Ստեփան Զելինսկի

Ստեփան Զելինսկի
Ծնվել է	օգոստոսի 13, 1847; Յարըմջա, Նախիջևանի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 22, 1904 (57 տարեկան); Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Բնակության վայր(եր)	Թբիլիսի, Երևան և Սուխում
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	ազգագրագետ, տնտեսագետ և պատմաբան
Հաստատություն(ներ)	Հռիփսիմյան իգական գիմնազիա
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն և ռուսերեն

Ստեփան Պավելի Զելինսկի, (օգոստոսի 13, 1847(1847-08-13)^[1], Յարըմջա, Նախիջևանի գավառ, Թիֆլիսի նահանգ, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 22, 1904(1904-10-22), Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն), հայ ազգագրագետ, տնտեսագետ, պատմաբան։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1843 թվականի օգոստոսի 1-ին՝ ծագումով սավրեցի հայ ծնողների ընտանիքում։ Կնքվելով հայ առաքելական եկեղեցում՝ ստացել է Սամսոն անունը, սակայն հայրը ուղղափառ եկեղեցի դիմելով՝ վերստին մկրտել է և անվանել Ստեփան։

1866 թվականին ավարտել է Նախիջևանի գավառական գիմնազիան, 1870 թվականին՝ Թիֆլիսի Ալեքսանդրյան ինստիտուտը և նշանակվել Զաքաթալայի գավառական ուսումնարանի ուսուցիչ։ 1872 թվականին տեղափոխվել է Երևան՝ որպես պրոգիմնազիայի և Հռիփսիմյան օրիորդաց դպրոցի ուսուցիչ։

Տիրապետել է հայերեն, ռուսերեն, արևելյան ու եվրոպական մի քանի լեզուների։ 1883 թվականին տեղափոխվել է Սուխում, որտեղ ժանդարմական վարչությունը նրա դեմ քաղաքական մեղադրանք հարուցելով՝ ստիպել է թողնել պաշտոնը։ Որոշ ժամանակ անց Զելինսկին նշանակվել է Թիֆլիսի պետական կալվածների նախարարության պաշտոնյա։ Պաշտոնական գործերով եղել է Երևանի, Նախիջևանի, Օրդուբադի, Դարալագյազի, Զանգեզուրի, Շամախիի, Լենքորանի և այլ գավառներում, ձեռնարկել Անդրկովկասի ազգաբնակչության կենցաղին վերաբերող նյութերի հավաքմանը^[2]։

1882 թվականին ռուս գրող և պատմաբան Դ․ Լ․ Մորդովցևի հետ մասնակցել է Արարատ կատարած վերելքին։ Մասնակցել է Թիֆլիսի հնախոսական ժողովի աշխատանքներին, եղել Հայոց բարեգործական ընկերության, Ռուսաց արքայական այգեգործական ընկերության Կովկասյան բաժանմունքի, Կայսերական ազգագրական ընկերության անդամ^[3]։

Մահացել է 1904 թվականի հոկտեմբերի 22-ին՝ երկարատև և ծանր հիվանդությունից հետո։

Մամուլում («Արձագանք», «Մշակ») տպագրվել են Զելինսկու՝ Նախիջևանի գավառի հայերի կենցաղին, ժողովրդական բժշկությանը, Անդրկովկասի այգեգործությանը և այլ հարցերի նվիրված հոդվածներ։ Ազգագրական ուսումնասիրություններից կարևոր են XIX դարի վերջին Անդրկովկասի արքունական գյուղացիների տնտեսական վիճակին և կենցաղին նվիրված նրա աշխատությունները։ Զելինսկու ուսումնասիրությունների մեծ մասն անտիպ են^[2]։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկական խաղեր, «Արձագանք», 1890» № 5։
Исследование экономического быта гос․ крестьян в Зангезурском уезде․․#․, Тифлис, 1886.
Племенной состав, религия и происхождение гос․ крестьян Закавказского края, Свод материалов по изучению эконо–мического быта гос․ крестьян Закавказского края, т․ 1, Тифлис, 1887.
Экономический быт гос․ крестьян в Шорагяле Александро- польского уезда Эриванской губернии, Тифлис, 1893.
Народно-юридические обычаи у армян Закавказского края, Тифлис, 1899․

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=4051
↑ ^2,0 ^2,1 Երուանդունի (1904 թ․ մարտի 9). «Ստեփան Զելինսկի». Ազգագրական հանդէս. № 12: 306. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին.
↑ Հայ (1904 թ․ սեպտեմբերի 1). «Ստեփան Զելինսկի». Լումայ. 5: 222. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 15-ին.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 681)։

[_85369268997edd81-1] 1,0 ^1,1 https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=4051

[:0-2] 2,0 ^2,1 Երուանդունի (1904 թ․ մարտի 9). «Ստեփան Զելինսկի». Ազգագրական հանդէս. № 12: 306. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին.

[3] Հայ (1904 թ․ սեպտեմբերի 1). «Ստեփան Զելինսկի». Լումայ. 5: 222. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 15-ին.

[1]

[2]

[3]