«Կրկես»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ clean up, replaced: ) — → ), using AWB (7852) |
չ r2.7.3) (Ռոբոտը ավելացնում է․: ast:Circu; cosmetic changes |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Georges Seurat 019.jpg|thumb|300px|«Կրկես», հեղինակ՝ [[Ժորժ Սյորա]]]] |
[[Պատկեր:Georges Seurat 019.jpg|thumb|300px|«Կրկես», հեղինակ՝ [[Ժորժ Սյորա]]]] |
||
'''Կրկես''' ([[լատիներեն]]` circus), |
'''Կրկես''' ([[լատիներեն]]` circus), թատերարվեստի տեսակ է, որն ընդգրկում է մարդկային վարքագծի կենդանի վերարտադրության անսպասելի, խաղային–էքսցենտրիկ, հրաշակերպ ու պատրանքայի ձևեր` ֆիզիկական իրական արգելքների հաղթահարում, ուժի և հնարամտության զուգադրությամբ, գեղարվեստական կերպարի խորհրդանշական բացահայտումներով։ |
||
Կրկեսը` որպես պրոֆեսիոնալ արվեստի տեսակ զարգացել է |
Կրկեսը` որպես պրոֆեսիոնալ արվեստի տեսակ զարգացել է Հին Արևելքի երկրներում, [[Հին Հունաստան]]ում և [[Հին Հռոմ]]ում։ [[Չինական կրկես]]ն ունի բազմադարյան պատմություն, որտեղ գերակշռում են [[ակրոբատիկա]]ն, [[լարախաղացություն]]ը, [[ձեռնածուություն]]ն ու [[աճապարություն]]ը։ Նախքան եվրոպական միջնադարյան թատրոնի ձևավորումը 4–10–րդ դարեր` կրկեսը եղել է թատերական արվեստի հիմնական տեսակ և կոչվել է թատրոն 12–16–րդ դարերում [[Եվրոպա]]յում կրկեսն աստիճանաբար անջատվել է դրամատիկական արվեստից, դարձել արվեստի ինքնուրույն տեսակ և պահպանվել է մինջև մեր օրերը։ |
||
Կրկես են կոչվում նաև կրկեսային ներկայացումների համար նախատեսված շենքերը։ Հին Հռոմում այդ նպատակին էին ծառայում Էլիպսաձև [[ամֆիթատրոն]]ները |
Կրկես են կոչվում նաև կրկեսային ներկայացումների համար նախատեսված շենքերը։ Հին Հռոմում այդ նպատակին էին ծառայում Էլիպսաձև [[ամֆիթատրոն]]ները (մ.թ.ա. 75–80)։ Մինջև 18–րդ դարը կրկեսային խմբերը շրջագայել են «անիվների» վրա, անցել քաղաքից քաղաք, ավանից ավան. հրապարակներում հանդես են եկել ակրոբատներ, լարախաղացներ, աճպարարներ, կենդանավարժներ, ժոնգլյորներ ու ծաղրածուներ։ |
||
Մշտական կրկեսի առաջին հատուկ շենքերը կառուցվել են [[Լոնդոն]]ում` [[1780]], [[Փարիզ]]ում` [[1791]], [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում` [[1822]], [[Մոսկվա]]յում` [[1853]], [[Բեռլին]]ում` [[1856]] և այլուր։ |
Մշտական կրկեսի առաջին հատուկ շենքերը կառուցվել են [[Լոնդոն]]ում` [[1780]], [[Փարիզ]]ում` [[1791]], [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում` [[1822]], [[Մոսկվա]]յում` [[1853]], [[Բեռլին]]ում` [[1856]] և այլուր։ |
||
| Տող 21. | Տող 21. | ||
[[af:Sirkus]] |
[[af:Sirkus]] |
||
[[ar:سيرك]] |
[[ar:سيرك]] |
||
[[ast:Circu]] |
|||
[[az:Sirk]] |
[[az:Sirk]] |
||
[[be:Цырк]] |
[[be:Цырк]] |
||
20:45, 27 Հուլիսի 2012-ի տարբերակ
Կրկես (լատիներեն` circus), թատերարվեստի տեսակ է, որն ընդգրկում է մարդկային վարքագծի կենդանի վերարտադրության անսպասելի, խաղային–էքսցենտրիկ, հրաշակերպ ու պատրանքայի ձևեր` ֆիզիկական իրական արգելքների հաղթահարում, ուժի և հնարամտության զուգադրությամբ, գեղարվեստական կերպարի խորհրդանշական բացահայտումներով։
Կրկեսը` որպես պրոֆեսիոնալ արվեստի տեսակ զարգացել է Հին Արևելքի երկրներում, Հին Հունաստանում և Հին Հռոմում։ Չինական կրկեսն ունի բազմադարյան պատմություն, որտեղ գերակշռում են ակրոբատիկան, լարախաղացությունը, ձեռնածուությունն ու աճապարությունը։ Նախքան եվրոպական միջնադարյան թատրոնի ձևավորումը 4–10–րդ դարեր` կրկեսը եղել է թատերական արվեստի հիմնական տեսակ և կոչվել է թատրոն 12–16–րդ դարերում Եվրոպայում կրկեսն աստիճանաբար անջատվել է դրամատիկական արվեստից, դարձել արվեստի ինքնուրույն տեսակ և պահպանվել է մինջև մեր օրերը։
Կրկես են կոչվում նաև կրկեսային ներկայացումների համար նախատեսված շենքերը։ Հին Հռոմում այդ նպատակին էին ծառայում Էլիպսաձև ամֆիթատրոնները (մ.թ.ա. 75–80)։ Մինջև 18–րդ դարը կրկեսային խմբերը շրջագայել են «անիվների» վրա, անցել քաղաքից քաղաք, ավանից ավան. հրապարակներում հանդես են եկել ակրոբատներ, լարախաղացներ, աճպարարներ, կենդանավարժներ, ժոնգլյորներ ու ծաղրածուներ։
Մշտական կրկեսի առաջին հատուկ շենքերը կառուցվել են Լոնդոնում` 1780, Փարիզում` 1791, Սանկտ Պետերբուրգում` 1822, Մոսկվայում` 1853, Բեռլինում` 1856 և այլուր։
Անկախ կրկեսի շենքի չափերից` նրա ասպարեզի (մանեժ) չափը միշտ նույնն է` 13–14 մ տրամագծով։ Կրկեսի հատուկ շենքերը, որոնք կառուցվում են մեծ քաղաքներում, ունեն ամֆիթատրոնով շրջափակված գմբեթածածկ ասպարեզ, արտիստների սենյակներ, կենդանիների վարժեցման և խնամքի բաժիններ, փորձասրահներ և այլն։
Աստիճանաբար վերահաստատվել են հին խաղաձևերը` մարմնամարզությունը, ըմբշամարտը, աճպարարությունը, ձեռնածուությունը, հեծանվախաղերը, կենդանավարժեցումը, մնջախաղը և այլն։
Հայ իրականության մեջ պրոֆեսիոնալ թատրոն–կրկեսը` «Արամյան թատրոնը», հիմնադրվել է 1846 Կոստանդնոպոլսում` Հովհանես Գասպարյանի ջանքերով։[1]
Աղբյուրներ
- ↑ Դպրոցական մեծ հանրագիտարան, գիրք 2, հատոր 1, ՀՀՀ, Ե. 2009, էջ 478–479