«Զատիկ Մուրադյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 7. Տող 7.
|վախճանի վայր = [[Փարիզ]], [[Ֆրանիսա]]
|վախճանի վայր = [[Փարիզ]], [[Ֆրանիսա]]
|պատկեր=Զատիկ Մուրադյան.jpg}}
|պատկեր=Զատիկ Մուրադյան.jpg}}
'''Զատիկ Համբարձումի Մուրադյան''' ({{ԱԾ}}), [[հայ]]ազգի աստղաֆիզիկոս: Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր ([[1965]]): [[Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիա]]յի [[ակադեմիկոս]] ([[1994]]):
'''Զատիկ Համբարձումի Մուրադյան''' ({{ԱԾ}}), [[հայ]]ազգի աստղաֆիզիկոս։ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր ([[1965]]): [[Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիա]]յի [[ակադեմիկոս]] ([[1994]]):


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
Զատիկ Մուրադյանը ծնվել է [[1930]] թվականին, [[Բուխարեստ]]ում: [[1954]] թվականին ավարտել է [[Բուխարեստի համալսարան]]ը: [[1957]]-[[1980]] թվականներին եղել է Բուխարեստի աստղագիտական ինստիտուտի, [[1959]]-[[1997]] թվականներին՝ [[Փարիզի աստղադիտարան]]ի Մեդոնի մասնաճյուղի գիտական խմբի ղեկավար, [[1997]] թվականից՝ գիտաշխատող<ref name="Ով ով է. Հայեր">Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007, էջ 176:</ref>:
Զատիկ Մուրադյանը ծնվել է [[1930]] թվականին, [[Բուխարեստ]]ում։ [[1954]] թվականին ավարտել է [[Բուխարեստի համալսարան]]ը։ [[1957]]-[[1980]] թվականներին եղել է Բուխարեստի աստղագիտական ինստիտուտի, [[1959]]-[[1997]] թվականներին՝ [[Փարիզի աստղադիտարան]]ի Մեդոնի մասնաճյուղի գիտական խմբի ղեկավար, [[1997]] թվականից՝ գիտաշխատող<ref name="Ով ով է. Հայեր">Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007, էջ 176:</ref>։


Ավելի քան երկու հարյուր գիտական հոդվածի հեղինակ և համահեղինակ է: Նրա աշխատանքները վերաբերում են [[Արեգակի ֆիզիկա]]յին, մասնավորապես՝ [[գունոլորտ]]ից արևապսակ նյութի արտահոսքին ([[արևային քամի]]), տաքանալիս հրվիժակների անհետացմանը, մագնիսական հոսքեր առաջացնող պինդ մարմնի պտույտ ունեցող տիրույթներին: Նրա բացահայտած «Մուրադյանի էֆեկտը» թույլ է տալիս շառավղային արագությունների միջոցով բացահայտել Արեգակի վերին շերտում ընթացող երևույթները: Արեգակի ակտիվ տիրույթի մագնիսական դաշտի էվոլյուցիայի առաջին դիտումը արեգակնային բռնկումից առաջ, բռնկման ընթացքում և բռնկումից հետո, Արեգակի գունոլորտից դեպի արևապսակ սպիկուլների միջոցով նյութի տեղափոխման` արեգակնային քամու հիմնական պատճառի հայտնաբերումը, Արեգակի ծայրահեղ եզրի (լիմբի) մթնեցման չափումը, տաքացման հետևանքով արեգակնային հրվիժակների ջերմային անհետացման հայտաբերումը, Պիկ դյու Միդի աստղադիտարանի (Պիրենեյան լեռներ, Ֆրանսիա) համար մինչ օրս աշխատող 8մ արեգակնային սպեկտրոգրաֆի նախագծումը և կառուցման ղեկավարումը, «Արեգակնային ակտիվության սինոպտիկ քարտեզների» թվային գրանցման, վերլուծության, գծագրման և հրատարակման համակարգչային ծրագրի սկզբունքի մշակումը և ղեկավարումը (աշխարհում գոյություն ունեցող համակարգչային կառավարմամբ միակ սինոպտիկ քարտեզները), արեգակնային ակտիվության պտտման արագության չափի նոր մեթոդի առաջարկումը, որը բացահայտում է արեգակնային ակտիվության նոր պարամետրեր:
Ավելի քան երկու հարյուր գիտական հոդվածի հեղինակ և համահեղինակ է։ Նրա աշխատանքները վերաբերում են [[Արեգակի ֆիզիկա]]յին, մասնավորապես՝ [[գունոլորտ]]ից արևապսակ նյութի արտահոսքին ([[արևային քամի]]), տաքանալիս հրվիժակների անհետացմանը, մագնիսական հոսքեր առաջացնող պինդ մարմնի պտույտ ունեցող տիրույթներին։ Նրա բացահայտած «Մուրադյանի էֆեկտը» թույլ է տալիս շառավղային արագությունների միջոցով բացահայտել Արեգակի վերին շերտում ընթացող երևույթները։ Արեգակի ակտիվ տիրույթի մագնիսական դաշտի էվոլյուցիայի առաջին դիտումը արեգակնային բռնկումից առաջ, բռնկման ընթացքում և բռնկումից հետո, Արեգակի գունոլորտից դեպի արևապսակ սպիկուլների միջոցով նյութի տեղափոխման` արեգակնային քամու հիմնական պատճառի հայտնաբերումը, Արեգակի ծայրահեղ եզրի (լիմբի) մթնեցման չափումը, տաքացման հետևանքով արեգակնային հրվիժակների ջերմային անհետացման հայտաբերումը, Պիկ դյու Միդի աստղադիտարանի (Պիրենեյան լեռներ, Ֆրանսիա) համար մինչ օրս աշխատող 8մ արեգակնային սպեկտրոգրաֆի նախագծումը և կառուցման ղեկավարումը, «Արեգակնային ակտիվության սինոպտիկ քարտեզների» թվային գրանցման, վերլուծության, գծագրման և հրատարակման համակարգչային ծրագրի սկզբունքի մշակումը և ղեկավարումը (աշխարհում գոյություն ունեցող համակարգչային կառավարմամբ միակ սինոպտիկ քարտեզները), արեգակնային ակտիվության պտտման արագության չափի նոր մեթոդի առաջարկումը, որը բացահայտում է արեգակնային ակտիվության նոր պարամետրեր։


Զատիկ Մուրադյանը եղել է Միջազգային աստղագիտական միության (ՄԱՄ, 1970), Եվրոպական աստղագիտական ընկերության (ԵԱԸ), Աստղագիտության մասնագետների ֆրանսիական ընկերության, Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ, 2008 թվականից` նաև որպես Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ և 2009 թվականից` Հայկական աստղագիտական ընկերության (ՀԱԸ) անդամ<ref name="Ով ով է. Հայեր" />:
Զատիկ Մուրադյանը եղել է Միջազգային աստղագիտական միության (ՄԱՄ, 1970), Եվրոպական աստղագիտական ընկերության (ԵԱԸ), Աստղագիտության մասնագետների ֆրանսիական ընկերության, Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ, 2008 թվականից` նաև որպես Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ և 2009 թվականից` Հայկական աստղագիտական ընկերության (ՀԱԸ) անդամ<ref name="Ով ով է. Հայեր" />։


== Անդամակցություն ==
== Անդամակցություն ==
* Միջազգային աստղագիտության միության անդամ (1970)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />:
* Միջազգային աստղագիտության միության անդամ (1970)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />։
* Ֆրանսիայի աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի անդամ (1978)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />:
* Ֆրանսիայի աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի անդամ (1978)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />։
* Եվրոպական աստղագիտական ընկերությունների անդամ (1990)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />:
* Եվրոպական աստղագիտական ընկերությունների անդամ (1990)<ref name="Ով ով է. Հայեր" />։
*Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ:
*Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ։
*Հայկական աստղագիտական ընկերության անդամ:
*Հայկական աստղագիտական ընկերության անդամ։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

20:15, 8 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Զատիկ Մուրադյան
Դիմանկար
Ծնվել է1930(1930)
ԾննդավայրԲուխարեստ, Ռումինիա
Մահացել էհունվարի 22, 2020(2020-01-22)[1][2] (89 տարեկան)
Մահվան վայրԲուլոն Բիյանկուր[2]
Քաղաքացիություն Ռումինիա
ԿրթությունԲուխարեստի համալսարան (1954)
Կոչումակադեմիկոս
Գիտական աստիճանֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1965)
Մասնագիտությունաստղաֆիզիկոս
ԱշխատավայրBucharest Astronomical Observatory? և Փարիզյան աստղադիտարան
ԱնդամությունՌումինիայի գիտությունների ակադեմիա, Միջազգային աստղագիտական միություն, Եվրոպական աստղագիտական ընկերություն և Աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի ֆրանսիական միություն

Զատիկ Համբարձումի Մուրադյան (հուլիսի 10, 1930(1930-07-10)[1][2], Բուխարեստ, Ռումինիա[2] - հունվարի 22, 2020(2020-01-22)[1][2], Բուլոն Բիյանկուր[2]), հայազգի աստղաֆիզիկոս։ Ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1965): Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1994):

Կենսագրություն

Զատիկ Մուրադյանը ծնվել է 1930 թվականին, Բուխարեստում։ 1954 թվականին ավարտել է Բուխարեստի համալսարանը։ 1957-1980 թվականներին եղել է Բուխարեստի աստղագիտական ինստիտուտի, 1959-1997 թվականներին՝ Փարիզի աստղադիտարանի Մեդոնի մասնաճյուղի գիտական խմբի ղեկավար, 1997 թվականից՝ գիտաշխատող[3]։

Ավելի քան երկու հարյուր գիտական հոդվածի հեղինակ և համահեղինակ է։ Նրա աշխատանքները վերաբերում են Արեգակի ֆիզիկային, մասնավորապես՝ գունոլորտից արևապսակ նյութի արտահոսքին (արևային քամի), տաքանալիս հրվիժակների անհետացմանը, մագնիսական հոսքեր առաջացնող պինդ մարմնի պտույտ ունեցող տիրույթներին։ Նրա բացահայտած «Մուրադյանի էֆեկտը» թույլ է տալիս շառավղային արագությունների միջոցով բացահայտել Արեգակի վերին շերտում ընթացող երևույթները։ Արեգակի ակտիվ տիրույթի մագնիսական դաշտի էվոլյուցիայի առաջին դիտումը արեգակնային բռնկումից առաջ, բռնկման ընթացքում և բռնկումից հետո, Արեգակի գունոլորտից դեպի արևապսակ սպիկուլների միջոցով նյութի տեղափոխման` արեգակնային քամու հիմնական պատճառի հայտնաբերումը, Արեգակի ծայրահեղ եզրի (լիմբի) մթնեցման չափումը, տաքացման հետևանքով արեգակնային հրվիժակների ջերմային անհետացման հայտաբերումը, Պիկ դյու Միդի աստղադիտարանի (Պիրենեյան լեռներ, Ֆրանսիա) համար մինչ օրս աշխատող 8մ արեգակնային սպեկտրոգրաֆի նախագծումը և կառուցման ղեկավարումը, «Արեգակնային ակտիվության սինոպտիկ քարտեզների» թվային գրանցման, վերլուծության, գծագրման և հրատարակման համակարգչային ծրագրի սկզբունքի մշակումը և ղեկավարումը (աշխարհում գոյություն ունեցող համակարգչային կառավարմամբ միակ սինոպտիկ քարտեզները), արեգակնային ակտիվության պտտման արագության չափի նոր մեթոդի առաջարկումը, որը բացահայտում է արեգակնային ակտիվության նոր պարամետրեր։

Զատիկ Մուրադյանը եղել է Միջազգային աստղագիտական միության (ՄԱՄ, 1970), Եվրոպական աստղագիտական ընկերության (ԵԱԸ), Աստղագիտության մասնագետների ֆրանսիական ընկերության, Ռումինիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամ, 2008 թվականից` նաև որպես Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ և 2009 թվականից` Հայկական աստղագիտական ընկերության (ՀԱԸ) անդամ[3]։

Անդամակցություն

  • Միջազգային աստղագիտության միության անդամ (1970)[3]։
  • Ֆրանսիայի աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի անդամ (1978)[3]։
  • Եվրոպական աստղագիտական ընկերությունների անդամ (1990)[3]։
  • Հայաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ։
  • Հայկական աստղագիտական ընկերության անդամ։

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 https://www.sci.am/membersview.php?id=456&langid=2
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Fichier des personnes décédées
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007, էջ 176: