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
- ↑ An iconic Hollywood sound effect called the Wilhelm scream was uncovered in an archive. CBS News. 2023 թ․ հունիսի 28. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 30-ին.
- ↑ Kurp, Josh (2018 թ․ փետրվարի 21). «A 'Star Wars' Tradition Dating Back To The Original Movie Has Been Retired». Uproxx. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ Dillon, Ananda (2018 թ․ փետրվարի 21). «Star Wars Has Abandoned the Iconic Wilhelm Scream». Comic Book Resources. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
- ↑ «Wilhelm». On the Media (Podcast). WNYC Studios. 2005 թ․ դեկտեմբերի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
- ↑ Dudley, Joshua (2023 թ․ հունիսի 22). «The Wilhelm Scream: The History of Film's Most Popular Sound Effect». Backstage.
- ↑ 19,0 19,1 Smith, Craig (2023 թ․ մարտի 10). «Preserving the Sunset Editorial Sound Effects Library from the USC Archive». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ Scott, Jason (2023 թ․ մայիսի 20). «CRASH! BARK! BOOM! The USC Sound Effects Library». Internet Archive. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ «Does That Scream Sound Familiar?». ABC News. 2007 թ․ հոկտեմբերի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Wilhelm Scream Sample (1951) from The Community Audio collection at the Internet Archive
- List of "Wilhelm Scream" Titles at IMDb.com
- Wilhelm Scream remastered files (free to use)
- Wilhelm Scream Compilation on YouTube.com; 14:06
- Female Wilhelm Scream on YouTube; 0:04
- CBS This Morning: An iconic Hollywood sound effect called the Wilhelm scream was uncovered in an archive June 25, 2023
|
