Jump to content

Վանդանա Շիվա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վանդանա Շիվա
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 5, 1952(1952-11-05)[1][2][3][…] (71 տարեկան)
ԾննդավայրԴեհրադուն, Ուտար Պրադեշ, Հնդկաստան[4][5][6][…]
Քաղաքացիություն Հնդկաստան
Կրոնհինդուիզմ
ԿրթությունԱրևմտյան Օնտարիոի համալսարան, Փենջաբի համալսարան, Գուելֆի համալսարան[6] և St. Mary's Convent High School?
ԵրկերStaying Alive: Women, Ecology, and Development?, The Violence of the Green Revolution: Third World Agriculture, Ecology, and Politics? և Earth Democracy: Justice, Sustainability, and Peace?
Մասնագիտությունփիլիսոփա, գրող, համալսարանի դասախոս, քաղաքական գործիչ, բնապահպան և ecofeminist
ԱշխատավայրIndian Institute of Science, Bengaluru? և Indian Institute of Management Amritsar?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Կայքvandanashiva.com
 Vandana Shiva Վիքիպահեստում

Վանդանա Շիվա (անգլ.՝ Vandana Shiva, նոյեմբերի 5, 1952(1952-11-05)[1][2][3][…], Դեհրադուն, Ուտար Պրադեշ, Հնդկաստան[4][5][6][…]), հնդիկ գիտնական, շրջակա միջավայրի պաշտպան և հեղինակ, ով գրում է հակագլոբալիզացման թեմաներով[13]։ Շիվան ներկայումս բնակվում է Դելիում և ավելի քան 20 գրքերի հեղինակ է[14]։

Նա Գլոբալիզացման համաշխարհային ֆորումի առաջնորդներից և հոգաբարձուների խորհրդի անդամներից մեկն է, ինչպես նաև ակտիվ մասնակցություն է ցուցաբերել ալտեր-գլոբալիզացիա համաշխարհային շարժմանը[15]։ Ինչպես երևում է Վեդայական բնապահպանություն գրքում զետեղված հարցազրույցից, Շիվան գտնում է, որ շատ ավանդական սովորույթներ և ապրելու ձևեր բավականին խելամիտ են և պետք է հետևել դրանց։ 1993 թվականին Վանդանա Շիվան արժանացել է Ճիշտ ապրելակերպի մրցանակին, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ մրցանակների։

Պատանեկություն և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շիվան ծնվել է Դեհրադունում։ Հայրը զբաղվել է անտառների պահպանությամբ, մայրը՝ այգեգործությամբ և շատ է սիրել բնությունը։ Սովորել է տեղի դպրոցում, այնուհետև Հիսուս և Մարիամ կուսանոցում[16]։

Շիվան սովորել է Չանդիգարհի Փենջաբ համալսարանի ֆիզիկայի բաժնում, 1972 թվականին ավարտել է բակալավրիատը, 1974-ին՝ մագիստրատուրան[17]։ Ավարտելուց հետո որոշ ժամանակ աշխատել է Բհաբհայի ատոմային հետազոտությունների կենտրոնում և 1977-ին մեկնել Կանադա՝ Գուելֆի համալսարանում գիտության փիլիսոփայության ասպարեզում կրթությունը շարունակելու համար։ Թեզի վերնագիրը եղել է «Լույսի պարբերականության գաղափարի փոփոխությունները»[17][18]։ 1978 թվականին ավարտում է ուսումը և Հնդկաստանի գիտությունների ինստիտուտում որոշ ժամանակ զբաղվում գիտության, տեխնոլոգիաների և էկոլոգիական քաղաքականության միջճյուղային ուսումնասիրություններով։

Վանդանա Շիվան հիմնականում անդրադարձել և գրել է գյուղատնտեսության և սնունդի արտադրության առաջընթացների թեմաներով։ Շիվան ակտիվ մասնակցություն է ունեցել այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են մտավոր սեփականությունը,կենսաբազմազանությունը, կենսատեխնոլոգիան, կենսաէթիկան և գենային ինժեներիան։ Նա օժանդակել է Աֆրիկայում, Լատինական Ամերիկայում, Իռլանդիայում, Շվեյցարիայում և Ավստրիայում գենային ինժեներիայի դեմ պայքարող արտադրամասերին։ 1982 թվականին Շիվան հիմնադրել է Գիտական հետազոտությունների հիմնադրամը, որի արդյունքում 1991 թվականին ստեղծվեց Նավդանիան՝ ազգային շարժում, որ ուղղված է կենդանի ռեսուրսների, հատկապես՝ սերմերի բազմազանության և ամբողջականության պահպանմանը, օրգանական սննդի արտադրման և արդար առևտրի խթանմանը[19]։

Շիվայի առաջին գիրքը՝ Ողջ մնալովը, վերաձևակերպեց երրորդ աշխարհի կանանց մասին ընկալումները։ Շիվան նաև եղել է կառավարության խորհրդական թե՛ Հնդկաստանում, թե՛ արտասահմանում։ Անդամ է բազմաթիվ հասարակական կազմակերպությունների։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 The International Who's Who of Women 2006Routledge, 2005. — ISBN 978-1-85743-325-8
  5. 5,0 5,1 5,2 https://archivio.festivaletteratura.it/entita/3517
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 https://www.britannica.com/biography/Vandana-Shiva
  7. https://sydneypeacefoundation.org.au/sydney-peace-prize/
  8. https://www.aeon.info/ef/en/prize/midori/winner/
  9. https://www.hna.de/kassel/kassel-indische-aktivistin-vandana-shiva-erhielt-buergerpreis-2515935.html
  10. BBC 100 Women 2019: Who is on the list this year? // BBC News Online — 2019.
  11. https://www.upf.edu/web/focus/noticies/-/asset_publisher/qOocsyZZDGHL/content/upf-doctora-honoris-causa-vandana-shiva/10193/maximized
  12. https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https%3A%2F%2Fwww.parisnanterre.fr%2Fdoctorats-honoris-causa-925507.kjsp%3FRH%3DFR#federation=archive.wikiwix.com&tab=url
  13. Who's Who of Women and the Environment – Vandana Shiva Արխիվացված 2012-10-28 Wayback Machine United Nations Environment Programme (UNEP)
  14. «Vandana Shiva's Publications». Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 24-ին.
  15. Chattergee, D.K. (2011). Encyclopedia of Global Justice, A-I Vol. 1. ISBN 9781402091599. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  16. Joy Palmer, David Cooper, Peter Blaze Corcoran: Fifty Key Thinkers on the Environment. Routledge, 2002, ISBN 9781134756247, p. 313
  17. 17,0 17,1 Benjamin F. Shearer, Barbara S. Shearer: Notable Women in the Physical Sciences: A Biographical Dictionary. Greenwood Press, 1997, p. 364
  18. Vandana Shiva (1977). Changes in the concept of periodicity of light (M.A. Thesis (microfiche)). Canadian Theses Division, National Library, Ottawa. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
  19. «Navdanya Indian agricultural project». Encyclopedia Britannica. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վանդանա Շիվա» հոդվածին։