Կարլ Մարիա ֆոն Վեբեր

Կարլ Մարիա ֆոն Վեբեր
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անուն	Carl Maria von Weber
Ի ծնե անուն	Carl Maria Friedrich Ernest von Weber
Ծնվել է	1786, նոյեմբերի 18 կամ 19 ; Էյտին, Գերմանիա
Երկիր	Prince-Bishopric of Lübeck
Մահացել է	1826, հունիսի 5; Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Alter Katholischer Friedhof
Ժանրեր	դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	երգահան, դիրիժոր, դաշնակահար, երաժշտագետ
Գործիքներ	կիթառ և դաշնամուր
Կրթություն	Վիեննայի երաժշտության և կատարողական արվեստի համալսարան
Անդամակցություն	Ludlamshöhle?
Ամուսին	Caroline Weber?
	Carl Maria von Weber Վիքիպահեստում

Կարլ Մարիա Ֆրիդրիխ Ավգուստ (Էրնեստ) ֆոն Վեբեր (գերմ.՝ Carl Maria von Weber, դեկտեմբերի 18, 1786(1786-12-18)^[5]^[6]^[7], ոչ վաղ քան նոյեմբերի 18, 1786 և ոչ ուշ քան նոյեմբերի 19, 1786 կամ նոյեմբերի 18, 1786(1786-11-18)^[8], Eutin, Շլեզվիգ-Հոլշտայն, Գերմանիա^[9] - հունիսի 5, 1826(1826-06-05)^[2]^[3]^[4]^[…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն^[10]^[11]), բարոն, գերմանացի երգահան, դիրիժոր, դաշնակահար, երաժշտագետ, գերմանական ռոմանտիկական օպերայի հիմնադիր։ Առավել հայտնի ստեղծագործություններն են՝ «Ազատ հրաձիգը» (գերմ.՝ Der Freischütz, 1821), «Էվրիանթ» (Euryanthe, 1823) և «Օբերոն» (գերմ.՝ Oberon, 1826) օպերաները(Օբերոն) օպերան վերջին օպերան էր ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշակերտել է Գեորգ Ֆոգլերին և Միքայել Հայդնին։ 12 տարեկանում գրել է առաջին զինգշպիլը («Սիրո և գինու ուժը»)։ 17 տարեկանից հանդես է եկել որպես դաշնակահար։

1804 թվականից որպես դիրիժոր աշխատել է տարբեր քաղաքներում (Բրեսլավլ, Մանհայմ, Ֆրանկֆուրտ, Մյունխեն, Բեռլին և այլն)։ 1813 թվականից ղեկավարել է Պրահայի, 1817 թվականից մինչև կյանքի վերջը՝ Դրեզդենի օպերային թատրոնները։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեբերը գերմանական ռոմանտիկական օպերայի ստեղծողն է։ Նրա ստեղծագործության գագաթը «Ազատ հրաձիգը» օպերան է (1820, բեմադրությունը՝ 1821, Բեռլին), որում վառ կերպով դրսևորվել է ռոմանտիկական օպերային բնորոշ՝ կենցաղի և ֆանտաստիկայի միաձուլումը։

«Էվրիանթ» օպերայով (բեմադրությունը՝ 1823, Վիեննա) հաստատվել է պատմաառասպելական ասպետական օպերայի նոր տեսակը։

Վեբերի վերջին՝ «Օբերոն» օպերան (բեմադրությունը՝ 1826, Լոնդոն) սկզբնավորել է հեքիաթային ռոմանտիկական օպերայի ժանրը։

Վեբերի գործիքային ստեղծագործություններից առավել հայտնի են փողային գործիքների կոնցերտները։ Նրա «Պարի հրավեր» դաշնամուրային պիեսը (1819) և «Կոնցերտշտյուկը» դաշնամուրի և նվագախմբի համար (1821) նշանակալից դեր են խաղացել ծրագրային գործիքային երաժշտության զարգացման մեջ։

Գրել է նաև «Մարտ և հաղթանակ» կանտատը (1815), արական խմբերգեր, վոկալ անսամբլներ, երգեր (մոտ 130, այդ թվում՝ «Քնար և սուր» հայրենասիրական շարքը, 1814)։

Վեբերը երաժշտական-քննադատական և գրական երկերի, այդ թվում նաև՝ «Երաժշտի կյանքը» անավարտ վեպի հեղինակ է։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Кенигсберг А․, Карл-Мария Вебер, М․–Л․, 1965

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Flögel K. F., Ebeling F. W. Floegels Geschichte des Grotesk-Komischen (գերմ.): bearbeitet, erweitert und bis auf die neueste Zeit fortgeführt von Friedrich W. Ebeling — 5 — L: 1887. — S. 356. — 478, 14 p.
↑ ^2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 Discogs — 2000.
↑ ^4,0 ^4,1 filmportal.de — 2005.
↑ Internet Movie Database — 1990.
↑ Weber M. M. v. Carl Maria von Weber: The Life of an Artist — 1968. — P. 10.
↑ Weber M. M. v. Carl Maria von Weber (գերմ.): Ein Lebensbild — 1864. — S. 19.
↑ Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^9,0 ^9,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118629662 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^10,0 ^10,1 Wurzbach D. C. v. Weber, Karl Maria Freiherr von (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 53. — S. 197.
↑ ^11,0 ^11,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարլ Մարիա ֆոն Վեբեր» հոդվածին։

[_9a32bffea3874f39-1] Flögel K. F., Ebeling F. W. Floegels Geschichte des Grotesk-Komischen (գերմ.): bearbeitet, erweitert und bis auf die neueste Zeit fortgeführt von Friedrich W. Ebeling — 5 — L: 1887. — S. 356. — 478, 14 p.

[_b183db63a992adc6-2] 2,0 ^2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_74a46596bb4b3328-3] 3,0 ^3,1 Discogs — 2000.

[_7b727f0accf8fac9-4] 4,0 ^4,1 filmportal.de — 2005.

[_a8a85d700637827c-5] Internet Movie Database — 1990.

[_63d191400e059af8-6] Weber M. M. v. Carl Maria von Weber: The Life of an Artist — 1968. — P. 10.

[_efae4aac9d9e0a80-7] Weber M. M. v. Carl Maria von Weber (գերմ.): Ein Lebensbild — 1864. — S. 19.

[_6e9051b5e89a4e82-8] Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_da4346f25f38c653-9] 9,0 ^9,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118629662 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_d2ae0a6ec8de7da8-10] 10,0 ^10,1 Wurzbach D. C. v. Weber, Karl Maria Freiherr von (գերմ.) // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Vol. 53. — S. 197.

[_8e96b8771641dc91-11] 11,0 ^11,1 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[2]

[3]

[4]

[10]

[11]