«Սարոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

00:09, 22 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Սարոս (հուն․՝ σάρος) կամ դրակոնիկ շրջան, կազմված 223 սինոդական ամիսներից (միջինում մոտ 6585,3213 օր կամ 18,03 արևադարձային տարի), որոնց ընթացքում Լուսնի և Արեգակի խավարումները մոտ նախկին հերթականությամբ են կրկնվում^[1].

Այս շրջանը համարվում այն բանի արդյունքը, որ 223 Լուսնի սինոդական ամիսները (18 օրացուցային տարի և 10⅓ կամ 11⅓ օր, նահանջ տարիների քանակից այդ շրջանում) գրեթե հավասար են 242 դրակոնիկ ամիսներին (6585,36 օր), այսինքն 6585⅓ օրից Լուսինը ետ է վերադառնում այդ նույն սիզիգիային և ուղեծրի կենտրոնակետին։ Նաև դեպի կենտրոնակետ ետ է վերադառնում խավարման համար երկրորդ կարևոր լուսատուն՝ Արեգակը, քանի որ անցնում է ամբողջ թվով դրակոնիկ տարի (19, կամ 6585,78 օր), այդ շրջանում է Արեգակը նորից անցնում Լուսնի կենտրոնակետի ուղեծրով^[2]. Բացի այդ, 239 Լուսնի անոմալիստիկ ամիսները հավասար են 6585,54 օրվան, այսինքն համապատասխան խավարումներն ամեն սարոսին տեղի են ունենում նույն Երկրից Լուսնի հեռանալուն և ունեն նույն տևողությունը^[1]։ Մեկ սարոսի ընթացքում միջինում տեղի են ունենում 41 արեգակի խավարում (որոնցից մոտ 10-ը լրիվ են) և 29 Լուսնի խավարում^[2].

Առաջին անգամ Լուսնի խավարումները գուշակել սարոսի օգնությամբ սովորել էին հին Բաբելոնում^[3]. Լավագույն հնարավորությունները խավարումները գուշակելու համար համարվում է այն շրջանը, որը հավասար է երեք սարոսի՝ էկսելիգմոսը(հուն․՝ ἐξέλιγμος), որը ներառում է օրերի ամբողջ թիվ, որն օգտագործվում էր Անտիկիթերայի սարքում^[4].

Բերոզ սարոս են անվանում օրացուցային շրջանը, որը տևում է 3600 տարի; ավելի փոքր շրջանները կրում էին ներոս (600 տարի) և սոսսոս (60 տարի) անունները։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Հոդված սարոսի մասին ՆԱՍԱ-յի կայքում:
↑ ^2,0 ^2,1 Բակուլին Պ.Ի., Կոնոնովիչ Է.Վ., Մոռոզ Վ.Ի., § 83: Սարոս, Ընդհանուր աստղագիտության դասընթաց, «5-րդ հրտ.» — 148—149, էջեր 148—149 — 148—149 էջ։
↑ Pannekoek A. The Origin of the Saros, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Proceedings, 20 II, 1918, Amsterdam, 1918, pp. 943—955. Online
↑ Կուզնեցով Պ. Անտիկիթերայի սարք

[nasa-1] 1,0 ^1,1 Հոդված սարոսի մասին ՆԱՍԱ-յի կայքում:

[Astr-2] 2,0 ^2,1 Բակուլին Պ.Ի., Կոնոնովիչ Է.Վ., Մոռոզ Վ.Ի., § 83: Սարոս, Ընդհանուր աստղագիտության դասընթաց, «5-րդ հրտ.» — 148—149, էջեր 148—149 — 148—149 էջ։

[origin-3] Pannekoek A. The Origin of the Saros, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Proceedings, 20 II, 1918, Amsterdam, 1918, pp. 943—955. Online

[4] Կուզնեցով Պ. Անտիկիթերայի սարք

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 '''Սարոս''' ({{lang-el|σάρος}}) կամ '''դրակոնիկ շրջան''', կազմված 223 [[սինոդական ամիս]]ներից (միջինում մոտ 6585,3213 օր կամ 18,03 արևադարձային տարի), որոնց ընթացքում [[Լուսին|Լուսնի]] և [[Արեգակ]]ի [[խավարում]]ները մոտ նախկին հերթականությամբ են կրկնվում<ref name="nasa">[http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEsaros/SEsaros.html Հոդված սարոսի մասին ՆԱՍԱ-յի կայքում:]</ref>.
-Այս շրջանը համարվում այն բանի արդյունքը, որ 223 Լուսնի [[սինոդական ամիս]]ները (18 օրացուցային տարի և 10⅓ կամ 11⅓ օր, նահանջ տարիների քանակից այդ շրջանում) գրեթե հավասար են 242 [[ամիս|դրակոնիկ ամիսներին]] (6585,36 օր), այսինքն 6585⅓ օրից Լուսինը ետ է վերադառնում այդ նույն [[սիզիգիա]]յին և [[Ուղեծիր|ուղեծրի]] [[Լուսնի կենտրոնակետեր|կենտրոնակետին]]: Նաև դեպի կենտրոնակետ ետ է վերադառնում խավարման համար երկրորդ կարևոր լուսատուն՝ Արեգակը, քանի որ անցնում է ամբողջ թվով դրակոնիկ տարի (19, կամ 6585,78 օր), այդ շրջանում է Արեգակը նորից անցնում Լուսնի կենտրոնակետի ուղեծրով<ref name="Astr">{{գիրք|հեղինակ=Բակուլին Պ.Ի., Կոնոնովիչ Է.Վ., Մոռոզ Վ.Ի.|մաս=§ 83: Սարոս|վերնագիր=Ընդհանուր աստղագիտության դասընթաց|հրատարակչություն=5-րդ հրտ.|տարի=1983|էջեր=148—149}}</ref>. Բացի այդ, 239 Լուսնի անոմալիստիկ ամիսները հավասար են 6585,54 օրվան, այսինքն համապատասխան խավարումներն ամեն սարոսին տեղի են ունենում նույն Երկրից Լուսնի հեռանալուն և ունեն նույն տևողությունը<ref name="nasa" />: Մեկ սարոսի ընթացքում միջինում տեղի են ունենում 41 [[արեգակի խավարում]] (որոնցից մոտ 10-ը լրիվ են) և 29 [[Լուսնի խավարում]]<ref name="Astr"/>.
+Այս շրջանը համարվում այն բանի արդյունքը, որ 223 Լուսնի [[սինոդական ամիս]]ները (18 օրացուցային տարի և 10⅓ կամ 11⅓ օր, նահանջ տարիների քանակից այդ շրջանում) գրեթե հավասար են 242 [[ամիս|դրակոնիկ ամիսներին]] (6585,36 օր), այսինքն 6585⅓ օրից Լուսինը ետ է վերադառնում այդ նույն [[սիզիգիա]]յին և [[Ուղեծիր|ուղեծրի]] [[Լուսնի կենտրոնակետեր|կենտրոնակետին]]։ Նաև դեպի կենտրոնակետ ետ է վերադառնում խավարման համար երկրորդ կարևոր լուսատուն՝ Արեգակը, քանի որ անցնում է ամբողջ թվով դրակոնիկ տարի (19, կամ 6585,78 օր), այդ շրջանում է Արեգակը նորից անցնում Լուսնի կենտրոնակետի ուղեծրով<ref name="Astr">{{գիրք|հեղինակ=Բակուլին Պ.Ի., Կոնոնովիչ Է.Վ., Մոռոզ Վ.Ի.|մաս=§ 83: Սարոս|վերնագիր=Ընդհանուր աստղագիտության դասընթաց|հրատարակչություն=5-րդ հրտ.|տարի=1983|էջեր=148—149}}</ref>. Բացի այդ, 239 Լուսնի անոմալիստիկ ամիսները հավասար են 6585,54 օրվան, այսինքն համապատասխան խավարումներն ամեն սարոսին տեղի են ունենում նույն Երկրից Լուսնի հեռանալուն և ունեն նույն տևողությունը<ref name="nasa" />։ Մեկ սարոսի ընթացքում միջինում տեղի են ունենում 41 [[արեգակի խավարում]] (որոնցից մոտ 10-ը լրիվ են) և 29 [[Լուսնի խավարում]]<ref name="Astr"/>.
 Առաջին անգամ Լուսնի խավարումները գուշակել սարոսի օգնությամբ սովորել էին հին [[Բաբելոնյան աստղագիտություն|Բաբելոնում]]<ref name="origin">''Pannekoek A.'' The Origin of the Saros, Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Proceedings, 20 II, 1918, Amsterdam, 1918, pp. 943—955. [http://www.historyofscience.nl/search/detail.cfm?pubid=2116&view=image&startrow=1 Online]</ref>. Լավագույն հնարավորությունները խավարումները գուշակելու համար համարվում է այն շրջանը, որը հավասար է երեք սարոսի՝ [[էկսելիգմոս]]ը({{lang-el|ἐξέλιγμος}}), որը ներառում է օրերի ամբողջ թիվ, որն օգտագործվում էր [[Անտիկիթերայի սարք]]ում<ref>''Կուզնեցով Պ.'' [http://rec.gerodot.ru/athens_nat/akm.htm Անտիկիթերայի սարք]</ref>.