«Հնդկական ճարտարապետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:43, 14 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Հնդկական ճարտարապետություն, ճարտարապետական ոճ՝ արմատավորված իր պատմության, մշակույթի և կրոնի մեջ։

Զարգացում է ապրել տարածության և ժամանակի մեջ՝ անընդհատ իրականացնելով նոր գաղափարներ։ Մշտապես կիրառելով ճարտարապետական նորագույն լուծումներ՝ իր ամբողջ պատմության ընթացքում պահպանել և պահպանում է զարգացման շարունակականությունը։ Վաղ շրջանի ճարտարապետական աշխատանքներ հայտնաբերվել են Հնդկական քաղաքակրթության մեջ (մ.թ.ա. 2600-1900), որը բնութագրվում է քաղաքների և տների հոյակապ դասավորությամբ։ Կրոնը և թագավորությունը, ըստ երևույթին, մեծ ազդեցություն չեն թողել այս քաղաքների պլանավորման և ձևավորման վրա։

Հնդե–բուդդայական ճարտարապետություն

Մաուրյան կայսրության և Գուպտաների խոշոր պետության ու նրանց իրավահաջորդների օրոք կառուցվել են բուդդայական ճարտարապետական հոյակապ համալիրներ^[1]։ Ավելի ուշ Հարավային Հնդկաստանում կառուցվել են այնպիսի տաճարներ, ինչպիսիք են Չենակեսավան (անգլ.՝ Chennakeshava) Բելուրում և Սամանաթհապուրայում (անգլ.՝ Somanathapura), Խոյսալեսվարան (անգլ.՝ Hoysaleswara ) Խալեբիդում, Արևի տաճարը Կոնարակում, Ռանգանաթխայի տաճարը Շրիրանգամում։ Անգկոր-Վատը, Բորոբուդուրը և բուդդիստական ու հինդուիստական այլ տաճարներ ցույց են տալիս հնդկական ճարտարապետության ուժեղ ազդեցությունը Հարավարևելյան Ասիայի ճարտարապետության վրա, քանի որ դրանք կառուցվել են գրեթե նույն՝ հնդկական ավանդական կրոնական շինությունների ոճով։

«Vastu Shastra» ավանդական համակարգը ծառայում է որպես «Feng shui» հնդկական տարբերակ՝ ազդելով քաղաքային պլանավորման, ճարտարապետության և էրգոնոմիկայի վրա։ Դեռ պարզ չէ, թե որ համակարգն է ավելի հին, բայց երկուսն էլ պարունակում են որոշակի նմանություններ։ «Feng shui»-ն առավել հաճախ են օգտագործում ամբողջ աշխարհում։ «Vastu Shastra»-ն հայեցակարգային կերպով նման է «Feng shui»-ն. փորձում է ներդաշնակեցնել տան մեջ էներգիայի հոսքը՝ կյանքի ուժը, բայց տան կառուցվածքի մեջ կան տարբերություններ, օրինակ՝ «Vastu Shastra»-ն հաշվի չի առնում տան մեջ առարկաների ճիշտ դասավորվածության անհրաժեշտությունը։

Հնդե-իսլամական ճարտարապետություն

Արևմուտքից իսլամական ազդեցության տարածման հետևանքով հնդկական ճարտարապետությունը հարմարվել է կրոնական նոր ավանդույթներին։ Ֆատեհպուր Սիկրին, Թաջ Մահալը, Կարմիր բերդը այս դարաշրջանի գլուխգործոցներն են, որոնք զբոսաշրջիկների կողմից ընկալվում են որպես Հնդկաստանի խորհրդանիշներ։ Բրիտանական գաղութային տիրապետության շրջանում Հնդկաստանում ի հայտ են եկել այնպիսի ճարտարապետական ոճեր, ինչպիսիք են հնդո-սարացենիկ և նեո-գոթական ոճերը։ Վիկտորիա հուշահամալիրը և Չաթրապաթի Շիվաջի երկաթուղային կայարանը ամենավառ օրինակներն են։

Հնդկական ճարտարապետությունը մեծ ազդեցություն է ունեցել Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայի վրա բուդդիզմի տարածման հետևանքով։ Բազմաթիվ հնդկական ճարտարապետական առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են տաճարի որմնանկարները, գագաթները, աշտարակները, դարպասները, դարձել են ասիական մշակույթի նշանավոր խորհրդանիշներ, որոնք ամենից շատ օգտագործվում են Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայում։

Հնդկական ժամանակակից ճարտարապետություն

Ժամանակակից հնդկական ճարտարապետությունը ավելի տիեզերական է։ Քաղաքները շատ կոմպակտ են և խիտ բնակեցված։ Նարիման Փոյնթը (անգլ.՝ Nariman Point) Մումբայում հայտնի է ար-դեկո ոճի նշանավոր շինություններով^[2]։ Հնդկաստանի ճարտարապետական վերջին գլուխգործոցներից մեկը՝ Լոտոսի տաճարը, տպավորիչ է իր ճարտարապետությամբ։

Պատկերասրահ

Մոհենջո-Դարոյի ավերակները
Թաջ Մահալ (աշխարհի 7 հրաշալիքներից մեկը)^[3]
Չաթրափաթի Շիվաջի կայարան
Լոտոսի տաճար (հնդկական ժամանակակից ճարտարապետության վառ օրինակ)

Ծանոթագրություններ

↑ «Հայկական Հանրագիտարան». www.encyclopedia.am. Վերցված է 2020-08-05-ին.
↑ «Ար-դեկո թանգարան Մոսկվայում». artdecomuseum.ru. Վերցված է 2020-08-05-ին.
↑ Բինդլոս, Ջո (2007). Հնդկաստան. Lonely Planet. ISBN 1-74104-308-5.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հնդկական ճարտարապետություն» հոդվածին։

[1] «Հայկական Հանրագիտարան». www.encyclopedia.am. Վերցված է 2020-08-05-ին.

[2] «Ար-դեկո թանգարան Մոսկվայում». artdecomuseum.ru. Վերցված է 2020-08-05-ին.

[3] Բինդլոս, Ջո (2007). Հնդկաստան. Lonely Planet. ISBN 1-74104-308-5.

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 2. / Տող 2. @@
 '''Հնդկական ճարտարապետություն''', ճարտարապետական ոճ՝ արմատավորված իր պատմության, մշակույթի և կրոնի մեջ։
-Զարգացում է ապրել տարածության և ժամանակի մեջ՝ անընդհատ իրականացնելով նոր գաղափարներ։ Մշտապես կիրառելով ճարտարապետական նորագույն լուծումներ՝ իր ամբողջ պատմության ընթացքում պահպանել և պահպանում է զարգացման շարունակականությունը: Վաղ շրջանի ճարտարապետական աշխատանքներ հայտնաբերվել են Հնդկական [[Քաղաքակրթություն|քաղաքակրթության]] մեջ (մ.թ.ա. 2600-1900), որը բնութագրվում է քաղաքների և տների հոյակապ դասավորությամբ: Կրոնը և թագավորությունը, ըստ երևույթին, մեծ ազդեցություն չեն թողել այս քաղաքների պլանավորման և ձևավորման վրա:
+Զարգացում է ապրել տարածության և ժամանակի մեջ՝ անընդհատ իրականացնելով նոր գաղափարներ։ Մշտապես կիրառելով ճարտարապետական նորագույն լուծումներ՝ իր ամբողջ պատմության ընթացքում պահպանել և պահպանում է զարգացման շարունակականությունը։ Վաղ շրջանի ճարտարապետական աշխատանքներ հայտնաբերվել են Հնդկական [[Քաղաքակրթություն|քաղաքակրթության]] մեջ (մ.թ.ա. 2600-1900), որը բնութագրվում է քաղաքների և տների հոյակապ դասավորությամբ։ Կրոնը և թագավորությունը, ըստ երևույթին, մեծ ազդեցություն չեն թողել այս քաղաքների պլանավորման և ձևավորման վրա։
 == Հնդե–բուդդայական ճարտարապետություն ==
 [[Մաուրյաների պետություն|Մաուրյան կայսրության]] և [[Գուպտա կայսրություն|Գուպտաների]] խոշոր պետության ու նրանց իրավահաջորդների օրոք կառուցվել են բուդդայական ճարտարապետական հոյակապ համալիրներ<ref>{{Cite web|url=https://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=460|title=Հայկական Հանրագիտարան|last=|first=|date=|website=www.encyclopedia.am|publisher=|accessdate=2020-08-05}}</ref>։ Ավելի ուշ [[Հնդկաստան|Հարավային Հնդկաստանում]] կառուցվել են այնպիսի տաճարներ, ինչպիսիք են Չենակեսավան ({{lang-en|}}''Chennakeshava'') Բելուրում և Սամանաթհապուրայում ({{lang-en|}}''Somanathapura''), Խոյսալեսվարան ({{lang-en|}}''Hoysaleswara'' ) Խալեբիդում, Արևի տաճարը Կոնարակում, Ռանգանաթխայի տաճարը Շրիրանգամում։ [[Անգկոր Վատ|Անգկոր-Վատը]], [[Բորոբուդուր|Բորոբուդուրը]] և բուդդիստական ու հինդուիստական այլ տաճարներ ցույց են տալիս հնդկական ճարտարապետության ուժեղ ազդեցությունը [[Հարավարևելյան Ասիա|Հարավարևելյան Ասիայի]] ճարտարապետության վրա, քանի որ դրանք կառուցվել են գրեթե նույն՝ հնդկական ավանդական կրոնական շինությունների ոճով։
-«Vastu Shastra» ավանդական համակարգը ծառայում է որպես «Feng shui» հնդկական տարբերակ՝ ազդելով քաղաքային պլանավորման, ճարտարապետության և [[Էրգոնոմիկա|էրգոնոմիկայի]] վրա: Դեռ պարզ չէ, թե որ համակարգն է ավելի հին, բայց երկուսն էլ պարունակում են որոշակի նմանություններ: «Feng shui»-ն առավել հաճախ են օգտագործում ամբողջ աշխարհում: «Vastu Shastra»-ն հայեցակարգային կերպով նման է «Feng shui»-ն. փորձում է ներդաշնակեցնել տան մեջ էներգիայի հոսքը՝ կյանքի ուժը, բայց տան կառուցվածքի մեջ կան տարբերություններ, օրինակ՝ «Vastu Shastra»-ն հաշվի չի առնում տան մեջ առարկաների ճիշտ դասավորվածության անհրաժեշտությունը:
+«Vastu Shastra» ավանդական համակարգը ծառայում է որպես «Feng shui» հնդկական տարբերակ՝ ազդելով քաղաքային պլանավորման, ճարտարապետության և [[Էրգոնոմիկա|էրգոնոմիկայի]] վրա։ Դեռ պարզ չէ, թե որ համակարգն է ավելի հին, բայց երկուսն էլ պարունակում են որոշակի նմանություններ։ «Feng shui»-ն առավել հաճախ են օգտագործում ամբողջ աշխարհում։ «Vastu Shastra»-ն հայեցակարգային կերպով նման է «Feng shui»-ն. փորձում է ներդաշնակեցնել տան մեջ էներգիայի հոսքը՝ կյանքի ուժը, բայց տան կառուցվածքի մեջ կան տարբերություններ, օրինակ՝ «Vastu Shastra»-ն հաշվի չի առնում տան մեջ առարկաների ճիշտ դասավորվածության անհրաժեշտությունը։
 == Հնդե-իսլամական ճարտարապետություն ==
-Արևմուտքից իսլամական ազդեցության տարածման հետևանքով հնդկական ճարտարապետությունը հարմարվել է կրոնական նոր ավանդույթներին: [[Ֆատեհպուր Սիկրի|Ֆատեհպուր Սիկրին]], [[Թաջ Մահալ|Թաջ Մահալը]], Կարմիր բերդը այս դարաշրջանի գլուխգործոցներն են, որոնք զբոսաշրջիկների կողմից ընկալվում են որպես Հնդկաստանի խորհրդանիշներ: Բրիտանական գաղութային տիրապետության շրջանում Հնդկաստանում ի հայտ են եկել այնպիսի ճարտարապետական ոճեր, ինչպիսիք են հնդո-սարացենիկ և [[Նեոգոթիկա (ճարտարապետություն)|նեո-գոթական]] ոճերը: Վիկտորիա հուշահամալիրը և Չաթրապաթի Շիվաջի երկաթուղային կայարանը ամենավառ օրինակներն են:
+Արևմուտքից իսլամական ազդեցության տարածման հետևանքով հնդկական ճարտարապետությունը հարմարվել է կրոնական նոր ավանդույթներին։ [[Ֆատեհպուր Սիկրի|Ֆատեհպուր Սիկրին]], [[Թաջ Մահալ|Թաջ Մահալը]], Կարմիր բերդը այս դարաշրջանի գլուխգործոցներն են, որոնք զբոսաշրջիկների կողմից ընկալվում են որպես Հնդկաստանի խորհրդանիշներ։ Բրիտանական գաղութային տիրապետության շրջանում Հնդկաստանում ի հայտ են եկել այնպիսի ճարտարապետական ոճեր, ինչպիսիք են հնդո-սարացենիկ և [[Նեոգոթիկա (ճարտարապետություն)|նեո-գոթական]] ոճերը։ Վիկտորիա հուշահամալիրը և Չաթրապաթի Շիվաջի երկաթուղային կայարանը ամենավառ օրինակներն են։
-Հնդկական ճարտարապետությունը մեծ ազդեցություն է ունեցել Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայի վրա [[Բուդդիզմ|բուդդիզմի]] տարածման հետևանքով։ Բազմաթիվ հնդկական ճարտարապետական առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են տաճարի որմնանկարները, գագաթները, աշտարակները, դարպասները, դարձել են ասիական մշակույթի նշանավոր խորհրդանիշներ, որոնք ամենից շատ օգտագործվում են Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայում:
+Հնդկական ճարտարապետությունը մեծ ազդեցություն է ունեցել Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայի վրա [[Բուդդիզմ|բուդդիզմի]] տարածման հետևանքով։ Բազմաթիվ հնդկական ճարտարապետական առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են տաճարի որմնանկարները, գագաթները, աշտարակները, դարպասները, դարձել են ասիական մշակույթի նշանավոր խորհրդանիշներ, որոնք ամենից շատ օգտագործվում են Արևելյան և Հարավարևելյան Ասիայում։
 == Հնդկական ժամանակակից ճարտարապետություն ==
-Ժամանակակից հնդկական ճարտարապետությունը ավելի տիեզերական է: Քաղաքները շատ կոմպակտ են և խիտ բնակեցված։ Նարիման Փոյնթը ({{lang-en|}}''Nariman Point'') [[Մումբայ|Մումբայում]] հայտնի է ար-դեկո ոճի նշանավոր շինություններով<ref>{{Cite web|url=http://artdecomuseum.ru/|title=Ար-դեկո թանգարան Մոսկվայում|last=|first=|date=|website=artdecomuseum.ru|publisher=|accessdate=2020-08-05}}</ref>: Հնդկաստանի ճարտարապետական վերջին գլուխգործոցներից մեկը՝ [[Լոտոսի տաճար|Լոտոսի տաճարը]], տպավորիչ է իր ճարտարապետությամբ։
+Ժամանակակից հնդկական ճարտարապետությունը ավելի տիեզերական է։ Քաղաքները շատ կոմպակտ են և խիտ բնակեցված։ Նարիման Փոյնթը ({{lang-en|}}''Nariman Point'') [[Մումբայ|Մումբայում]] հայտնի է ար-դեկո ոճի նշանավոր շինություններով<ref>{{Cite web|url=http://artdecomuseum.ru/|title=Ար-դեկո թանգարան Մոսկվայում|last=|first=|date=|website=artdecomuseum.ru|publisher=|accessdate=2020-08-05}}</ref>։ Հնդկաստանի ճարտարապետական վերջին գլուխգործոցներից մեկը՝ [[Լոտոսի տաճար|Լոտոսի տաճարը]], տպավորիչ է իր ճարտարապետությամբ։
 == Պատկերասրահ ==