«Մասնակից:Մարգարիտա Լամբարյան/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 21. Տող 21.


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
! colspan="4" |Արևածաղկի յուղի խոշորագույն արտադրողները (հազար տոննա)
! colspan="4" |Արևածաղկի ձեթի խոշորագույն արտադրողները (հազար տոննա)
|-
|-
! bgcolor="#DDDDFF" |Երկիր
! bgcolor="#DDDDFF" |Երկիր

17:54, 27 փետրվարի 2021-ի տարբերակ

Արևածաղկի չզված ձեթ
Բարձր յուղայնությամբ արևածաղկի ձեթ

Արևածաղկի ձեթ, բուսական յուղ, ստացվում է արևածաղկի ձիթատու տեսակների սերմերից: Աշխարհում արևածաղկի ձեթ արտադրող առաջատար երկրներից են Ռուսաստանն ու Ուկրաինան[1]:

Պատմություն

Արևածաղիկի՝ որպես մշակութային բույսի, էվոլյուցիան տեղի է ունեցել Ռուսական կայսրությունում[2]։ Արևածաղկի արդյունաբերական վերամշակման սկիզբը, որպես ձիթատու մշակույթ, կապված է Դանիիլ Բոկարևի անվան հետ: 1829 թվականին նա արևածաղկի սերմերից յուղ ստանալու միջոց է հորինել։ Չորս տարի անց՝ 1833 թվականին, Վորոնեժի մարզի Ալեկսեևկա գյուղարվարձանում (այժմ Բելգորոդի մարզ), վաճառական Պապուշինը, Բոկարյովի աջակցությամբ, Ռուսաստանում կառուցել է առաջին յուղահան գործարանը: 1834 թվականին Բոկարյովը բացեց իր սեփական յուղահան գործարանը: 1835 թվականին սկսվեց յուղի արտահանումն արտասահման։ 1860 թվականին մոտ Ալեկսեևկայում կար մոտ 160 նավթային գործարաններ:

Հատկություններ

Արևածաղկի հում ձեթն ունի հաճելի համ ու հոտ: Խտությունը 10°C-ում 920—927 կգ/մ3 է, սառչում է −16-ից −19°C-ում, բռնկման ջերմաստիճանը փակ տարածքում բարձր է 180°C -ից, ծխելիության ջերմաստիճանը 232 °C է[3], կինեմատիկական մածուցիկությունը 20 °C — 60,6⋅10−6 մ2/վ է, սակայն չի հանդիսանում Նյուտոնյան հեղուկ (Դեբորի թիվը մոտավորապես 0,5 է)։ Յոդային թիվը 119-136 է, հիդրոքսիլային թիվը՝ 2-10,6։

Արևածաղկի հում չզտված ձեթը լինում է հետյալ տեսակների.

  • մամլած (այսպես կոչված՝ սառը ճզման)
  • լուծաճզմած

Այդ յուղերը արտադրվում են յուղալուծաճզման գործարաններում։

Արևածաղկի յուղը դասվում է կիսչորացող բուսական յուղերին: Բարակ շերտով օդի թթվածնի հետ ազդեցության դեպքում այն սենյակային ջերմաստիճանում ձևավորում է փափուկ կպչուն թաղանթ։ Կիսաչորացող յուղերին են պատկանում արևածաղկի, սոյայի, սորուկի, սաֆլորի, խաշխաշի և այլ յուղեր[4]:

Համաշխարհային արտադրություն

2014 թվականին աշխարհում արևածաղկի յուղի ընդհանուր արտադրությունը կազմել է 15,8 մլն տոննա[5] ։ Խոշորագույն արտադրողներն են Ուկրաինան և Ռուսաստանը, որոնց բաժին է ընկնում համաշխարհային արտադրության 53%-ը։ 2019 թվականի արդյունքներով Ռուսաստանում արևածաղկի յուղի արտադրությունը կազմել է արդեն 7,9 մլն տոննա [6], արտադրանքի ավելի քան մեկ երրորդը ուղղվել է արտահանման, որը կազմել է 3,1 մլն տոննա և գնահատվել է 2,21 մլրդ ԱՄՆ դոլար[7]:

Արևածաղկի ձեթի խոշորագույն արտադրողները (հազար տոննա)
Երկիր 2014թ․
{{{2}}} Ուկրաինա 4400
 Ռուսաստան 4060
{{{2}}} Արգենտինա 932
{{{2}}} Թուրքիա 722
{{{2}}} Ֆրանսիա 633
{{{2}}} Հունգարիա 566
{{{2}}} Իսպանիա 504
{{{2}}} Ռումինիա 455
 Բուլղարիա 318
{{{2}}} Չինաստան 300

Արտադրության տեխնոլոգիա

Նավթի ստացման աղբյուրը արևածաղկի սերմն է: Որպես կանոն, նավթի արդյունահանման գործարանները աշխատում են հետևյալ արտադրության տեխնոլոգիայի կիրառմամբ:

1․ Ի ռուշալ-ծանրակշիռ բաժանմունքում տեղի է ունենում մաքրում սերմերը սորա, փլուզումը, տարանջատումը միջուկը լոգասենյակ

2․Վալցևի բաժանմունքում միջուկից, վերջինիս անցնելիս վալցիի վրայով, ստանում են խռովություն եւ տեղափոխում մամուլի բաժանմունք:

Անանուխի մամլո բաժանմունքում, անցնելով շոգերի ջերմային մշակում, ստացվում է մամուլում, որտեղ տեղի է ունենում մամլո յուղի սեղմում: Մամլման յուղը ուղարկվում է պահպանման եւ sucks, իսկ ստացված զանգվածը (յուղի բարձր մնացորդային պարունակությամբ ' մինչև 22 %), որը կոչվում է մեզգա, մատուցվում է նավթի արդյունահանման արտադրամասում: Եթե մեսգա-ն սեղմված է մնացորդային մնացորդային յուղ բովանդակությունը 8-9%, այս ապրանքը կոչվում է քվեարկման մակարդակ. Ըստ որոշ տեխնոլոգիաների նավթի արդյունահանման գործարանում անանուխի օգնությամբ փոխադրողը ուղարկվում է տապի մեջ, որտեղ այն ենթարկվում է ջերմային մշակման ' տոստինգի: Բայց, որպես կանոն, այն բանից հետո, մամուլի մեզգայի սեղմում անմիջապես մտնում քաղվածք.

3․Անանուխի մամլո բաժանմունքում, անցնելով շոգերի ջերմային մշակում, ստացվում է մամուլում, որտեղ տեղի է ունենում մամլո յուղի սեղմում: Մամլման յուղը ուղարկվում է պահպանման եւ sucks, իսկ ստացված զանգվածը (յուղի բարձր մնացորդային պարունակությամբ ' մինչեւ 22 %), որը կոչվում է մեզգա, մատուցվում է նավթի արդյունահանման արտադրամասում: Եթե մեզգա սեղմված է մնացորդային նավթի պարունակության 8-9 %, այս ապրանքը կոչվում zhmych. 4․ Ըստ որոշ տեխնոլոգիաների նավթի արդյունահանման գործարանում անանուխի օգնությամբ փոխադրողը ուղարկվում է տապի մեջ, որտեղ այն ենթարկվում է ջերմային մշակման ' տոստինգի: Բայց, որպես կանոն, այն բանից հետո, մամուլի squeeze mezga անմիջապես մտնում քաղվածք.

5․Հետո մնացած մամուլից յուղի արդյունահանումը կատարվում է հատուկ ապարատում 'օրգանական լուծիչների (առավել հաճախ' արդյունահանման բենզիններ ' Նեֆրասներ) օգնությամբ: Որպես հետեւանք, կա մի լուծում է նավթի վճարունակ (այսպես կոչված բազմազան) եւ ցածր յուղայնությամբ պինդ մնացորդի ներծծված է վճարունակ (shrot). բազմազան, schrot եւ վճարունակ արտադրվում արդյունահանման նավթի (կեղտոտել) է քաղվածք.

Արդյունահանման եւ մամուլի արտադրամասերից հետո ստացված արտադրանքը ուղարկվում է հետագա մաքրման կամ զտման, նավթի մաքրման հարակից օրգանական խառնուրդներից: Վերջին մեթոդները ներառում են:

  • պաշտպանություն
  • ցենտրիֆուգավորում
  • զտիչ
  • ծծմբաթթու եւ ալկալային ռաֆինացիա
  • հիդրատացիա
  • սպիտակեցում
  • դեզոդորացիա
  • սառեցում (յուղի սառեցում մինչև 10-12 C°, մոմ բյուրեղների ձևավորման նպատակով, որոնք այնուհետև ֆիլտրում են)

Արևածաղկի մամուխից արժեքավոր սնունդ են ստանում: Արևածաղկի շրթնաներկ բարձր կերի սնունդ է և մտնում է անասունների, թռչունների և ձկների սննդի մեջ: Բովանդակությունը հումքի սպիտակուցի (ոչ թաց, մասնավորապես հում) (վերահաշվարկի համար բացարձակապես չոր նյութ) 30-41% և մեծապես կախված է աստիճանից վերամշակման եւ մաքրման անանուխի, ինչպես նաև դասականության մտնող արտադրության հումքի։

Բաղադրություն

Ճարպային թթուների պարունակությունը արևածաղկի յուղում ( % ): stearin 1,6-4,6, palmitic 3,5-6,4, miristic մինչև 0,1, գետնանուշ 0,7-0,9, oleic 24-40, linoleic 46-62, linolenic մինչև 1: Միջին մոլեկուլային քաշը ճարպային թթուների 275-286.

Արևածաղկի յուղում polyunsaturated ճարպային թթուներից պարունակում է ընդամենը 1% "օմեգա-3"թթուներ[8], իսկ գերակշռում են օմեգա-6-չհագեցած ճարպաթթուները:

Ֆոսֆոր պարունակող նյութերի, tocopherol-ի, մոմերի, խոնավության, ցնդող նյութերի, ոչ ճարպային խառնուրդների, գունավոր քանակի, թափանցիկության, պերօքսիդ թվի, բռնկման ջերմաստիճանի, ինչպես նաև սորտի պարունակությունը կախված է սեղմված եւ նավթի հետագա վերամշակման եղանակից, փոփոխելով լայն սահմաններում: Օրինակ, α-tocopherol-ի (վիտամին E) կարեւոր հակաօքսիդանտի պարունակությունը կարող է լինել 46-ից մինչեւ 60 մգ% (46-ից մինչեւ 60 մգ մեկ 100 գ յուղի համար)[9]: Արդյունահանման մեթոդով ստացված յուղը անցնում է 180-230 °C ջերմաստիճանի սուր գոլորշու լուծիչի հեռացման վիրահատություն, ինչը կարող է զգալիորեն նվազեցնել ալֆա-tocopherol-ի բովանդակությունը:Այնուամենայնիվ, համեմատած այլ նավթային բույսերի հետ, արեւածաղկի չռաֆինացված յուղի մեջ α — tocopherol-ի պարունակությունը ամենաբարձրերից մեկն է: Օրինակ, ձիթապտղի յուղում բոլոր tocopherols-ի պատրաստման ցանկացած տեխնոլոգիա պարունակում է ոչ ավելի, քան 5 մգ % [10]:


Ինչպես բոլոր բուսական մթերքները, արևածաղկի յուղը չի կարող խոլեստերին պարունակել (ինչը երբեմն հատուկ ընդգծվում է արտադրողների կողմից գովազդային նպատակներով): Խոլեստերինի մի բաղադրիչն է մեմբրաններ կենդանիների բջիջների, և բուսական բջիջների ներկայացնում է իր անալոգային-phytosterin, ներկա է արևածաղկի նավթի չափազանց ցածր քանակությամբ:

կիրառություն

Արևածաղկի յուղը նախկին ԽՍՀՄ տարածքում կարևորագույն բուսական յուղերից մեկն է, որը մեծ Ժողովրդա-տնտեսական նշանակություն ունի: սննդի պատրաստում օգտագործվում է տապակարան և վերալիցքավորման աղցաններ. Դրանից արտադրում են մարգարին և խոհարարական ճարպեր (հիդրացիայի միջոցով): Արեւածաղկի յուղը օգտագործվում է պահածոների արտադրության, ինչպես նաեւ օճառի և ներկերի արդյունաբերության մեջ: Արևածաղկի յուղը ներառում է տարբեր քսուքներ: Հաճախ օգտագործվում է շարժակազմի առանցքակալների, ճշգրիտ ներդիրների քսելու համար: Արևածաղկի յուղը կարող է օգտագործվել կերոսինային լամպերի լիցքավորման համար: Արևածաղկի յուղը ունի լավ դիէլեկտրիկ հատկություններ շնորհիվ ցածր ջրի պարունակության, հայտնի են տրանսֆորմատորների և բազմապատկիչների մեկուսացման համար արևածաղկի յուղի օգտագործման օրինակները, ավելի քան 100 կՎ ելքային լարման հետ։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Faostat
  2. ↑ Жуковский П. М. Культурные растения и их сородичи. — Л.: Колос, 1971. С. 360
  3. ↑ Զտված ձեթինը: Չզտված ձեթինը 107 °C է:
  4. ↑ ГОСТ 21314-75.
  5. ↑ «Sunflower oil production in 2014; Crops processed/Regions/Production quantity (pick list)». United Nations Food and Agriculture Organization, Statistics Division (FAOSTAT). 2017. Վերցված է 16 February 2017-ին.
  6. ↑ «Рынок подсолнечного масла в России: исследование и прогноз до 2024 г. Выпуск: июнь, 2020 г. - Маркетинговое исследование: анализ и обзор, прогнозные показатели рынка». Маркетинговое Агентство ROIF EXPERT (ռուսերեն). Վերցված է 2020-07-02-ին.
  7. ↑ «Рынок подсолнечного масла в России 2020: Экспортная выручка превысила 2 миллиарда долларов». Маркетинговое Агентство ROIF EXPERT (ռուսերեն). Վերցված է 2020-07-02-ին.
  8. ↑ Гусева, Д. А., et al. Антиоксидантная активность растительных масел с разным соотношением омега-6/омега-3 жирных кислот // Биомедицинская химия 56.3 (2010): 342-350.
  9. ↑ Подсолнечник. [научные труды ВАСХНИЛ] Под ред. акад. Пустовойт В. С. М., Колос, 1975 г.
  10. ↑ Беззубов Л. П. Химия жиров. М. 1956 г.





Գրականություն

Սամիթի ձեթ

Սամիթ[1]

Սամիթի ձեթ (լատին․՝ oleum anethi), եթերային յուղ, որը ստացվում է ծաղկող բույսի սերմերից կամ սամիթ բույսի բոլոր կանաչ մասերից (Anethum graveolens):

Սենյակային ջերմաստիճանում անգույն կամ փոքր-ինչ դեղնավուն հեղուկ է թարմ սամիթի բնորոշ հոտով, և դառը կամֆարային (սկզբում), ապա քաղցր համով:

Ստացում

Եվրոպայում սամիթի յուղը սկսել են ստանալ XV—XVI դդ. թորման գործընթացի յուրացման շրջանում։ Ավելի վաղ, խիստ մեկուսացված սամիթ նավթի ստացված սերմերի և նավթի, փորել ջրի գոլորշից ծաղկող բուսականություն սամիթ: Այժմ սամիթ յուղը արտադրվում է մանրացված ամբողջ բույսերից, սերմերի ամբողջական հասունության փուլում: Այս մեթոդը օգտագործվում է նաեւ ԽՍՀՄ գործարաններում, որտեղ այդ նավթի արտադրվում է 1960-ականների սկզբին կարիքների համար սննդի արդյունաբերության. Առաջին արտադրությունը մեծ մասշտաբով բացվել է ԽՍՀՄ-ում Ուկրաինայում: Ավելի ուշ սամիթի ձեթ սկսեցին արտադրել Մոլդովայում և Կրասնոդարի երկրամասում ։ 1976-1990 թվականներին ԽՍՀՄ-ում միջին արտադրությունը կազմում էր 35 տ/տարի ։

Սամիթի ձեթի ավանդական արտադրողներն են Ֆրանսիան և Արևելյան Եվրոպայի երկրները, ինչպես նաև ԱՄՆ-ն։

Բաղադրություն

Սամիթի յուղի քիմիական բաղադրությունը անկայուն է: Այն կախված է վերամշակման ենթարկված սամիթի և դրա սորտերի հասունության աստիճանից: Սամիթի կանաչ մասերի յուղում գերակշռում է ալֆա-ֆելանդրենը (մինչև 60%, սովորաբար 10-20%): Բացի այդ, ներառում է 30-40% կիտրոն, 3-10 % "սամիթ եթեր" (դիլեֆայլ,) և 30-40% ածխածին: Այս բաղադրիչները նաև սովորաբար ուղեկցում dihydrocarvon, կարվեոլ և դիլլապիոլ:

Կիրառություն

Սամիթի ձեթը օգտագործվում է սննդի արդյունաբերության, որպես համեմունք, օգտագործելով այն օծանելիքի և կոսմետիկայի մեջ: Ռուսաստանում սամիթի յուղից առանձնացնում են կարվոն և Կիտրոն պարֆյումերային նպատակների համար[2]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Բուսաբանական պատկերազարդում» Օտտո Վիլհելմի «Томе Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, 1885» գրքից
  2. ↑ М. В. Круглова и др., Масло-жировая пром., 1980, № 10, 28

Գրականություն

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Մարգարիտա_Լամբարյան/Ավազարկղ&oldid=7706626» էջից