Սպունգ (առարկա)
| Ենթակատեգորիա | գործիք, խոհանոցային պարագա, cleaning tool, absorbent  | |
|---|---|---|
| Կիրառությունը | մաքրում | |
| Վայր | խոհանոց, workplace | |
| Նյութ | reticulated foam | |
Սպունգ, որոշ տեսակի ծովային սպունգների փափուկ, ծակոտկեն կմախքը, որը սովորաբար օգտագործվում է լվացվելու համար, ինչպես նաև՝ արհեստական նյութերից պատրաստված նմանատիպ արտադրանք: Սպունգները լավ կլանում են խոնավությունը։ Արհեստական սպունգները պատրաստվում են առաձգական, սպունգանման (ծակոտկեն) նյութերից, ինչպիսիք են պորոլոնը, ռետինը և այլն[1][2]։
Բնական սպունգները, որպես կանոն, օգտագործվում են հիգիենիկ նպատակներով (մարմնի լվացում և այլն): Սինթետիկ սպունգների տարբեր տեսակներ օգտագործվում են տարբեր նպատակներով՝ մարմինը լվանալու, կենցաղային տարբեր կարիքների համար (ամաններ լվանալու և այլն)։ Սպունգների հարմարավետությունն այն է, որ դրանք լավ են պահում լվացող միջոցը, ինչը թույլ է տալիս ավելի խնայողաբար օգտագործել այն։
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնական սպունգներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկու տեսակի սպունգները՝ Hippospongia-ն և լոգանքի սպունգը (Spongia) Եվրոպայում հին ժամանակներից օգտագործվել են անձնական հիգիենայի նպատակներով՝ լվացվելու և սրբանը մաքրելու համար (քսիլոսպոնգիում), կենցաղային պարագաները լվանալու համար, բժշկության մեջ՝ որպես վիրակապ և որպես հակաբեղմնավորիչ, ինչպես նաև այլ նպատակներով՝ որպես ջրի զտիչ, ներկ և ջնարակ քսելու գործիք, սաղավարտի տակդիր և այլն[3]։
Ներկայումս տնտեսական օգտագործման համար արդյունահանվում է 15 տարբեր տեսակի սպունգ[4]։
Բնական սպունգները չոր կամ սեղմված վիաճակում դառնում են կոշտ, բայց ջրի մեջ դնելիս կրկին դառնում են փափուկ և առաձգական:[5]
Սինթետիկ սպունգներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դրանք պատրաստված են տարբեր ծակոտկեն նյութերից՝ պորոլոնից (պոլիուրեթան), միկրոֆիբրից, վիսկոզից, լատեքսից, փրփրառետինից և այլն, սպունգների համար ամենատարածված նյութը պոլիուրեթանն է[6]։ Սինթետիկ սպունգների տարբեր տեսակներ օգտագործվում են տարբեր նպատակներով՝ անձնական հիգիենայի համար (լոգանքի սպունգներ, կոսմետիկ սպունգներ, հակաբեղմնավորիչ սպունգներ), կենցաղային տարբեր իրեր, ինչպիսիք են սպասքը, խոհանոցային պարագաները և այլն, լվանալու և մաքրելու համար, որպես լցոնիչ կահույքի արտադրության մեջ։[7].
Կենցաղային (խոհանոցային, կենցաղային) սպունգները սովորաբար պատրաստվում են փրփուր ռետինից՝ հղկող շերտի ավելացմամբ։ Փափուկ շերտը օգտագործվում է թեթև կեղտոտ մակերեսները լվանալու համար։ Կոշտ օգտագործվում է բարձր մակարդակի աղտոտվածությունը հեռացնելու համար: Կիրառման տարածք՝ սպասք, լվացարան, լոգարան, գազ և էլեկտրական վառարաններ, սալիկ և այլն։
Սպունգներն ու ճիվիլ ունիվերսալ են: Դրանք ներառում են պողպատե թելերով սպունգներ, պղնձե պատյանով սպասք լվանալու սպունգներ, չժանգոտվող պողպատից սպունգներ, մետաղական սպունգներ և բռնակով մետաղական սպունգներ և սպունգներ: Կիրառման շրջանակը՝ չուգունից, չժանգոտվող պողպատից, պղնձից և ալյումինից պատրաստված խոհանոցային սպասք; լվացարաններ, վառարաններ և այլ մակերեսներ: Պողպատե թելերով սպունգները օգնում են հասնել «հայելային» մաքրության, սակայն դրանք չպետք է օգտագործվեն հեշտությամբ վնասված մակերեսների վրա: Չժանգոտվող պողպատից սպունգները հիանալի մաքրում են մակերեսները, դիմացկուն են և չեն օքսիդանում: Օգտագործվում են գրիլների, խորովածների, քերիչների և այլ տապակած իրերի մաքրման համար։ Չի օգտագործվում չկպչող մակերեսների, պլաստիկ մակերեսների, էմալի և այլնի վրա:
Կան հատուկ սպունգներ մեքենաների, կոշիկների համար և այլն։
Արտադրության տեխնոլոգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սպունգի տարածքը և օգտագործման պայմանները կախված են այն նյութից, որից այն պատրաստված է։ Կախված որակից և բաղադրությունից՝ այն օգտագործվում է սառը կամ տաք ջրում՝ տարբեր աստիճանի աղտոտվածությամբ և տարբեր լվացող միջոցներով։ Ունիվերսալ սպունգը մեծ տարածում է գտել։ Այն ունի հետևյալ բնութագրերը.
- Սպունգի տարածքը և օգտագործման պայմանները կախված են այն նյութից, որից այն պատրաստված է։ Կախված որակից և բաղադրությունից՝ այն օգտագործվում է սառը կամ տաք ջրում՝ տարբեր աստիճանի աղտոտվածությամբ և տարբեր լվացող միջոցներով։ Ունիվերսալ սպունգը մեծ տարածում է գտել։ Այն ունի հետևյալ բնութագրերը։
- փրփուր ռետինը օգտագործում է իր սկզբնական ձևը: Նյութը անվտանգ է, երբ օգտագործվում է առօրյա կյանքում իր նպատակային նպատակների համար:
- կողքերում այն կարող է ունենալ մատների ակոս (փեղկ), որն էլ ավելի հարմար է դարձնում այն օգտագործելը
- Կենցաղային ապրանքների շուկայում սպունգները հասանելի են գույների լայն տեսականիով:
Մանրէաբանական կողմը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սպունգները դժվարությամբ են մաքրվում և կարող են վարակ տարածել[8].
Ցելյուլոզային բաղադրիչ պարունակող սպունգները հարմար աճի միջավայր են ապահովում մի շարք մանրէների տեսակների համար, հատկապես, եթե դրանք օգտագործվում են թաց վիճակում[9]։ Ախտահանման գործընթացի բարդության և անարդյունավետության և որոշ մեթոդների վտանգավորության պատճառով խորհուրդ է տրվում սպունգների պարբերաբար փոխարինում, հատկապես, եթե դրանք առաջացնում են տհաճ հոտ[10][11][12]։ Խորհուրդ է տրվում սպունգները փոխարինել շաբաթական կամ օգտագործելուց երկու շաբաթ հետո[13][14]։
Միջազգային առեւտրի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնական նյութերից սպունգի համար հումքի արդյունահանումը կենտրոնացած է Միջին Երկրում և Կարիբյան ծովում, արտադրանքի վերամշակումն ու սպառումը տեղի է ունենում զարգացած երկրներում, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ում, Ճապոնիայում, Ֆրանսիայում, Իտալիայում և Իսպանիայում: 1980-ականներին միջազգային առևտրի ծավալը կազմում էր տարեկան մոտ 200 մեգատոն[15]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ожегов С. И., Шведова Н. Ю. Уключина // Толковый словарь русского языка / Российская академия наук. Институт русского языка имени В. В. Виноградова. — 4-е изд., доп. — М.: Азбуковник, 1997.
- ↑ Կաղապար:Ефремова-СТС
- ↑ Ю. Добрыня Губки в нашем доме // Биология для каждого образованного человека. — АСТ, 2020. — С. 131.
- ↑ «Species // Sponges: world production and markets». fao.org (անգլերեն). Продовольственная и сельскохозяйственная организация ООН. October 1990. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-11-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Морские губки». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-02-24-ին. Վերցված է 2020-11-27-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Global Sponge Market 2020». Վերցված է 2020-11-27-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - ↑ Н.С. Алексеев Товароведение хозяйственных товаров. — Экономика, 1977. — Т. I. — С. 177, 211.
- ↑ СанПиН 1163-74 Санитарные правила устройства и содержания косметических кабинетов при учреждениях коммунального и бытового обслуживание населения.
- ↑ «Reducing bacteria in household sponges - ProQuest». search.proquest.com (անգլերեն). Denver: Journal of Environmental Health; Vol. 62, Iss. 1. Jul/Aug 1999. էջեր 18–22. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Klein, Joanna (2017-08-11). «We Need to Talk Some More About Your Dirty Sponges». The New York Times (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Klein, Joanna (2017-08-04). «Cleaning a Dirty Sponge Only Helps Its Worst Bacteria, Study Says». The New York Times (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Microbiological Safety of Kitchen Sponges Used in Food Establishments». Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-06-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «How often to replace sponges, which have more bacteria than toilets — Business Insider». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն); no-break space character in|title=at position 68 (օգնություն) - ↑ «When Should You Throw Out Your Sponge? | MyRecipes». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «International trade // Sponges: world production and markets». fao.org (անգլերեն). Продовольственная и сельскохозяйственная организация ООН. October 1990. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-24-ին. Վերցված է 2019-07-24-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն)