Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ
լեհ.՝ Stanisław Ignacy Witkiewicz
Stanisław Ignacy Witkiewicz.jpg
Ծնվել էփետրվարի 24, 1885(1885-02-24)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10]
ԾննդավայրՎարշավա, Ռուսական կայսրություն[11]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 18, 1939(1939-09-18)[3][4][5][6][7][8][9][10] (54 տարեկանում)
Վախճանի վայրVelyki Ozera, Ուկրաինա
Գրական անունWitkacy
Մասնագիտությունդրամատուրգ, փիլիսոփա, գրող, լուսանկարիչ, նկարիչ և բանաստեղծ
Լեզուլեհերեն
ՔաղաքացիությունԼեհաստան[12]
Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունԿրակովի արվեստի ակադեմիա
Գրական ուղղություններէքսպրեսիոնիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներQ9351396?
ՊարգևներԱկադեմիական ոսկե դափնի
Witkacy-autograf.svg
Կայքwitkacy.eu
Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) Վիքիպահեստում

Ստանիսլավ Իգնասի Վիտկևիչ (լեհ.՝ Stanisław Ignacy Witkiewicz, փետրվարի 24, 1885(1885-02-24)[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10], Վարշավա, Ռուսական կայսրություն[11] - սեպտեմբերի 18, 1939(1939-09-18)[3][4][5][6][7][8][9][10], Velyki Ozera, Ուկրաինա), լեհ գրող, նկարիչ, փիլիսոփա:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վարշավայում: Ստանիսլավ Վիտկևիչը նկարիչ, գրող, գեղարվեստի քննադատ Ստանիսլավ Վիտկևիչի (1851-1915) որդին է: Տնային կրթություն է ստացել հայրական կալվածքում` Զակոպանեում, մեծացել նկարիչների, գրողների, դերասանների միջավայրում: Մանկուց բարեկամացել է Կարոլ Շիմանովսկու և Բրոնիսլավ Մալինովսկու հետ, վերջինիս ընկերակցել է Օվկիանիա կատարած նրա հետազոտական վերջին արշավախմբին (1914): Հակառակ հոր կամքի` ուսանել է Կրակովի գեղարվեստի ակադեմիայում` ընկերակցելով Յուզեֆ Մեհովերին և Յան Ստանիսլավսկուն[13]: Ռուսական կայսերական բանակի կազմում մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին, Հոկտեմբերյան հեղափոխության ժամանակ եղել է Սանկտ Պետերբուրգում[14]: Արհավիրքներով լի այս տարիները վճռորոշ դեր են ունեցել նրա ստեղծագործության սյուժեի, գրական կյանքի վրա:

1925 թվականին վերցրել է Վիտկացի (Witkacy) կեղծանունը, վերանայել ու վերաարժևորել ինչպես գրականության, այնպես էլ նկարչության մեջ թողած իր ավանդը: 1930-ական թվականներին սկսել է փորձել թմրանյութեր, մասնավորապես կիրառել է մեքսիկական պեյոտլ: Վերջին մեկուկես տասնամյակը եղել է Վիտկևիչի ստեղծագործական վերելքի շրջանը: Բրունո Շուլցի և Վիտոլդ Գոմբռովիչի հետ Վիտացկին մեծ ազդեցություն է թողել Լեհաստանի` երկու պատերազմների միջև ընկած քսանամյակի գրականության զարգացման վրա:

Գերմանիայի և ԽՍՀՄ-ի զորքերի` Լեհաստան մտնելուց հետո Վիտկևիչը 1939 թվականի սեպտեմբերի 18-ին ինքնասպան է եղել[15]:

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիտկևիչի գեղարվեստական ստեղծագործությունը դժվար է դասակարգել, սակայն այն առավել մոտ է իմպրեսիոնիզմին, հաճախ այն համարում են նաև սյուրռեալիստական: Նրա գրականությունը մոտ է Ֆրանց Կաֆկայի գրական ոգուն, սակայն առանց բացահայտ հոռետեսության: Վիտկևիչին կարելի է համարել աբսուրդի թատրոնի նախահայրը: Նրա ստեղծագործությունն առանձնանում է ոչ միայն տարօրինակությամբ ու ճկունությամբ, այլև նոր իրականությունը, գիտության ու տեխնիկայի նոր մոտեցումները, մարդու վրա թողած նրանց ազդեցությունը պատկերելու ձգտումով:

Ժառանգություն և ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստանիսլավ Վիտկևիչի ստեղծագործությունները թարգմանվել են եվրոպական շատ լեզուներով, նրա գրքերը լույս են տեսել Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում, վեպերն էկրանավորվել են: Նա խոր ազդեցություն է թողել լեհ թատերական ռեժիսոր Տադեուշ Կանտորի գեղագիտության ու ստեղծագործական մտածելակերպի վրա, ով բազմիցս բեմադրել է Վիտկևիչի դրամաները: 1865 թվականից Զակոպանեում գործում է Ստանիսլավ Վիտկևիչի անվան թատրոն, որն իրականացնում է նրա` «մաքուր ձևի» դրույթը (ռեժիսոր` Անդժեյ Ձյուկ): Վիտկևիչի բարոյա-գեղագիտական որոնումների մասին է Ֆելիքս Գուատարիի էսսեն, որն ընդգրկվել է նրա «Շիզովերլուծության քարտեզագրքում» գրքի մեջ (1989):

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ինքնադիմանկար
    1938

  • Ինքնադիմանկար
    Մարիլա Գրոսմանովայի հետ 1927

  • Կոմպոզիցիա
    1922

  • Nova Aurigae
    1918

  • Սոֆյա Ռոմեր (1935)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Stanislaw Ignacy Witkiewicz
  2. ↑ 2,0 2,1 Benezit Dictionary of Artists — 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7, 978-0-19-989991-3
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 SNAC — 2010.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Luminous-Lint — 2005.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Indiana Philosophy Ontology Project
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Vegetti Catalog of Fantastic Literature
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 սեփականություն
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118807706 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
  12. ↑ Museum of Modern Art online collection
  13. ↑ «Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)»։ Culture.pl (անգլերեն)։ Վերցված է 2018-09-22 
  14. ↑ 1885-1939. Witkiewicz, Stanisław Ignacy, (1992)։ The Witkiewicz reader։ Gerould, Daniel C. (Daniel Charles), 1928-2012.։ Evanston, Ill.: Northwestern University Press։ ISBN 0810109808։ OCLC 26014071 
  15. ↑ Donald Pirie, John Bates, Elwira Grossman։ «Stanislaw Ignacy Witkiewicz»։ Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 8, 2009-ին։ Վերցված է ապրիլի 16, 2009 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Милош Чеслав Станислав Игнаций Виткевич: современный писатель?// Милош Ч. Личные обязательства: Избранные эссе о литературе, религии и морали. М.: Дом интеллектуальной книги, 1999, с.277-291
  • Базилевский А. Виткевич: повесть о вечном безвременье. М., 2000
  • Хорев В. Станислав Игнацы Виткевич на русском языке// Иностранная литература, 2007, № 10 ([1])

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ստանիսլավ_Իգնասի_Վիտկևիչ&oldid=7100084» էջից