«Լևոն Ե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Լևոն Դ Հեթումյան
Կիլիկիայի թագավոր
Իշխանություն	1320 - 1342
Թագադրում	1320
Ծնվել է՝	1310
Մահացել է՝	օգոստոսի 28, 1341
Վախճանի վայր	Սիս, Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն
Նախորդ	Օշին Ա
Հաջորդող	Կոստանդին Գ
Ուղեկից	Ալիսա Հեթումյան
Տոհմ	Հեթումյաններ
	գերիշխան
Հայր	Օշին Ա
Մայր	Իզաբելլա Գ Հեթումյան
Երեխաներ	Հեթում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

15:20, 23 Օգոստոսի 2021-ի տարբերակ

Լևոն Դ Հեթումյան (1310 - օգոստոսի 28, 1341(1341-08-28), Սիս, Կիլիկիայի Հայկական Թագավորություն), Կիլիկիայի Հայոց թագավոր (1320-1342)^[1]։ Կիլիկիայի Հայոց թագավոր Օշին Ա-ի և Իզաբելլա Գ թագուհու որդին, Հեթումյանների թագավորական հարստությունից^[1]։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1310 թվականին^[1]։ 10 տարեկան հասակում՝ 1320 թվականին բարձրացել է Կիլիկիայի գահին և հաջորդել հորը՝ Օշին Ա-ին^[1]^[2]։ Թագավորի անչափահասության պատճառով սկզբում երկիրը կառավարել են խնամակալ իշխանները, որոնցից կարևոր դեր է խաղացել Լևոն Դ-ի մորեղբայր, Կոռիկոս բերդի տեր Օշին պայլը։ 1320 թվականի դեկտեմբերի 31-ին Սիս քաղաքի Մայր տաճարում տեղի է ունեցել Լևոն Ե-ի և Օշին պայլի դստեր՝ Ալիսայի (Զաբել) ամուսնությունը^[1]։ 1329 թվականին Լևոն Դ-ի հրամանով սպանվում են նրա՝ լատինամոլ քաղաքականությունն ընդդիմացող Ալիս թագուհին, Օշին պայլը, նրա եղբայր Կոնստանդին Գունդստաբլը^[1] և ուրիշ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որոնք մեղադրվեցին արքունի բերդեր յուրացնելու մեջ։ 1332 թվականին Լևոն Դ-ը ամուսնանում է Սիցիլիայի թագավոր Ֆրեդերիկ II-ի դստեր և Կիպրոսի թագավոր Հենրիխ II-ի այրու՝ Կոստանցիայի հետ^[1]։ Սպանված իշխանների կալվածքներն ու պաշտոնները տրվում են լատին իշխանների՝ հուսալով նրանց միջամտությամբ օգնություն ստանալ եվրոպական պետություններից։ Լևոն Ե-ի նոր բանակցություններն արևմտաեվրոպական պետությունների հետ դիտելով թշնամական գործողություն, Եգիպտոսի սուլթանության և Հալեպի ամիրայի զորքերը 1335 թվականին և 1336 թվականին վերստին ասպատակեցին Կիլիկիան^[1]։ 1337 թվականին Լևոն Դ-ի խնդրանքով ստորագրվեց հաշտություն, որով Կիլիկիայի հարավ-արևելյան շրջանները և Այաս նավահանգստային քաղաքը անցան Եգիպտոսի սուլթանությանը։ Լևոնը պարտավորվեց չդաշնակցել Արևմուտքի պետությունների հետ։ Լևոնը ճիշտ չգնահատեց միջազգային քաղաքական իրադրությունը, իր լատինամոլությամբ ավելի սրեց պայքարը ունիթոռների և հակաունիթոռների միջև, ջլատեց երկրի ուժերը՝ արագացնելով երկրի անկումը։

Լևոնը հանկարծամահ Է եղել 1341^[1] թվականի օգոստոսի 26-ին, իսկ նրա միակ որդին՝ արքայազն Հեթումը մահացել էր մանուկ հասակում, 1329 թվականին։ Կիլիկիայի հայկական թագավորության գահը անցնում է Լևոն Դ-ի հորաքրոջ՝ Իզաբելլայի որդուն՝ Կոստանդին Գ Լուսինյանին։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 106.
↑ «Թորոս Աղբար», Գարեգին Սրվանձտյան, Կ․Պոլիս, 1884 Հատոր Բ, էջ 344․

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լևոն Ե» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[Աճառյան-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 106.

[2] «Թորոս Աղբար», Գարեգին Սրվանձտյան, Կ․Պոլիս, 1884 Հատոր Բ, էջ 344․

[1]

[2]

@@ Տող 61. / Տող 61. @@
 |ստորագրություն =
 }}
-'''Լևոն Դ Հեթումյան''' ({{ԱԾ}}), [[Կիլիկիայի հայկական թագավորություն|Կիլիկիայի Հայոց թագավոր]] (1320-1342)<ref name="Աճառյան">«[[Հայոց անձնանունների բառարան]]», [[Հրաչյա Աճառյան]], Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 106.</ref>։ Կիլիկիայի Հայոց թագավոր [[Օշին Ա]]-ի և [[Իզաբելլա Գ Հեթումյան|Իզաբելլա Գ]] թագուհու որդին, [[Հեթումյանններ]]ի թագավորական հարստությունից<ref name="Աճառյան" />։
+'''Լևոն Դ Հեթումյան''' ({{ԱԾ}}), [[Կիլիկիայի հայկական թագավորություն|Կիլիկիայի Հայոց թագավոր]] (1320-1342)<ref name="Աճառյան">«[[Հայոց անձնանունների բառարան]]», [[Հրաչյա Աճառյան]], Երևան, 1942, Հատոր 4, Ցուցակ 1, Էջ 106.</ref>։ Կիլիկիայի Հայոց թագավոր [[Օշին Ա]]-ի և [[Իզաբելլա Գ Հեթումյան|Իզաբելլա Գ]] թագուհու որդին, [[Հեթումյաններ|Հեթումյանների]] թագավորական հարստությունից<ref name="Աճառյան" />։
 == Կենսագրություն ==
-Ծնվել է [[1310]] թվականին<ref name="Աճառյան" />։ 10 տարեկան հասակում՝ [[1320]] թվականին բարձրացել է [[Կիլիկիայի հայկական թագավորություն|Կիլիկիայի]] գահին և հաջորդել հորը՝ [[Օշին Ա]]-ին<ref name="Աճառյան" /><ref>«Թորոս Աղբար», [[Գարեգին Սրվանձտյան]], Կ․Պոլիս, 1884 Հատոր Բ, էջ 344․</ref>։ Թագավորի անչափահասության պատճառով սկզբում երկիրը կառավարել են խնամակալ իշխանները, որոնցից կարևոր դեր է խաղացել Լևոն Դ-ի մորեղբայր, [[Կոռիկոս]] բերդի տեր [[Օշին (Կոռիկոսի իշխան)|Օշին պայլը]]։ [[1320]] թվականի [[դեկտեմբերի 31]]-ին [[Սիս]] քաղաքի Մայր տաճարում տեղի է ունեցել Լևոն Ե-ի և Օշին պայլի դստեր՝ [[Ալիսա Հեթումյան (Կիլիկիայի թագուհի)|Ալիսայի]] (Զաբել) ամուսնությունը<ref name="Աճառյան" />։ [[1329]] թվականին Լևոն Դ-ի հրամանով սպանվում են նրա՝ լատինամոլ քաղաքականությունն ընդդիմացող Ալիս թագուհին, Օշին պայլը, նրա եղբայր [[Կոնստանդին Գունդստաբլ (14-րդ դար)|Կոնստանդին Գունդստաբլը]]<ref name="Աճառյան" /> և ուրիշ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որոնք մեղադրվեցին արքունի բերդեր յուրացնելու մեջ։ [[1332]] թվականին Լևոն Դ-ը ամուսնանում է [[Սիցիլիայի թագավորություն|Սիցիլիայի]] թագավոր [[Ֆրեդերիկ II (Սիցիլիայի թագավոր)|Ֆրեդերիկ II-ի]] դստեր և [[Կիպրոսի թագավորություն|Կիպրոսի]] թագավոր [[Հենրիխ II (Կիպրոսի թագավոր)|Հենրիխ II-ի]] այրու՝ [[Կոստանցիա Սիցիլիացի (Կիպրոսի թագուհի)|Կոստանցիայի]] հետ<ref name="Աճառյան" />։ Սպանված իշխանների կալվածքներն ու պաշտոնները տրվում են լատին իշխանների՝ հուսալով նրանց միջամտությամբ օգնություն ստանալ եվրոպական պետություններից։ Լևոն Ե-ի նոր բանակցություններն արևմտաեվրոպական պետությունների հետ դիտելով թշնամական գործողություն, [[Մամլուքների սուլթանություն|Եգիպտոսի սուլթանության]] և Հալեպի ամիրայի զորքերը [[1335 թվականին և [[1336]] թվականին վերստին ասպատակեցին Կիլիկիան<ref name="Աճառյան" />։ [[1337]] թվականին Լևոն Դ-ի խնդրանքով ստորագրվեց հաշտություն, որով Կիլիկիայի հարավ-արևելյան շրջանները և [[Այաս]] նավահանգստային քաղաքը անցան Եգիպտոսի սուլթանությանը։ Լևոնը պարտավորվեց չդաշնակցել Արևմուտքի պետությունների հետ։ Լևոնը ճիշտ չգնահատեց միջազգային քաղաքական իրադրությունը, իր լատինամոլությամբ ավելի սրեց պայքարը ունիթոռների և հակաունիթոռների միջև, ջլատեց երկրի ուժերը՝ արագացնելով երկրի անկումը։
+Ծնվել է [[1310]] թվականին<ref name="Աճառյան" />։ 10 տարեկան հասակում՝ [[1320]] թվականին բարձրացել է [[Կիլիկիայի հայկական թագավորություն|Կիլիկիայի]] գահին և հաջորդել հորը՝ [[Օշին Ա]]-ին<ref name="Աճառյան" /><ref>«Թորոս Աղբար», [[Գարեգին Սրվանձտյան]], Կ․Պոլիս, 1884 Հատոր Բ, էջ 344․</ref>։ Թագավորի անչափահասության պատճառով սկզբում երկիրը կառավարել են խնամակալ իշխանները, որոնցից կարևոր դեր է խաղացել Լևոն Դ-ի մորեղբայր, [[Կոռիկոս]] բերդի տեր [[Օշին (Կոռիկոսի իշխան)|Օշին պայլը]]։ [[1320]] թվականի [[դեկտեմբերի 31]]-ին [[Սիս]] քաղաքի Մայր տաճարում տեղի է ունեցել Լևոն Ե-ի և Օշին պայլի դստեր՝ [[Ալիսա Հեթումյան (Կիլիկիայի թագուհի)|Ալիսայի]] (Զաբել) ամուսնությունը<ref name="Աճառյան" />։ [[1329]] թվականին Լևոն Դ-ի հրամանով սպանվում են նրա՝ լատինամոլ քաղաքականությունն ընդդիմացող Ալիս թագուհին, Օշին պայլը, նրա եղբայր [[Կոնստանդին Գունդստաբլ (14-րդ դար)|Կոնստանդին Գունդստաբլը]]<ref name="Աճառյան" /> և ուրիշ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, որոնք մեղադրվեցին արքունի բերդեր յուրացնելու մեջ։ [[1332]] թվականին Լևոն Դ-ը ամուսնանում է [[Սիցիլիայի թագավորություն|Սիցիլիայի]] թագավոր [[Ֆրեդերիկ II (Սիցիլիայի թագավոր)|Ֆրեդերիկ II-ի]] դստեր և [[Կիպրոսի թագավորություն|Կիպրոսի]] թագավոր [[Հենրիխ II (Կիպրոսի թագավոր)|Հենրիխ II-ի]] այրու՝ [[Կոստանցիա Սիցիլիացի (Կիպրոսի թագուհի)|Կոստանցիայի]] հետ<ref name="Աճառյան" />։ Սպանված իշխանների կալվածքներն ու պաշտոնները տրվում են լատին իշխանների՝ հուսալով նրանց միջամտությամբ օգնություն ստանալ եվրոպական պետություններից։ Լևոն Ե-ի նոր բանակցություններն արևմտաեվրոպական պետությունների հետ դիտելով թշնամական գործողություն, [[Մամլուքների սուլթանություն|Եգիպտոսի սուլթանության]] և Հալեպի ամիրայի զորքերը 1335 թվականին և [[1336]] թվականին վերստին ասպատակեցին Կիլիկիան<ref name="Աճառյան" />։ [[1337]] թվականին Լևոն Դ-ի խնդրանքով ստորագրվեց հաշտություն, որով Կիլիկիայի հարավ-արևելյան շրջանները և [[Այաս]] նավահանգստային քաղաքը անցան Եգիպտոսի սուլթանությանը։ Լևոնը պարտավորվեց չդաշնակցել Արևմուտքի պետությունների հետ։ Լևոնը ճիշտ չգնահատեց միջազգային քաղաքական իրադրությունը, իր լատինամոլությամբ ավելի սրեց պայքարը ունիթոռների և հակաունիթոռների միջև, ջլատեց երկրի ուժերը՝ արագացնելով երկրի անկումը։
 Լևոնը հանկարծամահ Է եղել [[1342|1341]]<ref name="Աճառյան" /> թվականի [[օգոստոսի 26]]-ին, իսկ նրա միակ որդին՝ արքայազն [[Հեթում Հեթումյան (Կիլիկիայի արքայազն)|Հեթումը]] մահացել էր մանուկ հասակում, [[1329]] թվականին։ Կիլիկիայի հայկական թագավորության գահը անցնում է Լևոն Դ-ի հորաքրոջ՝ [[Իզաբելլա Հեթումյան (Կիլիկիայի արքայադուստր)|Իզաբելլայի]] որդուն՝ [[Կոստանդին Գ|Կոստանդին Գ Լուսինյանին]]։