«Մասնակից:Vardanyan Anahit/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

14:01, 19 փետրվարի 2021-ի տարբերակ

Ցիմերմանի հեռագիր (գերմ.՝ Zimmermann-Depesche), Գերմանիայի արտգործնախարարի հեռագիրը՝ ուղղված ԱՄՆ-ում Գերմանիայի դեսպանին: Բրիտանական հետախուզության կողմից հեռագիրը գաղտնազերծվելուց հետո այն փոխանցվել է ամերիկյան իշխանություններին և ԱՄՆ-ի նախագահ Վուդրո Վիլսոնի կողմից օգտագործվել է որպես հիմք Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտին Գերմանիային պատերազմ հռչակելու համար:

1916 թվականի վերջին կայզերական Գերմանիայի արտգործնախարար Արթուր Վիմերմանը մշակել է պլան ԱՄՆ-ի թիկունքում գտնվող Մեքսիկային պատերազմի մեջ ներքաշելու համար Գերմանիայի կողմից այն դեպքում, եթե ԱՄՆ-ը մտնի պատերազմական գործողությունների մեջ:

1917 թվականի հունվարի 17-ին Ցիմերմանը հեռագիր է ուղարկել՝ այս ծրագրի մանրամասները շարադրելով Վաշինգտոնում Գերմանիայի դեսպան Յոհան Հենրիխ Բերնստորֆին^[1]: Հեռագրում հաղորդվում էր, որ Գերմանիան ծրագրում է ստորջրյա պատերազմ հայտարարել Անտանտի նավերի դեմ, սակայն կփորձի այնպես անել, որ գերմանական նավերի հարձակումից ամերիկյան նավերը չտուժեն, որպեսզի ԱՄՆ-ն առիթ չունենա խախտելու իր չեզոքությունը:

Վաշինգտոնի՝ պատերազմին մասնակցություն հայտնելու դեպքում Մեքսիկայում Գերմանիայի դեսպան Հենրիխ ֆոն Էքհարդին հրաման էր տրվել կապվելու Մեքսիկայի նախագահի հետ, որպեսզի վերջինիս հորդորի ռազմական գործողություններ սկսել ԱՄՆ-ի դեմ Քառյակ դաշինքի ներքո: Հաղթանակի դեպքում Գերմանիան խոստացել էր պատերազմից հետո Մեքսիկային վերադարձնել տարածքներ, որոնք նախկինում զավթվել էին ԱՄՆ-ի կողմից: Դրանք ԱՄՆ-ի հարավային նահանգներ Տեխասը, Նյու Մեքսիկոն և Արիզոնան էին:

Հեռագիրը հայտնվել է անգլիական հետախուզության ձեռքում և գաղտնազերծվել ծովային գործակալության կողմից («Սենյակ-40»)^[2]: Ձեռնարկված համապատասխան դիվանագիտական միջոցառումներից հետո հեռագիրը փոխանցվել է ԱՄՆ-ին և մարտի 1-ին հրապարակվել մամուլում^[1]^{[Ն 1]}:

Ցիմերմանի հեռագրի բովանդակությունը հանգեցրել է ԱՄՆ-ում հակագերմանական տրամադրությունների կտրուկ աճին: 1917 թվականի ապրիլի 6-ին ԱՄՆ-ի Կոնգրեսը պաշտոնապես պատերազմ է հայտարարել Գերմանիային:

Հեռագրի տեքստ

Մենք մտադիր ենք փետրվարի 1-ին սկսել ստորջրյա համառ պատերազմ: Չնայած ամեն ինչին՝ մենք կփորձենք ԱՄՆ-ը պահել չեզոք վիճակում: Սակայն եթե դա չհաջողվի, մենք Մեքսիկային կառաջարկենք միասին պատերազմ մղել և կնքել պայմանագիր: Մեր կողմից մենք Մեքսիկային ֆինանսական աջակցություն կտրամադրենք և կհավաստիացնենք, որ պատերազմի ավարտից հետո նա հետ կստանա իր կորցրած տարածքները՝ Տեխասը, Նյու Մեքսիկոն և Արիզոնան: Մենք ձեզ հանձնարարում ենք մշակել այդ համաձայնության դետալները: Դուք անհապաղ և հույժ գաղտնի կտեղեկացնեք նախագահ Կարանսին, հենց որ մեր և ԱՄՆ-ի միջև պատերազմը լինի անխուսափելի փաստ: Ավելացրեք, որ Մեքսիկայի նախագահը իր նախաձեռնությամբ կարող է Ճապոնիայի դեսպանին հայտնել, որ Ճապոնիային ձեռնտու կլինի միանալու մեր դաշինքին: Նախագահի ուշադրությունը հրավիրեք այն հանգամանքին, որ մենք ամբողջությամբ օգտագործելու ենք մեր ստորջրյա ուժերը, ինչը Անգլիային կստիպի համաձայնություն կնքել մոտակա ամիսներին:

- Ցիմերման^[3]

Բնօրինակ տեքստ (գերմ.)

Wir beabsichtigen, am ersten Februar uneingeschränkten U-Boot-Krieg zu beginnen. Es wird versucht werden, Amerika trotzdem neutral zu halten. Für den Fall, dass dies nicht gelingen sollte, schlagen wir Mexiko auf folgender Grundlage Bündnis vor. Gemeinsame Kriegführung. Gemeinsamer Friedensschluss. Reichlich finanzielle Unterstützung und Einverständnis unsererseits, dass Mexiko in Texas, Neu Mexico, Arizona früher verlorenes Gebiet zurückerobert. Regelung im einzelnen Euer Hochwohlgeborenen überlassen. Euer Hochwohlgeborenen wollen Vorstehendes Präsidenten streng geheim eröffnen, sobald Kriegsausbruch mit Vereinigten Staaten feststeht, und Anregung hinzufügen, Japan von sich aus zu sofortigem Beitritt einzuladen und gleichzeitig zwischen uns und Japan zu vermitteln. Bitte Präsidenten darauf hinweisen, dass rücksichtslose Anwendung unserer U-Boote jetzt Aussicht bietet, England in wenigen Monaten zum Frieden zu zwingen. Empfang bestätigen.

Zimmermann

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 «Why was the Zimmerman Telegram so important?», BBC News, 17.01.2017
↑ «Historical Notes: 184 King's Road, Tighnabruaich». The Independent, 8 September 1999. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-26-ին. Վերցված է 23 мая 2009-ին.(անգլ.)
↑ Ինչպես են գերմանացիներն առաջարկել հարձակվել ԱՄՆ-ի վրա

Նշումներ

↑ Դիվանագիտական բարդություններից խուսափելու համար գործը ներկայացվել է այնպես, որ հեռագրի բացահայտումը կատարել են ոչ թե անգլիական, այլ ամերիկյան հետախուզական մարմինները: («Why was the Zimmerman Telegram so important?», BBC News, 17.01.2017).

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Vardanyan Anahit/Ավազարկղ կատեգորիայում։

[bbc_17_Jan_2017-1] 1,0 ^1,1 «Why was the Zimmerman Telegram so important?», BBC News, 17.01.2017

[2] «Historical Notes: 184 King's Road, Tighnabruaich». The Independent, 8 September 1999. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-26-ին. Վերցված է 23 мая 2009-ին.(անգլ.)

[4] Ինչպես են գերմանացիներն առաջարկել հարձակվել ԱՄՆ-ի վրա

[3] Դիվանագիտական բարդություններից խուսափելու համար գործը ներկայացվել է այնպես, որ հեռագրի բացահայտումը կատարել են ոչ թե անգլիական, այլ ամերիկյան հետախուզական մարմինները: («Why was the Zimmerman Telegram so important?», BBC News, 17.01.2017).

[1]

[2]

[Ն 1]

[3]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+[[Պատկեր:Zimmermann_Telegram_as_Received_by_the_German_Ambassador_to_Mexico_-_NARA_-_302025.jpg|thumb|Ցիմերմանի հեռագիրը]]
-'''Ցիմերմանի հեռագիր''' ({{lang-de|Zimmermann-Depesche}}), Գերմանիայի արտգործնախարարի հեռագիրը՝ ուղղված ԱՄՆ-ում Գերմանիայի դեսպանին: Բրիտանական հետախուզության կողմից հեռագիրը գաղտնազերծելուց հետո այն փոխանցվել է ամերիկյան իշխանություններին և ԱՄՆ-ի նախագահ Վուդրո Վիլսոնի կողմից օգտագործվել է որպես հիմք Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտին Գերմանիային պատերազմ հռչակելու համար:
+[[Պատկեր:Arthur Zimmermann.png|thumb|right|Արթուր Ցիմերման]]
+'''Ցիմերմանի հեռագիր''' ({{lang-de|Zimmermann-Depesche}}), [[Նացիստական Գերմանիա|Գերմանիա]]յի արտգործնախարարի հեռագիրը՝ ուղղված [[ԱՄՆ]]-ում Գերմանիայի դեսպանին: Բրիտանական հետախուզության կողմից հեռագիրը գաղտնազերծվելուց հետո այն փոխանցվել է ամերիկյան իշխանություններին և ԱՄՆ-ի նախագահ [[Վուդրո Վիլսոն]]ի կողմից օգտագործվել է որպես հիմք [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ավարտին Գերմանիային պատերազմ հռչակելու համար:
-թվականի վերջին կայզերական Գերմանիայի արտգործնախարար Արթուր Վիմերմանը մշակել է պլան ԱՄՆ-ի թիկունքում գտնվող Մեքսիկային պատերազմի մեջ ներքաշելու համար Գերմանիայի կողմից այն դեպքում, եթե ԱՄՆ-ը մտնի պատերազմական գործողությունների մեջ:
+թվականի վերջին կայզերական Գերմանիայի արտգործնախարար Արթուր Վիմերմանը մշակել է պլան ԱՄՆ-ի թիկունքում գտնվող [[Մեքսիկա]]յին պատերազմի մեջ ներքաշելու համար Գերմանիայի կողմից այն դեպքում, եթե ԱՄՆ-ը մտնի պատերազմական գործողությունների մեջ:
+թվականի հունվարի 17-ին Ցիմերմանը հեռագիր է ուղարկել՝ այս ծրագրի մանրամասները շարադրելով [[Վաշինգտոն ԿՇ|Վաշինգտոնում]] Գերմանիայի դեսպան Յոհան Հենրիխ Բերնստորֆին<ref name="bbc_17_Jan_2017">[http://www.bbc.com/news/uk-38581861 «Why was the Zimmerman Telegram so important?»], BBC News, 17.01.2017</ref>: Հեռագրում հաղորդվում էր, որ Գերմանիան ծրագրում է ստորջրյա պատերազմ հայտարարել [[Անտանտ]]ի նավերի դեմ, սակայն կփորձի այնպես անել, որ գերմանական նավերի հարձակումից ամերիկյան նավերը չտուժեն, որպեսզի ԱՄՆ-ն առիթ չունենա խախտելու իր չեզոքությունը:
-թվականի հունվարի 17-ին
+Վաշինգտոնի՝ պատերազմին մասնակցություն հայտնելու դեպքում Մեքսիկայում Գերմանիայի դեսպան Հենրիխ ֆոն Էքհարդին հրաման էր տրվել կապվելու Մեքսիկայի նախագահի հետ, որպեսզի վերջինիս հորդորի ռազմական գործողություններ սկսել ԱՄՆ-ի դեմ Քառյակ դաշինքի ներքո: Հաղթանակի դեպքում Գերմանիան խոստացել էր պատերազմից հետո Մեքսիկային վերադարձնել տարածքներ, որոնք նախկինում զավթվել էին ԱՄՆ-ի կողմից: Դրանք ԱՄՆ-ի հարավային նահանգներ [[Տեխաս]]ը, [[Նյու Մեքսիկո]]ն և [[Արիզոնա]]ն էին:
+Հեռագիրը հայտնվել է անգլիական հետախուզության ձեռքում և գաղտնազերծվել ծովային գործակալության կողմից («Սենյակ-40»)<ref>{{cite web
+ |url         = https://www.independent.co.uk/news/people/historical-notes-184-kings-road-tighnabruaich-1117153.html
+ |title       = Historical Notes: 184 King's Road, Tighnabruaich
+ |publisher   = The Independent, 8 September 1999
+ |accessdate  = 23 мая 2009
+ |archiveurl  = https://www.webcitation.org/61DaIRj5S?url=http://www.independent.co.uk/news/people/historical-notes-184-kings-road-tighnabruaich-1117153.html
+ |archivedate = 2011-08-26
+}}{{ref-en}}</ref>: Ձեռնարկված համապատասխան դիվանագիտական միջոցառումներից հետո հեռագիրը փոխանցվել է ԱՄՆ-ին և մարտի 1-ին հրապարակվել մամուլում<ref name="bbc_17_Jan_2017" /><ref group="Ն">Դիվանագիտական բարդություններից խուսափելու համար գործը ներկայացվել է այնպես, որ հեռագրի բացահայտումը կատարել են ոչ թե անգլիական, այլ ամերիկյան հետախուզական մարմինները: ([http://www.bbc.com/news/uk-38581861 «Why was the Zimmerman Telegram so important?»], BBC News, 17.01.2017).</ref>:
+Ցիմերմանի հեռագրի բովանդակությունը հանգեցրել է ԱՄՆ-ում հակագերմանական տրամադրությունների կտրուկ աճին: 1917 թվականի ապրիլի 6-ին ԱՄՆ-ի Կոնգրեսը պաշտոնապես պատերազմ է հայտարարել Գերմանիային:
+== Հեռագրի տեքստ ==
+{{քաղվածք|Մենք մտադիր ենք փետրվարի 1-ին սկսել ստորջրյա համառ պատերազմ: Չնայած ամեն ինչին՝ մենք կփորձենք ԱՄՆ-ը պահել չեզոք վիճակում: Սակայն եթե դա չհաջողվի, մենք Մեքսիկային կառաջարկենք միասին պատերազմ մղել և կնքել պայմանագիր: Մեր կողմից մենք Մեքսիկային ֆինանսական աջակցություն կտրամադրենք և կհավաստիացնենք, որ պատերազմի ավարտից հետո նա հետ կստանա իր կորցրած տարածքները՝ Տեխասը, Նյու Մեքսիկոն և Արիզոնան: Մենք ձեզ հանձնարարում ենք մշակել այդ համաձայնության դետալները: Դուք անհապաղ և հույժ գաղտնի կտեղեկացնեք նախագահ Կարանսին, հենց որ մեր և ԱՄՆ-ի միջև պատերազմը լինի անխուսափելի փաստ: Ավելացրեք, որ Մեքսիկայի նախագահը իր նախաձեռնությամբ կարող է Ճապոնիայի դեսպանին հայտնել, որ Ճապոնիային ձեռնտու կլինի միանալու մեր դաշինքին: Նախագահի ուշադրությունը հրավիրեք այն հանգամանքին, որ մենք ամբողջությամբ օգտագործելու ենք մեր ստորջրյա ուժերը, ինչը Անգլիային կստիպի համաձայնություն կնքել մոտակա ամիսներին:|Ցիմերման<ref>[http://militera.lib.ru/h/boucard_r1/01.html Ինչպես են գերմանացիներն առաջարկել հարձակվել ԱՄՆ-ի վրա]</ref>}}{{oq|de|Wir beabsichtigen, am ersten Februar uneingeschränkten U-Boot-Krieg zu beginnen. Es wird versucht werden, Amerika trotzdem neutral zu halten. Für den Fall, dass dies nicht gelingen sollte, schlagen wir Mexiko auf folgender Grundlage Bündnis vor. Gemeinsame Kriegführung. Gemeinsamer Friedensschluss. Reichlich finanzielle Unterstützung und Einverständnis unsererseits, dass Mexiko in Texas, Neu Mexico, Arizona früher verlorenes Gebiet zurückerobert. Regelung im einzelnen Euer Hochwohlgeborenen überlassen. Euer Hochwohlgeborenen wollen Vorstehendes Präsidenten streng geheim eröffnen, sobald Kriegsausbruch mit Vereinigten Staaten feststeht, und Anregung hinzufügen, Japan von sich aus zu sofortigem Beitritt einzuladen und gleichzeitig zwischen uns und Japan zu vermitteln. Bitte Präsidenten darauf hinweisen, dass rücksichtslose Anwendung unserer U-Boote jetzt Aussicht bietet, England in wenigen Monaten zum Frieden zu zwingen. Empfang bestätigen.
+'''Zimmermann'''}}
+== Ծանոթագրություններ ==
+{{ծանցանկ}}
+== Նշումներ ==
+{{ծանցանկ|group="Ն"}}
+{{ՎՊԵ}}
+{{Արտաքին հղումներ}}