Վահագն Ստամբոլցյան

Վահագն Ստամբոլցյան
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել է	ապրիլի 19, 1931; Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Մահացել է	հուլիսի 5, 2011 (80 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Գերեզման	Նուբարաշենի գերեզմանատուն
Ժանրեր	դասական երաժշտություն և organ repertoire?
Մասնագիտություն	երգեհոնահար և երաժշտության ուսուցիչ
Գործիքներ	երգեհոն
Աշխատավայր	Ռոմանոս Մելիքյանի անվան պետական երաժշտական քոլեջ և Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան
Կրթություն	Երևանի միջնակարգ մասնագիտական երաժշտական դպրոց Չայկովսկու անվան, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա և Սանկտ Պետերբուրգի կոնսերվատորիա (1962)
Պարգևներ	Հայաստանի ժողովրդական արտիստ և Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ շքանշան

Վահագն Պարույրի Ստամբոլցյան (ապրիլի 19, 1931(1931-04-19), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 5, 2011(2011-07-05), Երևան, Հայաստան), երգեհոնահար, մանկավարժ։ Հայաստանի ժողովրդական արտիստ (2006)։

Բժիշկներ Ռաֆայել և Ելենա Ստամբոլցյանների եղբայրը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև ուսանողական տարիները կրել է Վլադիմիր անունը։ Հայրը տնտեսագետ, ստալինյան բռնատիրության զոհ Պարույր Ստամբոլցյանն է, մայրը՝ ռուսերենի ուսուցչուհի Սրբուհի Ազատյանը։ 1937 թ. հայրը բանտարկվել է և 1941 թվականին գնդակահարվել Ռուսաստանի բանտերից մեկում։ Հոր բանտարկությունից հետո Վահագն Ստամբոլցյանը կրել է Ազատյան ազգանունը. հայրական ազգանունը վերականգնել, իսկ Վլադիմիր անունը փոխարինել է Վահագնով ուսանողության տարիներին Լենինգրադում։ Ավարտել է Երևանի Չայկովսկու անվան դպրոցը, ապա մեկ տարի սովորել Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի դաշնամուրի բաժնում՝ Առնո Բաբաջանյանի դասարանում։ Այնուհետև ընդունվել և 1962 թ. ավարտել է Լենինգրադի Ռիմսկի-Կորսակովի անվան կոնսերվատորիայի երգեհոնի դասարանը (Յու. Բրյուշկովի դաշնամուրի և Ի. Բրաուդոյի երգեհոնի դասարանները)։ Եղել է Հայֆիլհարմոնիայի մենակատար։ 1963 թվականից մանկավարժական գործունեություն է ծավալել Երևանի Ռոմանոս Մելիքյանի անվան երաժշտական ուսումնարանում։ 1966 թվականից դասավանդել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայում, բացել երգեհոնի դասարան (1970-1985 թթ., միաժամանակ՝ ՀՊՄՀ-ում), պրոֆեսոր՝ 1990 թվականից, երգեհոնի ամբիոնի վարիչ՝ 1997 թվականից։

Ստամբոլցյանը մեծապես նպաստել է Հայաստանում երգեհոնային արվեստի տարածմանը։ Նվագացանկն ընդգրկում է մինչդասական շրջանի, Յոհան Սեբաստիան Բախի, Հենդելի, նաև Քրիստափոր Քուշնարյանի, Հարո Ստեփանյանի, Տիգրան Մանսուրյանի և այլոց երկերից։ Ստամբոլցյանն առաջին անգամ երգեհոնով հնչեցրել է Ներսես Շնորհալու, Խաչատուր Տարոնացու, Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու շարականները (Կոմիտասի ու Եկմալյանի մշակմամբ և սեփական փոխադրությամբ)։ Կատարումն աչքի է ընկնում գունեղ հնչողությամբ, ոճական ճշգրիտ մեկնաբանումով։ Համերգներով հանդես է եկել նաև արտասահմանում։

Առաջին անգամ 1965 թվականի ապրիլի 24-25-ին Խորհրդային Հայաստանում Վահագն Ստամբոլցյանը Լուսինե Զաքարյանի մասնակցությամբ հոգևոր երաժշտության համերգային ծրագրով նշել է Մեծ եղեռնի տարելիցը։ Վահագն Ստամբոլցյանի շնորհիվ հայ հոգևոր երգը տեղ է գտել բազմաթիվ եվրոպական երգեհոնահարների ծրագրային կատարումների ցանկում։

Համերգներով հանդես է եկել Հայաստանում, Հոլանդիայում, Ֆրանսիայում, Լիբանանում, Խորհրդային Միության համարյա բոլոր քաղաքներում, ուր կային երգեհոնային համերգային դահլիճներ, մասնավորապես Մոսկվայում, Պետերբուրգում, Կիևում, Ռիգայում, Վիլնյուսում և այլուր^[1]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀԽՍՀ վաստակավոր արտիստ, 1970 թ.
Հայաստանի ժողովրդական արտիստ, 2006 թ.
«Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպ» շքանշան, 2009 թ.

Մեջբերումներ Վահագն Ստամբոլցյանից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իմը սա է, հոգևորը, որովհետև առանց հոգևորի աղքատ է կյանքը^[2]։

Գոհ եմ, որ մի խումբ աշակերտներ ունեմ և բոլորին հավասար եմ վերաբերվում, սովորեցնում։ Առանց պարտադրանքի, երկուստեք սիրով և ըմբռնումով։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 100)։

[1] Վահագն Ստամբոլցյան - Հայկական ազգային երաժշտություն

[2] Վահագն Ստամբոլցյանը մի դարաշրջան էր մեր կատարողական արվեստում

[1]

[2]