«Պետական դումա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Պետական դումա''' ({{lang-ru|Госуда́рственная ду́ма}}){{ն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)}}<ref>[http://new.gramota.ru/spravka/buro/search-answer/?s=государственная%20дума Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru]</ref><ref>[http://orthographia.ru/orfografia.php?sid=81 Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.]</ref>, (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը:պալատը։ Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին:միասին։ Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում<ref>[http://www.constitution.ru/10003000/10003000-7.htm Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание]</ref>։

Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով:ժամկետով։

Դումայի խոսքը օգտագործվել է [[Կիևյան Ռուսիա]]յի ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար <ref>https://history.wikireading.ru/220659</ref>։ [[Ռուսական կայսրություն]]ում քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա:դումա։ Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ [[Ռուսական կայսրության Պետական դումա]]ն գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել [[Փետրվարյան հեղափոխություն]]ից հետո։ ԽՍՀՄ-ում և [[Խորհրդային Ռուսաստան]]ում բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի]] (1937-1991) և [[ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհուրդ|ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի]] (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։

Նախագահ [[Բորիս Ելցին]]ի [[s:Указ Президента РФ от 21.09.1993 № 1400|№ 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին»]], 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում:անցկացում։ Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։

Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր [[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Սահմանադրությունը]]:։ Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։

Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, [[ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհուրդ|ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին]], ԽՍՀՄ Պետպլանին։Պետպլանին<references group="К" />։

1993 թվականի Սահմանադրությունը սահմանում էր Պետական դումայի ձևավորման հետևյալ պահանջները. այն բաղկացած է 450 պատգամավորներից{{ն|[[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության]] 95-րդ հոդված}} և ընտրվում է 4 տարի ժամկետով {{ն|[[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության]] 96-րդ հոդված}}։ Ընդ որում, Սահմանադրության անցումային դրույթների համաձայն, առաջին գումարման Պետական դուման ընտրվել է 2 տարով:տարով։ 2008 թվականի վերջին Սահմանադրությունում մտցվել է փոփոխություն, որի համաձայն Դումայի լիազորությունների ժամկետը երկարաձգվել է մինչև 5 տարի<ref>Закон Российской Федерации о поправке к Конституции Российской Федерации от 30 декабря 2008 года № 6-ФКЗ [http://rg.ru/2008/12/31/konstitucia-popravki-dok.html «Об изменении срока полномочий президента Российской Федерации и Государственной Думы»] // [[Российская газета]] от 31 декабря 2008 года.</ref>։

Պատգամավորների ընտրության անցկացման կարգը սահմանվում է դաշնային օրենքներով՝ Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի Պետական դումայի պատգամավորների ընտրության մասին, ընտրական իրավունքների հիմնական երաշխիքների և Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների հանրաքվեին մասնակցելու իրավունքի մասին և մի շարք այլ դաշնային օրենքներով:օրենքներով։ Օրենքները սահմանում են Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից պատգամավորների ընտրության սկզբունքը՝ գաղտնի քվեարկության ժամանակ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա:վրա։ Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացու մասնակցությունը ընտրություններին ազատ և կամավոր է:է։

Պետական դումայի պատգամավորների ընտրությունների մասին օրենքը բազմիցս փոփոխվել է։ Այժմ գործող օրենքը թվով 5-րդն է։ Օրենքի յուրաքանչյուր նոր խմբագրություն այս կամ այն չափով փոխել է ընտրություններում կիրառվող ընտրական համակարգը։ Մասնավորապես, փոխվել է քաղաքական կուսակցությունների դերը, թեկնածուների առաջադրման կարգը, մեծամասնական (ըստ ընտրատարածքների) և համամասնական (ցուցակների) համակարգով ընտրված պատգամավորների թվի հարաբերակցությունը, համամասնական ընտրակարգով անցողիկ շեմը:շեմը։