Ստամոքսաելք

Ստամոքսաելք
Տեսակ	անատոմիական կառուցվածքների դաս
Ենթադաս	zone of stomach? և անհատական անատոմիական կառուցվածք
Մասն է	Ստամոքս
MeSH	A03.556.875.875.799
Foundational Model of Anatomy	14581
Terminologia Anatomica 98	A05.5.01.017
Նկարագրված է	Գրեյի անատոմիա (20-րդ հրատարակություն) և Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան

Ստամոքսաելք, ստամոքսը կապում է տասներկումատնյա աղիքի հետ։ Համարվում է, որ ստամոքսաելքը (պիլորուս) ունի երկու մաս՝ պիլորիկ անտրում (բացվում է դեպի ստամոքսի մարմինը) և պիլորիկ խողովակ (բացվում է դեպի տասներկումատնյա աղիքի հատված)։ Պիլորիկ խողովակը վերջանում է որպես պիլորային բացվածք, որը նշում է ստամոքսի և տասներկումատնյա աղիքի միացումը: Բացանցքը շրջապատված է սեղմանով՝ մկանային շերտով, որը կոչվում է պիլորիկ սֆինկտեր: Pylorus բառը հունարեն նշանակում է «դռնապան»՝ կապված «դարպաս» (հուն․՝ pyle) և այսպիսով լեզվաբանորեն առնչվում է «pylon» բառին^[3]։

Կառուցվածք

Ստամոքսաելքը ստամոքսի ամենահեռավոր հատվածն է, որը միանում է տասներկումատնյա աղիքին : Այն բաժանված է երկու մասի՝ անտրում, որը միանում է ստամոքսի մարմնին և պիլորային խողովակ, որը միանում է տասներկումատնյա աղիքին^[4]։

Անտրում

Անտրումը, որը նաև կոչվում է ստամոքսի այր կամ պիլորիկ անտրում, պիլորային շրջանի սկզբնական մասն է: Այն գտնվում է ստամոքսի ստորին հատվածում, պիլորային սֆինկտերին մոտ, որը բաժանում է ստամոքսը և տասներկումատնյա աղիքը: Այն կարող է ժամանակավորապես, մասամբ կամ ամբողջությամբ անջատվել ստամոքսի մնացած հատվածից՝ մարսողության ընթացքում՝ նախապիլորային սֆինկտերի պերիստալտիկ կծկման միջոցով, այն երբեմն սահմանազատվում է պիլորիկ խողովակից մի փոքր ակոսով:

Խողովակ

Պիլորային խողովակը (լատին․՝ canalis pyloricus) ստամոքսի և տասներկումատնյա աղիքի բացվածքն է^[5]։ Պիլորային խողովակի պատի հաստությունը մինչև 3 միլիմետր (մմ) է 30 օրականից փոքր նորածինների մոտ^[6], և մինչև 8 մմ՝ մեծահասակների մոտ^[7]:

Սֆինկտեր

Պիլորային սֆինկտերը կամ փականը հարթ մկանների ամուր օղակ է պիլորային խողովակի վերջում, որը թույլ է տալիս սնունդին ստամոքսից անցնել տասներկումատնյա աղիք: Այն վերահսկում է ստամոքսի պարունակության արտահոսքը տասներկումատնյա աղիք^[8]: Այն ստանում է սիմպաթիկ նյարդայնացում ընդերային հանգույցից:

Հյուսվածքաբանություն

Մանրադիտակի տակ ստամոքսաելքը պարունակում է բազմաթիվ գեղձեր՝ ներառյալ ստամոքսափոսերը, որոնք կազմում են ստամոքսաելքի լորձաթաղանթի խորության մոտ կեսը: Դրանք բաղկացած են երկու կամ երեք կարճ փակ խողովակներից, որոնք բացվում են ընդհանուր խողովակի մեջ: Այս խողովակները ալիքաձև են և ունեն ծորանի երկարության մոտ կեսը: Ծորանը երիզված է սյունաձև բջիջներով, որոնք շարունակվում են ստամոքսի լորձաթաղանթի մակերեսը ծածկող էպիթելիով, իսկ խողովակները՝ ավելի կարճ և խորանարդաձև բջիջներով, որոնք նուրբ հատիկավոր են: Գեղձերը պարունակում են լորձային բջիջներ և G բջիջներ, որոնք արտազատում են գաստրին^[9]:

Ստամոքսաելքը պարունակում է նաև ցրված պարիետալ (առպատային) բջիջներ և նեյրոէնդոկրին բջիջներ: Այս էնդոկրին բջիջները ներառում են D բջիջներ, որոնք ազատում են սոմատոստատին, որը պատասխանատու է թթվային սեկրեցիայի նվազեցման համար: Գոյություն ունի հորմոնի նկատմամբ զգայուն բջիջների երկրորդ պոպուլյացիան՝ ստամոքսի հատակի մոտ: Հարթ մկանները, որոնք բացարձակապես ակամա են կծկվում, տեղակայված են ստամոքսաելքի մոտ:

Գործառույթ

Ստամոքսաելքը ստամոքսաղիքային համակարգի բաղադրիչն է: Ստամոքսից ստացված սնունդը, որպես խիմուս, անցնում է ստամոքսաելքի միջով դեպի տասներկումատնյա աղիք: Ստամոքսաելքը պիլորիկ խողովակի միջոցով կարգավորում է ստամոքսից սննդի մուտքը տասներկումատնյա աղիք:

Կլինիկական նշանակություն

Նման պայմաններում, ինչպիսիք են ստամոքսի քաղցկեղը, ուռուցքները կարող են մասամբ խցանել պիլորիկ խողովակը: Վիրահատական ճանապարհով կարելի է տեղադրել հատուկ խողովակ՝ ստամոքսը տասներկումատնյա աղիքի հետ կապելու համար, որպեսզի հեշտացվի սննդի անցումը: Այս խողովակի տեղադրման վիրահատությունը կոչվում է գաստրոդուոդենոստոմիա:

Ստենոզ

Պիլորային ստենոզը վերաբերում է ստամոքսաելքին, որը նեղ է: Դա պայմանավորված է պիլորիկ սֆինկտերի բնածին հիպերտրոֆիայի պատճառով: Պիլորուսի լուսանցքը ավելի նեղ է, և ավելի քիչ սնունդ կարող է անցնել միջով: Այս խնդիրը հաճախ հայտնաբերվում է կյանքի առաջին շաբաթներին: Երբ այն առկա է, նորածին երեխան կարող է փսխել ուտելուց հետո և երեխան մնում է սոված: Պիլորիկ ստենոզը կարող է կառավարվել ստենտի տեղադրմամբ կամ պիլորային սֆինկտերի վիրահատական կտրվածքով՝ պիլորոմիոտոմիայով ^[10]:

Այլ

Պիլորային ուռուցքներ
Պիլորային գեղձի ադենոմա ^[11]:

Պատկերասրահ

Ստամոքս
Հերձում,որը ցույց է տալիս ստամոքսը և պիլորուսը դիակումՊիլորուսի անտրումը ներկայացված է կանաչ գույնով:

Ծանոթագրություններ

↑ անատոմիայի հիմնարար մոդել
↑ http://www.bartleby.com/107/247.html
↑ Harper, Douglas. «Pylorus». Etymology Online. Վերցված է 27 March 2014-ին.
↑ Drake, Richard L.; Vogl, Wayne; Tibbitts, Adam W.M. Mitchell; illustrations by Richard; Richardson, Paul (2005). Gray's anatomy for students. Philadelphia: Elsevier/Churchill Livingstone. էջ 272. ISBN 978-0-8089-2306-0.
↑ University of Illinois Medical Center:Health Library Արխիվացված 2012-04-26 Wayback Machine
↑ Rohrschneider, WK; Mittnacht, H; Darge, K; Tröger, J (June 1998). «Pyloric muscle in asymptomatic infants: sonographic evaluation and discrimination from idiopathic hypertrophic pyloric stenosis». Pediatric Radiology. 28 (6): 429–34. doi:10.1007/s002470050377. PMID 9634457.
↑ Lin, Hsien-Ping; Lin, Yu-Chiang; Kuo, Chen-Yun (2015). «Adult idiopathic hypertrophic pyloric stenosis». Journal of the Formosan Medical Association. 114 (7): 659–662. doi:10.1016/j.jfma.2012.07.001. ISSN 0929-6646. PMID 26154756.
↑ Snell, Richard S. (2008). Clinical Anatomy by Regions. Lippincott Williams & Wilkins. էջ 220. ISBN 978-0781764049.
↑ Cardiac, fundus and pyloric regions of the stomach, Pyloric region. available from: http://histology.leeds.ac.uk/digestive/cardiac_pyloric.php (Last inspected April 16, 2017)
↑ Clayden, Tom Lissauer, Graham (2007). Illustrated textbook of paediatrics (3rd ed.). Edinburgh; New York: Mosby/Elsevier. էջեր 207–208. ISBN 9780723433972.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑ Chen, ZM; Scudiere, JR; Abraham, SC; Montgomery, E (2009). «Pyloric gland adenoma: an entity distinct from gastric foveolar type adenoma». Am J Surg Pathol. 33 (2): 186–193. doi:10.1097/PAS.0b013e31817d7ff4. PMID 18830123.

Արտաքին հղումներ

[_bedbb8dfc093d9f0-1] անատոմիայի հիմնարար մոդել

[_0f1ae955c84fa6e5-2] ttp://www.bartleby.com/107/247.html

[3] Harper, Douglas. «Pylorus». Etymology Online. Վերցված է 27 March 2014-ին.

[GRAYS20052-4] Drake, Richard L.; Vogl, Wayne; Tibbitts, Adam W.M. Mitchell; illustrations by Richard; Richardson, Paul (2005). Gray's anatomy for students. Philadelphia: Elsevier/Churchill Livingstone. էջ 272. ISBN 978-0-8089-2306-0.

[5] University of Illinois Medical Center:Health Library Արխիվացված 2012-04-26 Wayback Machine

[6] Rohrschneider, WK; Mittnacht, H; Darge, K; Tröger, J (June 1998). «Pyloric muscle in asymptomatic infants: sonographic evaluation and discrimination from idiopathic hypertrophic pyloric stenosis». Pediatric Radiology. 28 (6): 429–34. doi:10.1007/s002470050377. PMID 9634457.

[LinLin20152-7] Lin, Hsien-Ping; Lin, Yu-Chiang; Kuo, Chen-Yun (2015). «Adult idiopathic hypertrophic pyloric stenosis». Journal of the Formosan Medical Association. 114 (7): 659–662. doi:10.1016/j.jfma.2012.07.001. ISSN 0929-6646. PMID 26154756.

[8] Snell, Richard S. (2008). Clinical Anatomy by Regions. Lippincott Williams & Wilkins. էջ 220. ISBN 978-0781764049.

[9] Cardiac, fundus and pyloric regions of the stomach, Pyloric region. available from: http://histology.leeds.ac.uk/digestive/cardiac_pyloric.php (Last inspected April 16, 2017)

[10] Clayden, Tom Lissauer, Graham (2007). Illustrated textbook of paediatrics (3rd ed.). Edinburgh; New York: Mosby/Elsevier. էջեր 207–208. ISBN 9780723433972.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[11] Chen, ZM; Scudiere, JR; Abraham, SC; Montgomery, E (2009). «Pyloric gland adenoma: an entity distinct from gastric foveolar type adenoma». Am J Surg Pathol. 33 (2): 186–193. doi:10.1097/PAS.0b013e31817d7ff4. PMID 18830123.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]