«Մասնակից:ArmSirius/Սևագրություն 3»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Պիտակներ՝ հետշրջված Վիզուալ խմբագիր |
Ջնջվում է էջի ամբողջ պարունակությունը Պիտակներ՝ Դատարկում Ձեռքով հետշրջում |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Հաշիմ Տաչի''' ({{lang-sq|Hashim Thaçi}}, {{ԱԾ}}), Կոսովոյի մասամբ ճանաչված Հանրապետության հինգերորդ նախագահը 2016 թվականի ապրիլի 7-ից մինչև 2020 թվականի նոյեմբերի 5-ը: 2008 թվականի փետրվարի 17-ից մինչև 2014 թվականի դեկտեմբերի 9-ը եղել է Հանրապետության վարչապետը, 2014 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2016 թվականի ապրիլը՝ կառավարության նախագահի առաջին տեղակալը և արտաքին գործերի նախարարը Իսա Մուստաֆայի կառավարությունում։ 2008 թվականի փետրվարի 17-ին եղել է Կոսովոյի անկախության հռչակման հիմնական նախաձեռնողներից մեկը։ |
|||
== Կենսագրություն == |
|||
Ծնվել է 1968 թվականին Կոսովոյի ինքնավար երկրամասի կենտրոնական մասում՝ Դրենիցայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Սրբիցայի մունիցիպալիտետի Բրոկնա գյուղում: |
|||
Եղել է «Կոսովոյի ազատագրական բանակ» կազմակերպության հիմնադիրներից մեկը։ |
|||
1997 թվականի հուլիսին Հաշիմ Տաչին հարավսլավական դատարանի կողմից ահաբեկչական գործունեության համար դատապարտվել էր 10 տարվա ազատազրկման<ref name=autogenerated1>[http://rusk.ru/st.php?idar=175055 Русская линия / Новости / Главой правительства Косово стал террорист]</ref>։ |
|||
1998 թվականին փոքր միութենական Հարավսլավիայի կողմից միջազգային հետախուզում էր հայտարարվել՝ նրա ձերբակալման համար պատժամիջոցներ սահմանելով<ref>[Notorious terrorists head ethnic Albanian KLA. — Serbia Info News (serbia-info.com), 24.02.1999]</ref>։ |
|||
1999 թվականի սկզբին դարձել է Կոսովոյի ամենագլխավոր դաշտային հրամանատարներից մեկը։ Գլխավորել է Կոսովոյի ալբանացիների պատվիրակությունը Ռամբույեի բանակցություններում։ Հարավսլավիայի դեմ պատերազմի սկսվելուց հետո ՆԱՏՕ-ն ստեղծեց իր կառավարությունը, որտեղ Հաշիմ Տաչին դարձավ վարչապետ։ |
|||
1999 թվականի մարտին ստեղծել է Կոսովոյի ժողովրդավարական առաջընթացի կուսակցությունը, այնուհետև վերափոխվել է Կոսովոյի դեմոկրատական կուսակցության (ԿԴԿ): 2000 թվականի հոկտեմբերին կայացած տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններում ԿԴԿ-ն ստացել է ձայների 26,95 տոկոսը։ |
|||
2001 թվականի նոյեմբերին Կոսովոյի Սկուպշչինի ընտրություններում Տաչիի կուսակցությունը հավաքել է ձայների 25,70 տոկոսը՝ առաջին տեղը զիջելով Կոսովոյի դեմոկրատական լիգային (Իբրահիմ Ռուգովայի կուսակցություն): |
|||
2005 թվականի մայիսին Տաչին հայտարարել էր, որ Կոսովոյի դեմոկրատական կուսակցությունը ձևավորել է երկրամասի «ստվերային» կառավարությունը: Ռուգովայի մահից հետո 2006 թվականի հունվարին համարվում էր Կոսովոյի վարչապետի թեկնածուներից մեկը։ |
|||
2007 թվականի նոյեմբերին Կոսովոյի հերթական խորհրդարանական ընտրություններում Տաչիի կուսակցությունը հավաքել էր ձայների 34,3 տոկոսը: |
|||
2008 թվականի փետրվարի 17-ին Կոսովոն հռչակեց իր անկախությունը։ 2008 թվականի փետրվարի 17-ից մինչև 2014 թվականի դեկտեմբերի 9-ը զբաղեցրել է Կոսովոյի Հանրապետության վարչապետի պաշտոնը: |
|||
2014 թվականի դեկտեմբերի 12-ից մինչև 2016 թվականի ապրիլի 7-ը եղել է կառավարության նախագահի առաջին տեղակալն ու արտաքին գործերի նախարարը: |
|||
2016 թվականի փետրվարի 26-ին ընտրվել է Կոսովոյի նախագահ<ref>[http://tass.ru/amp/2700539 Хашим Тачи избран президентом Косово]</ref>, իսկ ապրիլի 7-ին ստանձնել է պաշտոնը: |
|||
2020 թվականի նոյեմբերի 5-ին կամավոր հրաժարական է տվել Կոսովոյի նախագահի պաշտոնից այն բանից հետո, երբ Կոսովոյի հանցագործությունների Հաագայի դատարանը հաստատել է մարդկության դեմ հանցագործությունների և ռազմական հանցագործությունների վերաբերյալ իր նկատմամբ առաջադրված մեղադրանքները<ref>{{Статья|ссылка=https://www.kommersant.ru/doc/4559558|заглавие=Косовского президента призвали в Гаагу|издание=Коммерсантъ}}</ref>։ Նույն օրը Տաչին ձերբակալվել և կալանավորվել է<ref>[https://www.rbc.ru/rbcfreenews/5fa47bc59a7947b4c7fcac26 Специальный суд по Косово в Гааге взял под стражу Хашима Тачи]</ref>։ |
|||
=== Կոսովոյի Հանրապետության նախագահ === |
|||
2016 թվականի օգոստոսի 17-ին Պրիշտինա է այցելել ԱՄՆ փոխնախագահ Ջոզեֆ Բայդենը։ Նա Կոսովոյի իշխանություններից պահանջել է կատարել Սերբիայի և Չեռնոգորիայի հետ պայմանավորվածությունները ԱՄՆ-ի աջակցությունը շարունակելու և Եվրամիությանն անդամակցելու ճանապարհին և արտաքին քաղաքական մեկուսացումից խուսափելու համար: Հաշիմ Տաչին Բայդենին պատասխանել է, որ բոլոր հարցերը «շուտով կլուծվեն»։ Նա հանրապետության խորհրդարանին կոչ է արել կատարել Սերբիայի հետ ավելի վաղ ձեռք բերված բոլոր պայմանավորվածությունները Սերբիայի համայնքների համագործակցության (ՊՄԳ) և Չեռնոգորիայի միջև սահմանի սահմանազատման վերաբերյալ<ref>{{Cite news|title=Президент Косово призвал парламент к выполнению соглашений с Черногорией|url=https://ria.ru/world/20160819/1474739634.html|work=РИА Новости|date=20160819T0126+0300Z|accessdate=2017-11-24|language=ru}}</ref>։ |
|||
2017 թվականի հունվարի 17-ին Տաչին ԵՄ արտաքին գործերի նախկին գերագույն ներկայացուցիչ Քեթրին Էշթոնին պարգևատրել է մեդալով Կոսովոյին մատուցած ծառայությունների համար: Հանրապետության նախագահը նշել է, որ մեդալ է հանձնում «Եվրոպական միությանը Բալկանների մոտենալու» համար: Հաշիմ Տաչին նաև ասել է, որ տարածաշրջանում լարվածությունը շուտով կհեռանա, իսկ Կոսովոյի և Արևմտյան Բալկանների ապագան՝ Եվրամիությանն ու ՆԱՏՕ-ին անդամակցելուն<ref>{{Cite news|title=Кэтрин Эштон наградили за заслуги перед Косово|url=https://ria.ru/world/20170117/1485913816.html|work=РИА Новости|date=20170117T2219+0300Z|accessdate=2017-11-24|language=ru}}</ref>։ |
|||
2017 թվականի փետրվարի 2-ին ՄԱԿ-ում չընդունված պետության նախագահը Սերբիայի իշխանություններին մեղադրել էր Կոսովոյի սերբերին նոր հակամարտության հրահրելու մեջ: Դա տեղի է ունեցել Սերբիայի նախագահ Տոմիսլավ Նիկոլիչի՝ Ռուսաստանի, Չինաստանի և ԱՄՆ-ի դեսպանների հետ հանդիպումից հետո, որտեղ նա հայտարարել է, որ Բրյուսելում կայացած բանակցություններում Կոսովոյի պատվիրակությունն իրեն ապակառուցողական է պահել, և Կոսովոյի կողմը չի ցանկանում պայմանավորվել: Տաչին նշել է, որ Կոսովոյի իշխանությունների քննադատությունը «նպատակ ունի խոչընդոտել Կոսովոյի հյուսիսում սերբերի ամբողջական ինտեգրմանը Կոսովոյի կառույցներին»: Նա Կոսովոյի սերբերին հավաստիացրել է, որ Կոսովոյի անվտանգության ուժերը ոչ մի վատ բան չեն անի։ Կոսովոյի նախագահը կոչ է արել ԵՄ-ին և ՆԱՏՕ-ին «դատապարտել Սերբիային Կոսովոյում և տարածաշրջանում նոր հակամարտության հրահրման համար»<ref>{{Cite news|title=Глава Косово обвинил Белград в подстрекании косовских сербов к конфликту|url=https://ria.ru/world/20170202/1487076149.html|work=РИА Новости|date=20170202T2000+0300Z|accessdate=2017-11-24|language=ru}}</ref>։ |
|||
2017 թվականի փետրվարի 19-ին Հաշիմ Տաչին հայտնել էր, որ Կոսովոն ծրագրում է 2017 թվականին հայտ ներկայացնել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին, Եվրոպայի խորհրդին և Ինտերպոլին անդամակցության համար: Ավելի վաղ Ինտերպոլի գլխավոր քարտուղար Յուրգեն Շտոկը Տաչիի հետ հանդիպմանը խնդրել էր նրան չեղարկել Սերբիայի կողմից Կոսովոյի ալբանացիների ձերբակալության օրդերները՝ նրանց «քաղաքական մոտիվացիայով» պայմանավորված: Նա նաև Ինտերպոլի ղեկավարին հայտնել է, որ մասնակիորեն ճանաչված Հանրապետությունը կազմակերպության մեջ մտնելու բոլոր պայմանները կատարում է և «Կոսովոն և Ինտերպոլը պետք են միմյանց»<ref>{{Cite news|title=Косово хочет подать заявки на вступление в ЮНЕСКО, Совет Европы и Интерпол|url=https://ria.ru/world/20170219/1488335054.html|work=РИА Новости|date=20170219T1953+0300Z|accessdate=2017-11-24|language=ru}}</ref>։ |
|||
2017 թվականի հուլիսի 3-ին Սերբիայի նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչի հետ ոչ պաշտոնական հանդիպումից հետո Տաչին հայտարարել էր, որ հավատում է սերբերի և ալբանացիների հաշտեցման հնարավորությանը, քանի որ դա «բխում է Կոսովոյի, Սերբիայի և ամբողջ տարածաշրջանի շահերից»<ref>{{Cite news|title=Глава Косово заявил, что верит в примирение албанцев и сербов|url=https://ria.ru/world/20170703/1497750198.html?inj=1|work=РИА Новости|date=20170703T1650+0300Z|accessdate=2017-11-24|language=ru}}</ref>։ |
|||
2017 թվականի դեկտեմբերի 5-ին Հաշիմ Տաչին դիմել է Կոսովոյի քաղաքացիներին և Կոսովոյի անվտանգության ուժերին (ԱԽ): Իր ուղերձում նա կոչ է արել դադարեցնել Եվրամիության՝ օրենքի գերակայության հարցերով առաքելության (EULEX) աշխատանքը 2018 թվականի կեսերին: Տաչին հայտարարել է, որ ե«վրոպացի հարկատուների հարյուր միլիոնավոր եվրոները ծախսվել են և շարունակում են ծախսվել EULEX առաքելության զարգացման վրա»: Նա նշել է, որ Կոսովոյի Հանրապետության նպատակը Եվրամիությանն անդամակցելն է, «այլ ոչ թե Կոսովոյում մշտական եվրոպական առաքելություն ունենալը»: Կոսովոյի նախագահը հայտարարել է, որ 2018 թվականի ամռանը Հանրապետությունը կքննարկի EULEX առաքելության ամբողջական փակումը: Մինչ այդ Կոսովոն խոսում էր ԵՄ առաքելության կրճատման մասին, իսկ այժմ, ըստ Կոսովոյի առաջնորդի, «պետք է խոսել ավարտի փուլի մասին»: Կոսովոյի անվտանգության ուժերին ուղղված ուղերձում Հաշիմ Տաչին կոչ է արել նրանց «ամբողջությամբ ստանձնել պայքարը կազմակերպված հանցավորության, ծայրահեղականության, ֆունդամենտալիզմի և ահաբեկչության բոլոր տեսակների դեմ»<ref>{{Cite news|title=Лидер Косово призвал к закрытию миссии Евросоюза по верховенству закона|url=https://ria.ru/world/20171206/1510345174.html|work=РИА Новости|date=20171206T1641+0300Z|accessdate=2017-12-26|language=ru}}</ref>։ |
|||
Դեռևս 2017 թվականի հուլիսի սկզբին Կոսովոյի ռազմական հանցագործությունների գծով միջազգային հատուկ դատարանի ներկայացուցիչները հայտարարել էին, որ Հաագայի Կոսովոյի ազատագրական բանակի հանցագործությունների դատարանը պատրաստ է աշխատանքի: Կոսովոյի Հանրապետությունից արձագանք չի եղել, միայն սեպտեմբերին Կոսովոյի ԱԳ նախարար Բեհջեթ Պացոլին հայտարարել է, որ Կոսովոյի ռազմական հանցագործությունների գծով միջազգային դատարանից Կոսովոյի ալբանացիների դեմ մեղադրանքներ է ակնկալում: Նա նաև հայտարարել է, որ ռազմական հանցագործությունների համար մեղավոր Կոսովոյի ալբանացիները պետք է պատժվեն, սակայն նշել է, որ «լավ կլիներ մեղադրանքներ ունենալ նրանց դեմ, ովքեր իսկապես ռազմական հանցագործություններ են կատարել»<ref>{{Cite news|title=Глава МИД Косово выступил за наказание албанских военных преступников|url=https://ria.ru/world/20170918/1504999855.html?inj=1|work=РИА Новости|date=20170918T1623+0300Z|accessdate=2017-12-26|language=ru}}</ref><ref>{{Cite news|title=Хашим Тачи назвал суд по преступлениям косовских албанцев несправедливостью|url=https://ria.ru/world/20171226/1511756964.html|work=РИА Новости|date=20171226T1615+0300Z|accessdate=2017-12-26|language=ru}}</ref>։ |
|||
== Քննադատություն == |
|||
Կարլա դել Պոնտեի կարծիքով՝ Հաշիմ Տաչին առևանգումներ էր կազմակերպում և կապեր էր հաստատում Եվրոպայի կլինիկաների հետ և կազմակերպում էր առգրավված օրգանների տեղափոխումը<ref>{{cite web |author= |url=https://www.dw.com/ru/%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F-%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%83%D0%B5%D1%82-%D0%BE%D1%82-%D0%B3%D0%B0%D0%B0%D0%B3%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE-%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B1%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B0-%D0%BE%D1%82%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BF%D0%BE-%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B5-%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8C-%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B5/a-3255730 |title=Россия требует от Гаагского трибунала отчета по книге дель Понте |lang= |website= |publisher=«[[Deutsche Welle]]» |date=9 апреля 2008 |accessdate=2020-06-25}}</ref><ref>{{cite web |author= Александр Борисов |url=https://rg.ru/2018/11/05/karla-del-ponte-kosovo-eto-ne-gosudarstvo.html |title=Карла дель Понте: Косово - это не государство |lang= |website= |publisher=«[[Российская газета]]» |date=5 ноября 2018 |accessdate=2020-06-25}}</ref><ref>{{cite web |author=Виктория Леблан |url=https://iz.ru/news/334955 |title=Бывший прокурор Гаагского трибунала Карла дель Понте: "Косовары потрошили сербов на органы" |lang= |website= |publisher=«[[Известия]]» |date=31 марта 2008 |accessdate=2020-06-25}}</ref>։ |
|||
Շվեյցարա-իտալական քաղաքական գործիչ և իրավաբան Դիկ Մարտիի զեկույցում, որը հրապարակվել է 2010 թվականի դեկտեմբերի կեսին Եվրոպայի Խորհրդի կայքում<ref>[http://www.vesti.ru/doc.html?id=413968&cid=9 Доклад Совета Европы: Хашим Тачи — руководитель криминальной группы, «Вести»]</ref>, Հաշիմ Տաչին կոչվել է «Կոսովոյի ալբանացիների քրեական խմբի ղեկավար, որոնք զբաղվում են զենքի, թմրանյութերի և մարդկային օրգանների մաքսանենգությամբ»: The Independent-ի մեկնաբան Դենիս Մաքշեյնը նշում է, որ Մարտիի «ոչ մի անուն չկա, նշված չէ չարագործությունների ականատես ոչ մի վկա, որտեղ նա մեղադրում է Տաչիին՝ խոշտանգված զոհերից օրգաններ վերցնելու մեջ» և այդ կերպ հանցագործություններին Տաչիի մասնակցության ապացույցներն ամբողջությամբ բացակայում են: Նրա կարծիքով, Մարտիի զեկույցը իրավաբանական փաստաթուղթ չէ և առավելապես կրկնում է Կառլա դել Պոնտեի գրքում հնչեցված մեղադրանքները<ref>{{cite web |
|||
|author = Макшейн Д. |
|||
|url = http://www.inosmi.ru/europe/20101227/165218066.html |
|||
|title = Доклад о торговле органами в Косове: где доказательства? |
|||
|publisher = The Independent |
|||
|accessdate = 2013-5-1 |
|||
|archiveurl = https://www.webcitation.org/6GalCNz0I?url=http://www.inosmi.ru/europe/20101227/165218066.html |
|||
|archivedate = 2013-05-13 |
|||
|deadlink = no |
|||
}}</ref>։ |
|||
2020 թվականի հունիսի 24-ին Կոսովոյի հանցագործությունների գծով հատուկ դատարանի դատախազությունը հաղորդել է, որ Խաշիմ Տաչիի, Կոսովոյի խորհրդարանի նախկին խոսնակ Քադրի Վեսելիի և մի շարք այլ անձանց դեմ մեղադրանք է պատրաստել մարդկության դեմ հանցագործությունների և ռազմական հանցագործությունների, այդ թվում՝ սպանության, մարդկանց բռնի անհետացման, հետապնդման և կտտանքների համար<ref>{{cite web |author= |url=https://ria.ru/20200624/1573427443.html |title=Спецпрокуратура в Гааге выдвинула обвинения против президента Косово |lang= |website= |publisher=«[[РИА Новости]]» |date=24 июня 2020 |accessdate=2020-06-25}}</ref>։ Հատուկ դատախազությունում նշել են, որ որոշել են հայտնել մեղադրանքի նախապատրաստման մասին, քանի որ Հաշիմ Տաչին և Քադրի Վեսելին բազմիցս փորձել են խանգարել հատուկ դատարանի աշխատանքին<ref>{{cite web |author= |url=https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/8808299 |title=Тачи отказался от визита в Вашингтон после обвинений в совершении военных преступлений |lang= |website= |publisher=«[[ТАСС]]» |date=24 июня 2020 |accessdate=2020-06-25}}</ref>։ |
|||
Հաշիմ Տաչին 2020 թվականի հունիսի 29-ին հայտարարել է, որ հրաժարական կտա, եթե Հաագայի հանցագործությունների գծով հատուկ դատարանը հաստատի 1998-1999 թվականների ռազմական հանցագործությունների համար իր նկատմամբ մեղադրական ակտը<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://ria.ru/20200629/1573652721.html|title=Президент Косово готов уйти в отставку из-за обвинений в преступлениях|website=РИА Новости|date=20200629T2231|accessdate=2020-07-13}}</ref>։ Կոսովոյի հարցով հատուկ դատարանը 2020 թվականի հոկտեմբերի 27-ին պաշտոնական մեղադրանք է ներկայացրել Կոսովոյի մասնակիորեն ճանաչված Հանրապետության նախագահ Հաշիմ Տաչիին ռազմական հանցագործությունների և մարդկության դեմ հանցագործությունների կատարման համար: Մեկնաբանելով իրավիճակը՝ Եվրախորհրդարանի նախագահ Ժոզեպ Բորելը հայտարարել է, որ ԵՄ-ն նախկինի պես վճռականորեն պաշտպանում է Կոսովոյի հարցով հատուկ տրիբունալի և հատուկ դատախազության աշխատանքը<ref>{{Cite web|lang=русский|url=https://regnum.ru/news/polit/3099507.html|title=В Евросоюзе прокомментировали приговор Специального трибунала по Косово|author=|website=regnum.ru|date=|publisher=|accessdate=2020-11-01}}</ref>։ |
|||
Նոյեմբերի 5-ին մասնակի ճանաչված Կոսովոյի Հանրապետության պաշտոնաթող նախագահ Հաշիմ Տաչին, որին մեղադրում են ռազմական հանցագործությունների մեջ<ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.scp-ks.org/en/indictment-against-hashim-thaci-kadri-veseli-rexhep-selimi-and-jakup-krasniqi-confirmed-ksc-pre|title=Indictment against Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Rexhep Selimi and Jakup Krasniqi confirmed by KSC Pre-Trial Judge|website=Kosovo Specialist Chambers & Specialist Prosecutor's Office|date=2020-11-05|accessdate=2020-12-07}}</ref>, կալանավորվել է Հաագայում: |
|||
Տաչիից բացի, ձերբակալվել են Կոսովոյի խորհրդարանի նախկին նախագահներ Քադրի Վեսելին և Յակուպ Կրասնիչին<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://www.svoboda.org/a/30933092.html|title=Бывший президент Косова Хашим Тачи арестован в Гааге|website=Радио Свобода|accessdate=2020-12-07}}</ref>, ինչպես նաև Կոսովոյի ազատագրական բանակի դաշտային հրամանատարներից մեկը՝ Ռեջեփ Սելիմին, ասված է դատախազության հաղորդագրության մեջ: |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||