Վասիլ Լևսկի

Վասիլ Լևսկի բուլղար․՝ Васил Левски
Ծնվել է	Հուլիսի 18, 1837 թ.
Ծննդավայր	Կառլովո, Բուլղարիա
Մահացել է	փետրվարի 18, 1873(1873-02-18) (35 տարեկան)
Մահվան վայր	Սոֆիա, Օսմանյան կայսրություն (ներկայիս Բուլղարիա)
Գերեզման	Q65224613?
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Մայրենի լեզու	բուլղարերեն
Կրոն	Ուղղափառ քրիստոնյա
Մասնագիտություն	հեղափոխական, հոգևորական և քաղաքական ակտիվիստ
Ծնողներ	հայր՝ Ivan Kunchev Ivanov?, մայր՝ Gina Kuncheva?
Ստորագրություն
Vasil Levski Վիքիպահեստում

Վասիլ Լևսկի (բուլղար․՝ Васил Левски, հին բուլղարերենով Василъ Лѣвскій, իսկական անունը՝ Վասիլ Իվանով Կունչև (բուլղար․՝ Васил Иванов Кунчев), հուլիսի 18, 1837, Կառլովո, Բուլղարիա - Փետրվարի 18, 1873, Սոֆիա, Օսմանյան կայսրություն), բուլղարացի քաղաքական գործիչ, հեղափոխական, Բուլղարիայի ազգային-ազատագրական շարժման մասնակից։ Բուլղարիայի ազգային հերոս, հայտնի է որպես «ազատության առաքյալ» (բուլղար․՝ Апостола на свободата)։ Մշակել և իրագործել է օսմանյան լծից հայրենի երկիրն ազատագրելու նպատակով համաժողովրդական հեղափոխական շարժում ծավալելու և ապստամբություն կազմակերպելու գաղափարախոսությունն ու մարտավարությունը, երկրով մեկ ստեղծել է հեղափոխական գաղտնի կոմիտեների լայն ցանց ու հեղափոխական կազմակերպություններ։ Իրեն հետապնդող թուրքական իշխանությունների ձեռքն ընկնելուց խույս տալու նպատակով գործել է կեղծանուններով. հիսունից ավելի ծածկանուն է օգտագործել, ներկայացել է նաև իբրև հայ՝ Հովհաննես անունով (ի դեպ, Լևսկի ծածկանունն էլ կազմել է՝ հիմքում դնելով лев = առյուծ արմատը)։ Օսմանյան իշխանություններին հաջողվել է ձերբակալել Լևսկուն։ Նրան կախաղան են հանել Սոֆիայում։

2007 թվականին Բուլղարիայի ազգային հեռուստատեսության նախաձեռնությամբ երկրով մեկ անցկացված հարցման արդյունքներով Վասիլ Լևսկին ճանաչվել է բոլոր ժամանակների մեծագույն բուլղարացի։ Նա իր կյանքը նվիրաբերել է հանուն ազատ Բուլղարիայի, որտեղ բոլոր մարդիկ՝ անկախ իրենց դավանանքից ու ազգային պատկանելություննից, հավասարապես օգտվեն ազատություններից ու իրավունքներից։ Բուլղարիայում և բալկանյան այլ երկրներում կանգնեցված են Վասիլ Լևսկու բազմաթիվ հուշարձաններ, նրա անունով են կոչվել բազում փողոցներ, հրապարակներ, հիմնարկ-ձեռնարկություններ ու կազմակերպություններ։

Վաղ տարիներ

Լևսկին սովորել է «փոխադարձ ուսման» դպրոցում, որտեղ ընդունված էր Բելլ-Լանքաստերյան համակարգը, ազգային զարթոնքի տարիներին այդպիսի դպրոցները մեծ մասսայականություն էին վայելում Բուլղարիայում։

Տես նաև

• Վասիլ Լևսկու հուշարձան (Կառլովո)

Գրականություն

• Castellan Georges (1999)։ Histoire des Balkans, XIVe–XXe siècle (ֆրանսերեն)։ transl. Lilyana Tsaneva (Bulgarian translation ed.)։ Paris: Fayard։ ISBN 2-213-60526-2 
• Cornis-Pope Marcel, Neubauer John (2004)։ History of the literary cultures of East-Central Europe: junctures and disjunctures in the 19th and 20th centuries։ John Benjamins Publishing Company։ ISBN 90-272-3452-3 .
• Crampton R.J. (2007)։ Bulgaria։ Oxford University Press։ ISBN 978-0-19-820514-2 
• Crampton R.J. (1997)։ A Concise History of Bulgaria։ Cambridge University Press։ ISBN 0-521-56183-3 
• Daskalov Rumen (2004)։ The Making of a Nation in the Balkans: Historiography of the Bulgarian Revival։ Central European University Press։ ISBN 963-9241-83-0 
• Dimitrov Vesselin (2001)։ Bulgaria: The Uneven Transition։ Routledge։ ISBN 0-415-26729-3 
• Jelavich Charles, Jelavich Barbara (1986)։ The Establishment of the Balkan National States, 1804–1920: A History of East Central Europe։ University of Washington Press։ ISBN 0-295-96413-8 
• MacDermott Mercia (1962)։ A History of Bulgaria 1395–1885։ New York: Frederick A. Praeger – via Internet Archive 
• MacDermott Mercia (1967)։ The Apostle of Freedom: A Portrait of Vasil Levsky Against a Background of Nineteenth Century Bulgaria։ London: G. Allen and Unwin։ OCLC 957800 
• Manova Denitza, Zhelev Radostin, Mitev Plamen (19 February 2007)։ «The Apostle of Freedom — organizer and ideologist of the national liberation struggle»։ BNR Radio Bulgaria։ Արխիվացված է օրիգինալից 17 March 2008-ին։ Վերցված է 25 October 2008 
• Miller William (1966)։ The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927։ Routledge։ ISBN 0-7146-1974-4 
• Perry Duncan M. (1993)։ Stefan Stambolov and the Emergence of Modern Bulgaria, 1870–1895։ Duke University Press։ ISBN 0-8223-1313-8 
• Roudometof Victor (2001)։ Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans։ Greenwood Publishing Group։ ISBN 0-313-31949-9 
• Stavrianos Leften Stavros (2000)։ The Balkans Since 1453։ C. Hurst & Co. Publishers։ ISBN 1-85065-551-0 
• Ternes Elmar, Tatjana Vladimirova-Buhtz (1999)։ «Bulgarian»։ Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet։ Cambridge: Cambridge University Press։ էջեր 55–57։ ISBN 0-521-63751-1 
• Todorova Maria (2007)։ «Was there civil society and a public sphere under socialism? The debates around Vasil Levski's alleged burial in Bulgaria»։ Schnittstellen: Gesellschaft, Nation, Konflikt und Erinnerung in Südosteuropa : Festschrift für Holm Sundhaussen zum 65. Geburtstag։ Oldenbourg Wissenschaftsverlag։ ISBN 978-3-486-58346-5 
• Trotsky Leon, Brian Pearce, George Weissman, Duncan Williams (1980)։ The War Correspondence of Leon Trotsky. The Balkan Wars, 1912–13։ Resistance Books։ ISBN 0-909196-08-7 
• Бакалов Георги, Куманов Милен (2003)։ «ЛЕВСКИ , Васил (В. Иванов Кунчев, Дякона, Апостола) (6/19.VII.1837-6/18.II.1873)»։ Електронно издание "История на България" (բուլղարերեն)։ София: Труд, Сирма։ ISBN 954528613X 
• Дойнов Дойно, Джевезов Стоян (1996)։ «Не щях да съм турски и никакъв роб»։ Къща-музей Васил Левски Карлово (բուլղարերեն)։ София: Славина։ OCLC 181114302 
• Кондарев Никола (1946)։ Васил Левски. Биография (բուլղարերեն)։ София: Издателство на Бълг. Работническа Партия (Комунисти)։ OCLC 39379012։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-08-26-ին։ Վերցված է 2021-08-26 
• Рачева Ваня Николова (2007)։ «170 години от рождението на Васил Левски» (բուլղարերեն)։ Държавна агенция за българите в чужбина։ Արխիվացված է օրիգինալից 15 June 2008-ին։ Վերցված է 23 October 2008 
• Симеонова Маргарита Василева (2007)։ Езиковата личност на Васил Левски (բուլղարերեն)։ София: Академично издателство "Марин Дринов"։ ISBN 978-954-322-196-7։ OCLC 237020336 
• Стоянов Захарий (1943) [1883]։ Василъ Левски (Дяконътъ). Черти изъ живота му (բուլղարերեն)։ Пловдив, София: Новъ Свѣтъ։ OCLC 4273683։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-25-ին։ Վերցված է 2021-08-26 
• Страшимиров Димитър (1995)։ Левски пред Къкринската голгота: история и критика (բուլղարերեն)։ София: Сибия։ ISBN 954-8028-29-8։ OCLC 33205249 
• Унджиев Иван (1980)։ Васил Левски. Биография (բուլղարերեն) (Второ издание ed.)։ София: Наука и изкуство։ OCLC 251739767 

Արտաքին հղումներ

Վասիլ Լևսկի էջը Վիքիպահեստում

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Վասիլ Լևսկի հոդվածին

• Pure and Sacred Republic — Levski's letters and documents բուլղարերեն
• Online edition of Vasil Levski's personal notebook բուլղարերեն
• Vasil Levski in Haskovo (անգլերեն)
• Vasil Levski Museum in Karlovo (անգլերեն) և բուլղարերեն
• Vasil Levski Foundation բուլղարերեն