Ստեփանոս Ա Ալուզ
| Ստեփանոս Ա Ալուզ Ստեփաննոս Ալուզ | ||
| ||
| Արծրունիների զինանշանը | ||
| ||
|---|---|---|
| 1021- մոտ 1125 | ||
| Նախորդող | Աբդլմսեհ Բ Արծրունի | |
| Հաջորդող | Խեդենեկ Բ Արծրունի | |
| Մասնագիտություն՝ | քրիստոնյա քահանա | |
| Ազգություն | հայ | |
| Ծննդյան օր | 12-րդ դար | |
| Վախճանի օր | մոտ 1185/1190 | |
| Դինաստիա | Արծրունիներ | |
| Հայր | Աբդլմսեհ Բ Արծրունի | |
| Մայր | Մարիամ | |
| Զավակներ | Խեդենեկ Բ Արծրունի | |
| Ստեփանոս Ա Ալուզ | |
|---|---|
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Եկեղեցի |  Հայ Առաքելական եկեղեցի |
| Տիտղոս | Կաթողիկոս Վասպուրականի և Եպիսկոպոս Աղթամարի |
| Գահակալություն | մոտ 1165– մոտ 1185/1190 |
| Իրավանախորդ | Դավիթ Ա կամ Գրիգոր Ա[1] |
| Իրավահաջորդ | Գրիգոր Բ[1] |
| Ծնվել է | 12-րդ դար |
| Ծննդավայր | Ամյուկ, Վասպուրական |
| Մահացել է | մոտ 1185/1190 |
| Մահվան վայր | Աղթամար Վասպուրական |
| Ազգություն | հայ |
| Հոգևոր աստիճան | Կաթողիկոս |
Ստեփանոս Ա Ալուզ (ծննդյան թվականն անհայտ - մոտ 1185-1190 թվականների ընթացքում), Վասպուրականի Ամյուկ բերդի իշխան, հաջորդել է հորը՝ կյուրապաղատ Աբդլմսեհ Բ Արծրունուն, ապա դարձել Աղթամարի կաթողիկոս, փոխարինելով եղբորը՝ Դավիթ Ա-ին, մոտ 1165 - մոտ 1185-1190 թվականների ընթացքում։ Ստեփանոս Ալուզը Ամյուկի իշխան, կյուրապաղատ Աբդլմսեհ Բ-ի և Ծաղկոտնի և Կոգովիտի իշխան Ալուզի որդու՝ Արևելյան տուկ (դուքս) Գրիգորի դուստր Մարիամի որդին, Աղթամարի կաթողիկոս Դավիթ Ա-ի եղբայրը։ Սերվում էր Արծրունիների իշխանական տոհմի ճյուղերից մեկից, Խեդենեկյանների (միայն պատմագիտության մեջ կիրառվող) իշխանական տոհմից։ Մոր պապի անունով կոչվել է Ալուզ։ Ստեփանոս Ալուզի որդին էր Ամյուկի իշխան Խեդենեկ Բ Արծրունին։
Աղթամարի կաթողիկոս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստեփանոս Ալուզը նախապես եղել է Վասպուրականի Ամյուկ բերդի իշխանը, ապա դարձել եպիսկոպոս։ 1161 թվականին օրինակել է մի ավետարան՝ Աղթամարի Սուրբ Խաչ վանքի Վահան եպիսկոպոսի համար[2][3]։ 1165 թվականից քիչ առաջ, Դավիթ Ա կաթողիկոսի կենդանության ժամանակ օծվելով կաթողիկոս, նրա մահից հետո հաջորդել է նրան։ Մահացել է 1185ից մինչև 1190 թվականն ընկած ժամանակահատվածում[4]։ Մեսրոպ Մաքսուդյանի «Հավաքարան անվանց կաթողիկոսաց (Աղթամարա)»-ում կա Ստեփաննոս Ա կաթողիկոս «յազատ տանէն», որը հաջորդել է Գրիգոր Ա-ին և նախորդել Գրիգոր Բ-ին[1]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Հավաքարան անվանց կաթողիկոսաց (Աղթամարա)», Մաքսուդյանց Մ., Էջմիածին, 1916, էջ 59
- ↑ «Ցուցակ ձեռագրաց Դադեան Խաչիկ վարդապետի», մաս Բ, Վաղարշապատ, 1900, 28 բ.
- ↑ «Գավազանագիրք կաթողիկոսաց Աղթամարայ», Ներսես Ակինյան, Վիեննա, 1920, էջ 36
- ↑ «Գավազանագիրք կաթողիկոսաց Աղթամարայ», Ներսես Ակինյան, Վիեննա, 1920, էջ 37-38
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հայոց անձնանունների բառարան, Հր. Աճառեան։ ԵՊՀ, Երեւան, 1944, Հատոր 2, Ցուցակ 1, Էջ 38-39
- «Պատմություն Արծրունյաց տան», Թովմա Արծրունի, Դ. ժբ. (Ստեփաննոս, Ալուզ)
- «Գավազանագիրք կաթողիկոսաց Աղթամարայ», Ներսես Ակինյան, Վիեննա, 1920, էջ 36-38 (Ալուզ)