«Սաղմնաբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 26. Տող 26.
== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}

== Գրականություն ==
* Massimo De Felici, Gregorio Siracus, The rise of embryology in Italy: from the Renaissance to the early 20th Century, Int. J. Dev. Biol. 44: 515—521, 2000.
* Alex Lopata (2009). «History of the Egg in Embryology». Journal of Mammalian Ova Research 26: 2-9.
* Шимкевич В. М.,. Эмбриология // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
* {{cite book|last1=Apostoli|first1=Pietro|last2=Catalani|first2=Simona|editor=Astrid Sigel, Helmut Sigel and Roland K. O. Sigel|title=Metal Ions in Toxicology|series=Metal Ions in Life Sciences|volume=8|year=2011|publisher=RSC Publishing|doi=10.1039/9781849732116-00263|pages=263–303|chapter=Chapter 11. Metal Ions Affecting Reproduction and Development}}
* Scott F. Gilbert. ''Developmental Biology''. Sinauer, 2003. ISBN 0-87893-258-5.
* Lewis Wolpert. ''Principles of Development''. Oxford University Press, 2006. ISBN 0-19-927536-X.


== Արտաքին հղումներ ==
== Արտաքին հղումներ ==
Տող 42. Տող 34.
* [http://www2.merriam-webster.com/cgi-bin/mwmednlm?book=Medical&va=embryo Definition of embryo according to Webster]
* [http://www2.merriam-webster.com/cgi-bin/mwmednlm?book=Medical&va=embryo Definition of embryo according to Webster]
* [http://www.embryonews.co.uk Embryonews _ resource for IVF and embryology articles]
* [http://www.embryonews.co.uk Embryonews _ resource for IVF and embryology articles]
{{Արտաքին հղումներ}}

{{Սաղմնային զարգացում}}
{{ՀՍՀ|հատոր=10|էջ=150}}
{{ՀՍՀ|հատոր=10|էջ=150}}
{{Սաղմնային զարգացում}}


[[Կատեգորիա:Զարգացում]]
[[Կատեգորիա:Զարգացում]]

18:45, 7 Մայիսի 2021-ի տարբերակ

Մորուլա, 8 բջիջների փուլը
1 մորուլա, 2 - բլաստուլա
Գաստրուլացում. 1 - Բլաստուլա, 2 - գաստրուլան բլաստոմերի հետ միասին, նարնջագույն գույնով նշված է էկտոդերմը, կարմիր՝ էնտոդերմը

Սաղմնաբանություն, էմբրիոլոգիա (հին հունարեն՝ ἔμβρυον - էմբրիոն, սաղմ + -λογία, λόγος - գիտություն), գիտություն սաղմնային զարգացման մասին։ Ավելի լայն իմաստով այն ուսումնասիրում է նաև օրգանիզմների նախասաղմնային զարգացումը (սեռական բջիջների առաջացումը), բեղմնավորումը, սաղմնածագումը, զարգացման թրթուրային, ետսաղմնային և ետծննդյան շրջանները մինչև հասուն, բազմացման ընդունակ օրգանիզմի առաջացումը։

Այսպիսով դժվար է հստակ սահման անցկացնել սաղմնաբանության և անհատական զարգացման օրինաչափություններն ուսումնասիրող գիտության՝ զարգացման կենսաբանության միջև[1][2][3]։

Հիմնադիրներ

Սաղմնաբանության հիմնադիրներն են Հիպոկրատը և Արիստոտելը։ Գիտության հետագա զարգացումը կապված է Վ․ Հեսրվեի, Ա․ Լնենհուկի, Մ․ Մալպիգիի և ուրիշների անունների հետ։ Ժամանակակից սաղմնաբանության հիմնադիրը Կ․ Մ․ Բերն է։

Չ․ Դարվինի տեսության վրա հիմնված էվոլյուցիոն համեմատական սաղմնաբանության հիմքը դրվել է Ա․ Կովափսկու և Ի․ Մեչնիկովի աշխատանքներում։

Ժամանակակից սաղմնաբանությանն մեջ մեծ ավանդ ունեն Ա․ Սևերցովը, Հ․ Շպևէանը, Վ․ Շիետկևիչը և ուրիշներ։

Հիմնական խնդիր

Սաղմնաբանության հիմնական խնդիրը մեկ բջջից առաջացած հարյուր միլիարդավոր բջիջներից կազմված կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ և կենսաքիմիական բարդ համակարգի՝ օրգանիզմի առաջացման պարզաբանումն է։

Կախված հետազոտության խնդիրներից և մեթոդներից՝ տարբերում են սաղմնաբանության.

  • ընդհանուր,
  • համեմատական,
  • էկոլոգիական
  • փորձառական ուղղություններ։

Վերջին տասնամյակներում ամենամեծ զարգացման է հասել փորձառական սաղմնաբանություն, որի նվաճումների շնորհիվ բացահայտվել են բջիջների և հյուսվածքների ձևագոյացման, տարբերակման, բազմացման և աճի կարգավորման, ինչպես նաև ամբողջ օրգանիզմի և նրա առանձին մասերի փոխազդեցության կարևորագույն մեխանիզմները։ Ըստ ժամանակակից սաղմնաբանության սաղմնածագումը և անհատական զարգացումը տեղի են ունենում բեղմնավորում։

Ծանոթագրություններ

  1. Захваткин Ю. А. Эмбриология насекомых. — М.: Высшая школа, 1975
  2. Голиченков В. А., Иванов Е. А., Никерясова Е. Н. Эмбриология: Учеб. для студ. университетов. — М.: Издательский дом «Академия», 2004
  3. Белоусов Л. В. Основы общей эмбриологии. (3-е изд., переработ. и дополн.) — М.: Изд-во МГУ-Наука, 2005

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սաղմնաբանություն» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 150