Ստեփան Աղաջանյան

Ստեփան Աղաջանյան
Ծնվել է	դեկտեմբերի 16 (28), 1863
Ծննդավայր	Շուշի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	դեկտեմբերի 13, 1940 (76 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Շուշիի թեմական հոգևոր դպրոց (1881) և Ժյուլիանի ակադեմիա (1900)
Մասնագիտություն	նկարիչ
Ժանր	դիմապատկեր
Ակտիվ շրջան	1900 - 1940
Ուսուցիչ	Ժան Պոլ Լորան և Բենջամեն Կոնստան Ժան-Ժոզեֆ
Աշակերտներ	Վլադիմիր Այվազյան և Հմայակ Ավետիսյան
Պարգևներ	, ; և
	Ստեփան Աղաջանյան Վիքիքաղվածքում
	Stephan Aghajanyan Վիքիպահեստում

Ստեփան Մելիքսեթի Աղաջանյան (դեկտեմբերի 16 (28), 1863^[1]^[2], Շուշի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[3]^[1]^[2] - դեկտեմբերի 13, 1940(1940-12-13)^[3]^[1]^[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[3]^[1]^[2]), հայ դասական գեղանկարիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեփան Աղաջանյանը ծնվել է 1863 թվականի դեկտեմբերի 16-ին Շուշիում, դերձակի ընտանիքում։ Սովորել է Շուշիի թեմական դպրոցում (1872-1881) և ռուսական ռեալական ուսումնարանում (1881-1884)։ 1884 թվականին մեկնում է Բաքու, 1886 թվականին՝ Ֆրանսիա։

Հիմնավոր նկարչական կրթությունը ստացել է 1886-1890 թվականներին Մարսելի նկարչական ստուդիայում, ապա Փարիզի Ժյուլիանի ակադեմիայում՝ 1897-1900 թվականներին, պրոֆեսորներ Բ. Կոնստանի և Ժ. Պ. Լորանսի արվեստանոցում^[4]։

1900 թվականին վերադարձել է Շուշի, 1902-1904 թվականներին աշխատել է Բաքվում, ապա տեղափոխվել Դոնի Ռոստով, ուր մինչև 1921 թվականը ստեղծագործել և նկարչություն է դասավանդել հանրակրթական դպրոցներում ու Պետական նկարչական ստուդիայում։

Ստեփան Աղաջանյանը 1921 թվականին վերադառնում է Հայաստան։ 1922-1929 թվականներին պաշտոնավարել է գեղարվեստա-արդյունաբերական տեխնիկումում (այժմ՝ Երևանի Փանոս Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջ) իբրև գեղանկարչության դասատու։ 1938 թվականին արժանանում է ՀԽՍՀ ժողովրդական նկարիչ կոչմանը, 1939 թվականին պարգևատրվում է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով։ Մահացել է 1940 թվականի դեկտեմբերի 13-ին։

Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեփան Աղաջանյանին նվիրված հուշատախտակ Երևանի Աբովյան 42 հասցեում

Բրետանուհին 1898
Ակադեմիական էտյուդ 1899
Նկարչի մոր դիմանկարը 1900
Նկարչի հոր դիմանկարը 1900
Նկարչի քրոջ աղջիկը 1907
Մարուսյան 1907
Մ. Էքմեքչյանի դիմանկարը 1908
Ինքնադիմանկար 1909
Հյուսնը 1910
Ձկնորսը 1912
Մտորումներ 1914
Տիկին Խաչատրյանի դիմանկարը 1916
Հ. Խաչատրյանի դիմանկարը 1919

Երևանյան շրջան

Ինքնադիմանկար 1926
Նկարչի կինը 1926
Սեդրակը 1926
Վասիլը 1926
Նկարչի քույրը 1926
Գրող Էմին Տեր-Գրիգորյանը 1927
Ղարաբաղցի կինը Կոմպոզիտոր
Ա. Տեր-Ղևոնդյանը 1928
Անապաստանը 1928
Պիոներուհին 1928
Կոմերիտուհին ընթերցելիս 1930
Կարմիր բանակայինը 1930
Կարմիր հրամանատարը 1931
Երաժշտագետ Ս. Մելիքյանը 1933
Բժիշկ Հ. Գաբրիելյանը 1934
Երգչուհի Բարոնկինան 1935
Բլանշը 1940

Նկարչի մոր դիմանկարը 1900
Մ. Էքմեքչյանի դիմանկարը 1908
Հ. Խաչատրյանի դիմանկարը 1919

Այլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1958 թվականին Վանաձորում բացվել է Ստեփան Աղաջանյանի անվան գեղարվեստի դպրոց^[5]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երեմյան Ա. և Գյուրջյան Գ., Նկարիչ Ստեփան Աղաջանյան. կյանքն ու արվեստը, Ե., 1927
Մարտիկյան Ե., Ստեփան Աղաջանյան, Ե., 1956
Պարսամյան Ռ. Հ., Ստեփան Աղաջանյան, Ե., 1963

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 246—247.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Агаджанян Степан Меликсетович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Խաչատրյան Հայկ (2003)։ Հայոց Հնօրյա Զվարճախոսները։ Երևան: «Ամարաս»։ էջ 48։ ISBN 4702080201
↑ «Վանաձորի գեղարվեստի դպրոցը 50 տարեկան է»։ Վերցված է 2009 թ․ մարտի 16 (չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 246)։

[_ffe8a1defd353d3f-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 1. — էջ 246—247.

[_f2211eaa3c3b35a0-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.

[_107b3b38e6b573dc-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Агаджанян Степан Меликсетович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[4] Խաչատրյան Հայկ (2003)։ Հայոց Հնօրյա Զվարճախոսները։ Երևան: «Ամարաս»։ էջ 48։ ISBN 4702080201

[5] «Վանաձորի գեղարվեստի դպրոցը 50 տարեկան է»։ Վերցված է 2009 թ․ մարտի 16 (չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]