Jump to content

Սև խոռոչ (ֆիլմ, 2000)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սև խոռոչ
անգլ.՝ Pitch Black
Երկիր ԱՄՆ
 Ավստրալիա
Ժանրֆանտաստիկ ֆիլմ[1][2][3][…], մարտաֆիլմ[2][4], ֆիլմ հրեշների մասին, արկածային ֆիլմ, սարսափ ֆիլմ և թրիլեր
Թվականփետրվարի 18, 2000[5], սեպտեմբերի 7, 2000[6] և 2000
Լեզուանգլերեն
ՌեժիսորԴևիդ Թուի[1][7][8][…]
Սցենարի հեղինակKen Wheat? և Դևիդ Թուի
ԴերակատարներՎին Դիզել[7][8][9][…], Ռադա Միթչել[8][9][3][…], Քոուլ Հաուզեր[8][9][3][…], Lewis Fitz-Gerald?[8][10][11], Կլաուդիա Բլեք[8][10][11] և Դևիդ Քիթ[8][3][10][…]
ՕպերատորԴևիդ Էգբի
ԵրաժշտությունԳրեմ Ռևել
Նկարահանման վայրԱվստրալիա
ԿինոընկերությունՄիջտարածաշրջանային հաղորդակցություններ և Universal Studios
Տևողություն108 րոպե
Բյուջե23 000 000 $[12]
Շահույթ53 187 659 $
ՀաջորդThe Chronicles of Riddick?
Պաշտոնական կայքէջ

«Սև խոռոչ» (անգլ.՝ Pitch Black, բառացի՝ «Ականակիր խավար»), 2000 թվականի ամերիկյան գիտաֆանտաստիկ ֆիլմ՝ ռեժիսոր Դեյվիդ Թուհի։ Ֆիլմում նկարահանվել են Ռադա Միթչելը, Քոուլ Հաուզերը և Վին Դիզելը: Ֆիլմի պրեմիերան ԱՄՆ-ում կայացել է 2000 թվականի փետրվարի 18-ին։

Սյուժեի գաղափարը Իսահակ Ասիմովի «Գիշերը» պատմվածքն էր, որը նախկինում ադապտացվել էր «Մթնշաղ» ֆիլմում 1988 թվականին, Ֆիլմի բացման էսքիզը նույնիսկ առաջարկել է ֆիլմի անվանումը՝ «Մթնշաղ»[13]։

«Սև խոռոչ» ֆիլմի սովորական (թատերական) տարբերակի հետ մեկտեղ կա նաև ռեժիսորական տարբերակը, որը 220 վայրկյանով երկար է թատերական տարբերակից[14]։

«Ռիդիկի քրոնիկները» (2004) ֆիլմի շարունակության թողարկումից հետո սկսվել է կիրառվել ֆիլմի այլընտրանքային անվանումը՝ «Ռիդիկի քրոնիկները։ Սև անցք»[15][16]։

Թեգլայն՝ Չարի ճակատամարտ չարի հետ։

The Hunter Gratzner տիեզերանավը թռչում է գիսաստղի պոչով, ստանում լուրջ վնաս և կորցնում վերահսկողությունը: Նավի նավապետը մահանում է, նրա կախովի անիմացիոն տարան խոցվում է երկնաքարերով։ Երկրորդ օդաչու Քերոլին Ֆրայը նավը շրջում է դեպի անմարդաբնակ մոլորակ, որը կոչվում է M6-117: Տվյալների համաձայն՝ մոլորակն ունի մակերես, և Ֆրայը պատրաստվում է վայրէջք կատարել վնասված նավը։ Ընկնման արագությունը չափազանց մեծ է, նա որոշում է ցած նետել ուղևորների կուպեն, սակայն նավիգատոր Գրեգ Օուենսը թույլ չի տալիս նրան դա անել։ Մարմինը քանդվում է, կախովի անիմացիոն խցիկների մի մասը թռչում է։ Նավը կոշտ վայրէջք է կատարում անապատային մոլորակի վրա։ 12 մարդ ողջ է մնում՝ երկրորդ օդաչու Քերոլին Ֆրայը, վտանգավոր հանցագործ Ռիչարդ Բ. Ռիդիկը (որին բանտ էին տանում), նրա հսկիչը, «կապույտ աչքերով սատանան» Ուիլյամ Ջոնսը, մուսուլման ուխտավորներ (իմամ Աբու Ալ-Վալիդ և նրա երեք աշակերտները՝ Հասանը, Ալին և Սուլեյմանը), դեռահաս Ջեք Բ. Բադը, հնաոճ իրերի վաճառող Փերիս Պ. Օգիլվին և երկու ավստրալացի վերաբնակիչներ՝ հանքագործներ Զաքը և Շազզան: Օուենսի մարմինն ընկնելու ժամանակ լծակի միջով է անցնում, և նա մահանում է տանջանքների մեջ։

Ջոնսը գտնում է Ռիդիկի դատարկ տարան։ Ռիդիկը անսպասելիորեն հարձակվում է նրա վրա մթությունից, բայց Ջոնսը մահակով պայքարում է նրա դեմ և կապում Ռիդիկին երկաթյա հենարանով։ Ռիդիկը, մնալով առանց հսկողության, ազատում է իրեն և նորից փախչում։

Մարդիկ հասկանում են, որ մոլորակը մշտապես լուսավորվում է երեք աստղերով՝ դեղին և կարմիր թզուկների երկուական համակարգով և մեկ կապույտ հսկայով: Այստեղ գիշեր չկա։ Ավերված նավի վրա ոչ ուտելիք կա, ոչ ջուր, բացի Փարիզի ուղեբեռի կոլեկցիոն լիկյորից։

Փրկվածները մի խումբ ջուր գտնելու հույսով գնում են անապատ՝ ուղղվելով դեպի կապույտ աստղը ինչպես իմամն ասաց, սա Ալլահի նշանն է): Նրանք գտնում են հսկայական կենդանիների ոսկորների մի ամբողջ գերեզմանատուն, այնուհետև լքված հանքարդյունաբերական բազան, իսկ դրա կենտրոնական հրապարակում՝ փոքրիկ փրկարարական մաքոք: Ելնելով ժայռերի նմուշների թվերից՝ բազան լքվել է ուղիղ 22 տարի առաջ։ Ֆրայը գտնում է մեխանիկական մոդել՝ տվյալ համակարգում մոլորակների դիրքը հաշվարկելու համար: Նա պատահաբար նայում է դրան՝ համոզվելով, որ այս մոլորակի վրա միշտ ցերեկ է:

Այս պահին նավի մոտ մնացած Զակը սպանում է մի մարդու՝ մտածելով, որ դա Ռիդիկն է։ Նա որոշում է ջրհոր փորել՝ ջուր ստանալու համար, բայց աշխատանքի ընդմիջումից հետո հայտնաբերում է, որ ստվերում գտնվող պատի փոսի մեջ քարանձավի մուտք է գոյացել։ Նա զննում է նրան՝ ակամա փակելով արևի լույսը, և հանկարծ ինչ-որ բան բռնում է նրա դեմքը և քարշ տալիս քարանձավը։ Մյուսները վազելով գալիս են ի պատասխան ճիչերի և գտնում են, որ քարանձավի մուտքը արյունով պատված է, իսկ մոտակայքում նստած է Ռիդիկը։ Նա սկսում է վազել, բայց Ջոնսը տապալում է նրան և վայր գցում նրա արևային ակնոցը, Ռիդիկը ոչինչ չի տեսնում ցերեկային լույսի ներքո: Շազզան ժամանակին գալիս է՝ գոռալով. «Սպանեք նրան, քանի դեռ նա չի սպանել բոլորիս» լռեցնում է Ռիդիկին դեմքի մի հարվածով:

Ֆրայը հարցաքննում է կապված Ռիդիկին։ («Միգուցե դուք պետք է վախենայիք ինձանից այլ հանգամանքներում, բայց այստեղ կա մի բան, որն ինձանից շատ ավելի վտանգավոր է»:) Ջեքը տեսնում է Ռիդիկի անսովոր աչքերը։ Ռիդիկը ասում է, որ նրանք թույլ են տալիս տեսնել մթության մեջ, բայց արևի լույսը կուրացնում է նրան: Նա ասաց, որ քսան մենթոլի համար իրեն վիրահատել է բանտարկյալ վիրաբույժը Butcher's Bay բանտում, որտեղ խավար էր։ Ջեքը ցանկանում է ձեռք բերել նույնը:

Ֆրայը ուսումնասիրում է քարանձավը, որտեղ անհետացել է Զաքը: Նա գտնում է Զաքի կոշիկավոր ոտքը՝ ծամած: Նրա վրա հարձակվում են քարանձավի մթության մեջ թաքնված հրեշները, և նա հազիվ է ողջ մնում:

Ջոնսը բաց է թողնում Ռիդիկին, թեթևացած, որ նա այլևս ստիպված չէ սպասել մեջքից դանակահարելուն: Մարդիկ ոչնչացված նավից հանում են էներգաբլոկներից մեկը և ամբողջ ուժով գնում հանքափորների բազա։ Ռիդիկը նշում է, որ հանքափորները չեն թռել, բայց բոլորը մնացել են մոլորակի վրա։ Ֆրայը պատրաստում է նավը թռիչքի։ Իմամի աշակերտներից մեկը՝ Ալին, գաղտագողի մտնում է էլեկտրակայանի կողպված անգարը՝ խանգարելով թռչող հրեշների բույնը։ Մյուսները գալիս են ի պատասխան ճիչի, և տեսնում են հրեշների երամը, որը թռչում է անգարի մեջտեղում գտնվող լիսեռի մեջ, անկյան տակից ընկնում է Ալիի կրծոտված դիակը։ Ջոնսը ֆլեշ ռումբ է նետում լիսեռի ներքև: Այն լցված է մարդկային ոսկորներով։ Ֆրայը մոդելի հետ շտապում է սենյակ և գործի է դնում այն։ Մարդկանց համար բացահայտվում է սարսափելի ճշմարտություն՝ 22 տարին մեկ անգամ բոլոր մոլորակներն ու լուսատուները շարվում են մեկ տողում, մոլորակը երկար ժամանակ խավարում է ապրում և խավարում, գետնի տակ ապրող հրեշները ջրի երես են դուրս գալիս։ Եվ այս վերջնաժամկետը կարող է գալ ցանկացած պահի, ի վերջո, ժայռերի նմուշները 22 տարեկան են: Ռիդիկը նշում է, որ հանքափորները թաքնվել են էլեկտրակայանի շենքում, երբ մութն ընկել է, սակայն հրեշները նկուղով ճանապարհ են անցել դեպի նրանց։

Ֆրայը պատրաստում է նավը թռիչքի։ Ջոնսն ու Ռիդիկը զրպարտում են միմյանց Ֆրայի առաջ։ Ջոնսն ասում է, որ վերջին փախուստի ժամանակ Ռիդիկը սպանել է օդաչուին և առևանգել նավը։ Ռիդիկը բացահայտում է Ֆրային, որ Ջոնսը ոչ թե պահակ է, այլ վարձկան և նույնիսկ թմրամոլ։ Իմամի աշակերտները բղավելով ներխուժեցին սենյակ։ Ֆրայը դուրս է գալիս և տեսնում, որ երկնքում հայտնվում են օղակներ, իսկ հետո հսկայական մոլորակի սկավառակը, որը շուտով երկու արևներն էլ ծածկելու է...

Թիմն արագ էլեկտրական մեքենայով գնում է դեպի խորտակված նավը, հանում մարտկոցները և բեռնում դրանք մեքենայի մեջ։ Ցավոք, նրանք ժամանակին չեն հասցնում: Հսկայական մոլորակի օղակները ծածկում են արևը: Մոլորակը մխրճվում է մթնշաղի մեջ, լսվում է հրեշների հազարաձայն ճիչը, որոնք դուրս են սողում և դուրս թռչում իրենց ստորգետնյա քաղաք-տերմինիտների թմբից որսի համար: Փրկվածները՝ Շազուն և Ռիդիկը, փախչում են նավի մոտակա հատվածը, որոնց վրա հարձակվում են թռչող հրեշները։ Հրեշները թռչում են կողքով: Սառը արյունոտ Ռիդիկը խուսափում է նոր հարձակումից, հարձակվող հոտը օդ է բարձրացնում Շազային և պատառոտում նրան: Լույսի վերջին բռնկումը և մոլորակը սուզվում է սև գիշերվա մեջ: Ռիդիկը հեռվից տեսնում է լեռներ, որոնք փլվում են։ Հեշները դուրս են թռչում դրանցից:

Տղամարդիկ նահանջում են նավի անգարը և փակում դուռը: Նրանք ունեն ացետիլենային ջահ, լապտերներ, սպիրտի շշեր, լուսավորող ռումբեր։ Այնուամենայնիվ, նրանք անվտանգ չեն: Սոված հրեշները «դռներ են թակում»՝ ճանկերով ճեղքելով պատյանը։ Մի քանի արարածներ հայտնվում են կուպե և սպանում Հասանին: Իմամը նշում է, որ մոդելի համաձայն՝ խավարումը երկար կտևի։ Առանց սննդի և ջրի մարդիկ չեն կարող այդքան երկար գոյատևել։ Ֆրայը որոշում է հեռանալ կուպեից, նորից լիցքավորել մարտկոցները ժամանակավոր սահնակի վրա, վերցնել գեներատորը և լյումինեսցենտ խողովակները և փորձել հասնել բազա ու հանքագործների նավը: Մթության մեջ տեսնելու ունակության շնորհիվ՝ Ռիդիկը դառնում է թիմի ամենակարևոր մասը։

Թիմը ճանապարհ է անցնում անապատով՝ հրեշներին լույսով վախեցնելով: Հանկարծ մի հրեշ թռչում է խմբի մեջտեղը: Մահացու վախեցած և անտեղյակ Փերիսը սողում է կողքը՝ գուլպան քարշ տալով իր հետևից, գեներատորը փլուզվում է, լույսն անհետանում է։ Փրկվածներին մնում են միայն ալկոհոլի շշեր և այրիչներ։ Հեռվում գտնվող հրեշները տանջում են Փերիսի մարմինը։ Ռիդիկը նշում է, որ աղջիկը (Ջեքը) արյունահոսում է (դաշտանի), և որ հրեշները կարող են զգալ։ Ջոնսն առաջարկում է Ռիդիկին սպանել աղջկան և իր հետ դիակը քաշել պարանի վրա՝ հրեշներին շեղելու համար։ Ռիդիկը որպես խայծ առաջարկում է իրեն Ջոնսին։ Նրանք կռվի մեջ են մտնում։ Ռիդիկը վիրավորում է Ջոնսին և թողնում նրան մթության մեջ։ Ջոնսը հայտնվում է որպես հսկայական հրեշի ընթրիք: (Ռիդիկ, որտե՞ղ է Ջոնսը: Նրա ո՞ր մասն է:)

Մնացածները ճանապարհ են անցնում կիրճով և հայտնվում կմախքների գերեզմանատանը («Հիշու՞մ եք գերեզմանոցը. Գուցե այս արարածները սպանեցին ողջ կյանքը այս մոլորակի վրա»): Սովից կատաղած արարածները սկսում են սպանել միմյանց՝ շրջակա տարածքը ողողելով ընդերքը և իրենց արյունը վերևից լցնելով մարդկանց վրա։ Հրեշներից մեկը հարձակվում է Ջեքի վրա՝ նույնիսկ չհակազդելով Ֆրային, ով գալիս է լապտերով, որը նա կորցնում է հրեշին քշելու իր փորձերում, բայց Ռիդիկը պատռում է նրա ստամոքսը և փորոտում նրան։ Իմամի նորեկներից վերջինը՝ վիրավոր Սուլեյմանը, հրեշը քարշ է տալիս, որը բարձրացել է զառիթափ պատի վրայով: Մարդկանց մնում են միայն լիկյորի շշերից պատրաստված ջահերը։ Միայն Ռիդիկը քարշ է տալիս 4 էներգաբլոկ, որոնցից յուրաքանչյուրը կշռում է 35 կիլոգրամ: Հանկարծ անձրև է գալիս՝ հանգցնելով ջահերը. Ռիդիկը թաքցնում է Ֆրային, Իմամին և Ջեքին մի փոքրիկ քարանձավում, որի մուտքը փակված է քարով, և նա մարտկոցները քարշ է տալիս դեպի մաքոք: Նա միացնում է նավի համակարգերը և որոշում, որ իմաստ չունի իր կյանքը վտանգել և մնացածի համար վերադառնալ՝ ջարդելով իր լապտերների փունջը։

Նրանք, ովքեր մնացել են, անհանգստանում են, որ Ռիդիկը լքել է իրենց: Քարանձավի առաստաղին նրանք նկատում են կայծուկներ։ Ֆրայը դրանք դնում է դատարկ շշի մեջ և գնում Ռիդիկի հետևից։ Նա հասնում է բազա և տեսնում է, որ Ռիդիկը սկսում է նավը և պատրաստվում է միայնակ թռչել: Նա Ֆրային հրավիրում է թռչել իր հետ՝ թողնելով մյուսներին։ Ֆրայը, հիշելով, որ նա արդեն ցանկանում էր զոհաբերել ուրիշների կյանքը՝ սեփականը փրկելու համար, հարձակվում է նրա վրա։ Ռիդիկը դանակը դնում է նրա կոկորդին և հարցնում, թե պատրա՞ստ է մեռնել նրանց համար, ինչին նա պատասխանում է, որ պատրաստ է։ Ռիդիկը և Ֆրայը վերադառնում են Իմամի և Ջեքի համար:

Հանքարդյունաբերական քաղաքում Ռիդիկը պատահում է մի մեծ հրեշի, նա խաբում է արարածին, բայց հայտնվում են ևս երկուսը։ Իմամը, Ջեքը և Ֆրայը հասնում են նավ և լսում Ռիդիկի ճիչերը։ Իմամն ասում է, որ իր հետ վերջացրել է, և Ֆրային խնդրում է թռչել, բայց նա հայտարարում է, որ այստեղ ոչ ոքի չի թողնի։ Ֆրայը վերադառնում է և քարշ է տալիս վիրավոր, արյունոտ Ռիդիկին։ Նավի հենց շեմին հրեշը խոցում է Ֆրայի մարմինը և աղջկան տանում խավարի մեջ։ Ռիդիկը, հասկանալով, որ իր կյանքը զոհաբերել է իրեն փրկելու համար, կատաղած բղավում է նրա հետևից. «Ոչ ինձ համար»:

Ռիդիկը միացնում է վայրէջքի լույսերը և միացնում շարժիչները, բայց հանկարծ անջատում է դրանք։ Էակները բարձրանում են նավի վրա: («Ռիդիկ, ի՞նչ ես անում»: - «Մենք չենք կարող թռչել... առանց բարի գիշեր ասելու»): Ռիդիկը ամբողջ ուժով միացնում է շարժիչները, և բոցերը այրում են հրեշների երամը, որոնք մոտեցել են նավին։

Նավը թռչում է։ Ռիդիկը գնում է դեպի առևտրային ուղիներ: Երբ Ջեքը հարցնում է, թե ինչպես պատասխանել անխուսափելի հարցերին, Ռիդիկը պատասխանում է. «Ասա նրան, որ Ռիդիկը մահացել է մոլորակի վրա»։

Դերասան Կերպար
Վին Դիզել Ռիչարդ Բ․ Ռուդդիկ
Ռադա Միտչել Կեռոլին Ֆռայ
Քոլ Հաուզեր Ուիլյամ Ջ. Ջոնս
Քեյթ Դեյվիդ Աբու (Իմամ) ալ-Վալիդ
Լյուիս Ֆից-Ջերալդ Պարիս Պ․ Օգիլվի
Կլաուդիա Բլեք Շերոն (Շազա) Մոնտգոմերի
Ռիանա Գրիֆիթ Ջեկ
Ջոն Մուր Հովհաննես (Զեկ) Եզեկիել
Սայմոն Բերք Գրեգ Օուեն
Լես Չենտերի Սուլեյման
Սեմ Սարի Հասան
Ֆիրասս Դիրանի Ալի
Վիկ Ուիլսոն Կապիտան Թոմ Միտչել
Անժելա Մուր թիմի մահացած անդամ

Ածանցյալ աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 2000 թվականին Ֆրենկ Լաուրիան գրեց «Սև սև. Չարի հետ պայքարիր» գիրքը՝ հիմնված ֆիլմի սյուժեի վրա[17]։ Գիրքը վերահրատարակվել է 2004 թվականին[18]։
  • 2004 թվականին թողարկվել է շարունակություն, որը կոչվում է «Ռիդիկի քրոնիկները», որը նույնպես ռեժիսոր Դեյվիդ Թոյհին է։ Նույն թվականին էկրան բարձրացավ «Ռիդիկի քրոնիկները. մութ կատաղություն» կարճամետրաժ անիմացիոն ֆիլմը, որի ռեժիսորն է Փիթեր Չանգը։ «Մութ կատաղությունը» դարձավ «Pitch Black»-ի և «The Chronicles of Riddick»-ի կապը։ 2013 թվականին նույն անունով թողարկվեց Ռիդիկի մասին երրորդ լիամետրաժ ֆիլմը։
  • The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay, խաղ Xbox-ի և PC-ի համար, թողարկվել է 2004 թվականին և հետևում է Ռիդիկի՝ Butcher's Bay բանտում անցկացրած ժամանակին և ինչպես է նա ստանում իր հայտնի աչքերը: Խաղի շարունակությունը՝ The Chronicles of Riddick: Assault on Dark Athena, թողարկվել է 2009 թվականին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 http://www.imdb.com/title/tt0134847/
  2. 2,0 2,1 http://www.filmstarts.de/kritiken/178185.html
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 http://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=25132.html
  4. http://www.metacritic.com/movie/pitch-black
  5. Internet Movie Database — 1990.
  6. Internet Movie Database — 1990.
  7. 7,0 7,1 http://www.filmaffinity.com/es/film837257.html
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 http://www.cinematografo.it/cinedatabase/film/pitch-black/37450/
  9. 9,0 9,1 9,2 http://stopklatka.pl/film/pitch-black
  10. 10,0 10,1 10,2 http://www.ofdb.de/film/1998,Pitch-Black---Planet-der-Finsternis
  11. 11,0 11,1 http://www.imdb.com/title/tt0134847/fullcredits
  12. https://www.webcitation.org/6Gu77Nzfb
  13. «PITCH BLACK CONCEPT ART» (անգլերեն). PitcherBlacker.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-02-19-ին. Վերցված է 2013-02-23-ին.
  14. «Pitch Black» (անգլերեն). Movie-Censorship.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-22-ին. Վերցված է 2013-02-26-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. «Хроники Риддика. Чёрная дыра» (ռուսերեն). Яндекс телепрограмма. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-26-ին. Վերցված է 2013-02-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  16. «Pitch Black» (բուլղարերեն). BulgarianCovers.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-20-ին. Վերցված է 2013-02-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. Фрэнк Лаурия Pitch Black: Fight Evil With Evil. — 2000. — 208 с. — ISBN 0312935099
  18. «Pitch Black: Fight Evil With Evil» (ռուսերեն). books.google.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-25-ին. Վերցված է 2013-02-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]