Ժողովրդական բանահյուսության ձմեռային կերպարներ
Ձմեռ Պապի մասին ժամանակակից պատկերացումները տարբեր ժամանակների և ժողովուրդների լեգենդների և միահյուսումների արդյունք են։ Հայաստանում ամանորյա կերպարներ են Ձմեռ Պապը և Ձյունանուշիկը, նաև Կաղանդ պապը։
Ձմեռ Պապը և նրա նախատիպերն այլ երկրներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այլ երկրներում գոյություն ունեն իրենց ամանորյա կերպարները, որոնք համարժեք են Ձմեռ Պապին։
- Ադրբեջանում՝ «Şaxta Baba» (Շախտա Բաբա, բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», նույն Ձմեռ Պապն է, սակայն կապույտ հագուստով) և «Qarqız» (Գարգիզ, Ձյունանուշիկ)
- Ալբանիայում՝ «Babadimri»
- ԱՄՆ-ում և անգլալեզու Կանադայում՝ «Սանտա Կլաուս»
- Արգենտինայում՝ «Papá Noel», «El Niño Dios»
- Ավստրիայում՝ «Christkind» («Փոքրիկ Հիսուս»)
- Աֆղանստանում՝ «Պապա Նոել» (Արաբերեն. بابا نويل «բաբա նոել»); «Baba Chaghaloo»
- Բելառուսիայում՝ «Զյուզյա» կամ «Ձմեռ Պապ»
- Բուլղարիայում՝ «Դյադո Կոլեդա» կամ «Դյադո Մրազ»
- Բրազիլիայում՝ «Papai Noel»
- Գերմանիայում՝ «Weihnachtsmann» կամ «Nikolaus»
- Դանիայում՝ «Julemanden» կամ Յուլենիսսեն (շվեդ.՝ Julenissen)
- Եգիպտոսում՝ «Papa Noël»
- Էստոնիայում՝ Jõuluvana («Ամանորի Շեր Մարդ»)
- Թայվանում՝ «Sèng-tàn Ló-jîn»
- Թուրքիայում՝ «Noel Baba»[1]
- Ինդոնեզիայում՝ «Sinterklas»
- Իռլանդիայում՝ «Daidí na Nollaig»
- Իսպանիայում և Լատինական Ամերիկայում՝ «Papá Noel»
- Իտալիայում՝ «Babbo Natale»
- Իրաքում և Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում՝ «Goosaleh»
- Իրանում՝ «Baba Noel»
- Լատվիայում՝ «Ziemassvētku vecītis» կամ «Salavecis»
- Լեհաստանում՝ «Święty Mikołaj» կամ «Dziadek Mróz» կամ «Gwiazdor»
- Լիտվայում՝ «Kalėdų senelis» (Կալեդու սենելիս՝ Ամանորյան Պապիկ) կամ «Senelis Šaltis» (Սենելիս Շալտիս՝ Ձմեռ Պապիկ)
- Կատալոնիայում՝ «Pare Nadal»
- Կիրգիզստանում՝ «Аяз Ата». բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», «Аяз Кыз»(Ձնե աղջիկ, Ձյունանուշիկ)
- Հնդկաստանում՝ Christmas Thatha («Ամանորյան Պապիկ»), ಸಾ೦ಟಾ ಕ್ಲಾಸ್ (հարավային Հնդկաստանում); Jingal Bell, Santa Claus, Thatha («Ամանորի ծեր մարդ»)
- Հունաստանում՝ «Ագիոս Վասիլիս», (Բարսեղ Կեսարացի)
- Հունգարիայում՝ «Mikulás» կամ «Télapó»
- Ղազախստանում՝ «Аяз Ата». բառացի՝ «Ձմեռ Պապ», «Ақшақар» (Սպիտակաձյունիկ)
- Մակեդոնիայում՝ «Dedo Mraz»
- Մեծ Բրիտանիայում՝ «Father Christmas», «Jack Frost»
- Մեքսիկայում՝ Santo Clós (Santa Claus), El Niño Dios («Փոքրիկ Աստված», վերաբերվում է Հիսուսին) և Los Tres Reyes Magos
- Մոնղոլիայում՝ Ուվլին Ուվգուն
- Նիդերլանդներում և Բելգիայում՝ Սինտերկլաաս (հոլ.՝ Sinterklaas) և Կերցման (հոլ.՝ Kerstman)
- Նորվեգիայում՝ Յուլեբուկ (շվեդ.՝ Julebukk. Սուրբծննդյան այծ) կամ Յուլենիսսե (շվեդ.՝ Julenissen)
- Շվեդիայում՝ «Jultomten»
- Շոտլանդիայում՝ «Daidaín na Nollaig»
- Չեխիայում և Սլովակիայում՝ «Ježíšek», «Mikuláš»
- Չիլիում՝ «Viejito Pascuero»
- Չինաստանում՝ Shengdan laoren (փինյին․ shèngdànlǎorén, բառացի՝ "Ամանորի Ծեր Մարդ")
- Պորտուգալիայում՝ «Pai Natal»
- Ռումինիայում և Մոլդովայում՝ «Moş Crăciun» (Մոշ Կրեչուն). շատ նման է ռուսական Ձմեռ Պապին
- Սերբիայում, Չերնոգորիայում և Բոսնիա և Հերցեգովինայում՝ «Deda Mraz»
- Վիետնամում՝ «Ông già Nô-en»
- Վրաստանում՝ «Tovlis papa», «Tovlis babua»
- Տաջիկստանում՝ «Бобои Барфӣ»
- Ուզբեկստանում՝ «Qor bobo» (Корбобо — дословно «Снежный Дед») или «Ayoz bobo» (Аёз бобо — «Дед Мороз»)
- Ուկրաինայում՝ «Святий Миколай», «Малий Ісусик» և «Дід Мороз»
- Ֆինլանդիայում՝ «Յոուլուպուկկի» (ֆիններեն՝ Joulupukki)
- Ֆրանսիայում և ֆրանսալեզու Կանադայում՝ «Le Père Noël»
Ձմեռ Պապի և Սանտա Կլաուսի տարբերություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ձմեռ Պապ | Սանտա Կլաուս |
---|---|
Ծեր | Միջին տարիքի |
Բարձրահասակ, նիհար, բայց ուժեղ | Ցածրահասակ, գիրուկ |
Լուրջ, վսեմ, ոչ ժպտուն, բայց բարի և արդար | Ուրախ, կենսախինդ |
Երկար և սպիտակ մորուք ու մազեր | Հիմնականում մորուքը կարճ է, իսկ մազերը գանգուր են |
Երկար վերարկուով՝ կապույտ, սպիտակ, արծաթագույն կամ կամիր գույնի | Կարմիր կարճ կիսամուշտակով։ Կարմիր գույնը հասարակության մեջ արմատավորվել է 1930 թվականի Coca-Cola-ի խոշորամասշաբ գովազդային ակցիայից հետո։ Կերպարի հեղինակը նկարիչ Չիկագո Հեդդոն Սանդբլոմն է |
Տաբատը հիմնականում թաքնված է մուշտակի տակ, այն հազվադեպ է երևում | Կարճ կարմիր տաբատ |
Լայն գոտի | Գոտի ճարմանդով |
Գործած, տաք ձեռնոցներ | Բարակ, սպիտակ ձեռնոցներ |
Առանց ակնոցների | Հաճախ պատկերվում է ակնոցներով |
Հագնում է կաճյակներ (վալենկա) | Հագնում է կաշվից երկարաճիտ կոշիկներ, հիմնականում սև |
Գալիս է սահնակով, որը բերում են երեք ձիեր | Ճանապարհորդում է սահնակով երկնքում։ Սահնակը տանում են եղջերուները |
Որպես կանոն, նրան ուղեկցում է Ձյունանուշը, ով իր թոռնիկն է | Որպես օրենք, ոչ ոք չի ուղեկցում։ Երբեմն կարող են ուղեկցել թզուկները և էլֆերը |
Ներս է մտնում դռնով և անձամբ է տալիս նվերը, այն բանից հետո, երբ երեխաները երեք անգամ կկանչեն իրեն։ Այլ դեպքում նվերը գաղտնի դնում է տոնածառի տակ Ամանորի գիշերը | Ներս է մտնում ծխնելույզով և դնում է նվերը հատուկ նախապատրաստված գուլպաների մեջ |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Noel Baba’nın şifresi(թուրքերեն)