«Շուռնուխ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
→‎Պատմություն: Պատմության ժամանակագրական շարադրում, ներառյալ վերջին զարգացումները
Տող 24. Տող 24.
1920թ. Զանգեզուրի ու Ղարաբաղի համար մղվող մարտերում Շուռնուխը եղել է հայկակական և կովկասյան թաթարական ուժերի միջև բախումների թատերաբեմ։ Շուռնուխի շրջանը, հայկական սահմաններից ներս գտնվելով, սեպի նման խրված էր Կապանի ու բուն [[Զանգեզուր]]ի միջև և ամեն անգամ այստեղ բույն դրած թաթարական խմբերր կռիվ ու թալան էին կազմակերպում հարևան հայ գյուղերի դեմ։ Շուռնուխի ուղղությամբ իրենց ձեռքին պահելով Ալի-Ղուլի-Ուշաղի, Էյվազլար, Շամսազ, Ղուրթղալա, Մազըթնի, [[Ային]] գյուղերը և Քեափազ, Ային-Տաղ և [[Խանակա]] բարձունքները, թաթարները փակել էին Կապան-Գորիս խճուղին։ [[Դրո|Դրոն]] և գեներալ-կոմիսար [[Սերգեյ Մելիք-Յոլչյան]]ը հարձակում ծրագրեցին Շուռնուխի ուղղությամբ։ Նախքան հարձակումը հայեր թաթարներին առաջարկեցին բացել Շուռնուխի խճուղին և ապահովել Կապանի ճանապարհի անվտանգությունը, սակայն բանակցելու ուղարկված հինգ պատվիրակներին թաթարները սպանեցին, օգնության ուղարկված պահակին՝ գնդացրային և հրացանային համազարկի ենթարկեցին։<ref>«Ժողովուրդ», 14 հունվարի, 1920թ., թիվ 4</ref>։ 1920թ. հունվարի 17-ին [[Գարեգին Նժդեհ|Նժդեհ]]ը, որը սկզբում հակված էր հարձակվել ոչ թե Շուռնուխի այլ [[Օրդուբադ]]ի ուղղությամբ, իր վաշտերին հրամայեց մաքրել Կապան-Գորիս ճանապարհն և ապահովել այն թշնամու հարձակումներից: Հունվարի 19-ին Նժդեհի մարտիկները Կապանի կողմից գրոհի անցան և թշնամուն ստիպեցին նահանջել՝ վերցնելով Շուռնուխ, [[Տանձավեր]], Մաճ, Նավլու, Քոմիրլու, [[Մազրա]] գյուղերը և Մարքազ լեռը։<ref>{{cite web |url=https://republic.mediamax.am/story/96/ |title=Դրոյի ու Նժդեհի հարձակումը Շուռնուխի ուղղությամբ |work=Հանրապետություն |publisher=[[ՄեդիաՄաքս]] |accessdate=2021-01-09 }}</ref>
1920թ. Զանգեզուրի ու Ղարաբաղի համար մղվող մարտերում Շուռնուխը եղել է հայկակական և կովկասյան թաթարական ուժերի միջև բախումների թատերաբեմ։ Շուռնուխի շրջանը, հայկական սահմաններից ներս գտնվելով, սեպի նման խրված էր Կապանի ու բուն [[Զանգեզուր]]ի միջև և ամեն անգամ այստեղ բույն դրած թաթարական խմբերր կռիվ ու թալան էին կազմակերպում հարևան հայ գյուղերի դեմ։ Շուռնուխի ուղղությամբ իրենց ձեռքին պահելով Ալի-Ղուլի-Ուշաղի, Էյվազլար, Շամսազ, Ղուրթղալա, Մազըթնի, [[Ային]] գյուղերը և Քեափազ, Ային-Տաղ և [[Խանակա]] բարձունքները, թաթարները փակել էին Կապան-Գորիս խճուղին։ [[Դրո|Դրոն]] և գեներալ-կոմիսար [[Սերգեյ Մելիք-Յոլչյան]]ը հարձակում ծրագրեցին Շուռնուխի ուղղությամբ։ Նախքան հարձակումը հայեր թաթարներին առաջարկեցին բացել Շուռնուխի խճուղին և ապահովել Կապանի ճանապարհի անվտանգությունը, սակայն բանակցելու ուղարկված հինգ պատվիրակներին թաթարները սպանեցին, օգնության ուղարկված պահակին՝ գնդացրային և հրացանային համազարկի ենթարկեցին։<ref>«Ժողովուրդ», 14 հունվարի, 1920թ., թիվ 4</ref>։ 1920թ. հունվարի 17-ին [[Գարեգին Նժդեհ|Նժդեհ]]ը, որը սկզբում հակված էր հարձակվել ոչ թե Շուռնուխի այլ [[Օրդուբադ]]ի ուղղությամբ, իր վաշտերին հրամայեց մաքրել Կապան-Գորիս ճանապարհն և ապահովել այն թշնամու հարձակումներից: Հունվարի 19-ին Նժդեհի մարտիկները Կապանի կողմից գրոհի անցան և թշնամուն ստիպեցին նահանջել՝ վերցնելով Շուռնուխ, [[Տանձավեր]], Մաճ, Նավլու, Քոմիրլու, [[Մազրա]] գյուղերը և Մարքազ լեռը։<ref>{{cite web |url=https://republic.mediamax.am/story/96/ |title=Դրոյի ու Նժդեհի հարձակումը Շուռնուխի ուղղությամբ |work=Հանրապետություն |publisher=[[ՄեդիաՄաքս]] |accessdate=2021-01-09 }}</ref>


Գյուղը [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]] թվականին: Սկսած 1989 թվականից՝ գյուղում այլևս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով<ref>{{cite news|url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e|title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է|language=Armenian|work=Սյունյաց Երկիր|date=2019-12-28|accessdate=2021-01-03|quote=Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։}}</ref>: 1995 թվականի դեկտեմների 4-ից մտել է ՀՀ Սյունիքի մարզի մեջ։<ref>{{cite book|url=http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=61&dt=HY_HY&query=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AD|title=Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան|last=Հակոբյան|first1=Թ․Խ․|last2=Մելիք-Բախշյան|first2=Ստ.Տ.|last3=Բարսեղյան|first3=Հ.Խ.|publisher=Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն|year=1998|volume=4|location=Երեւան|page=164|accessdate=2021-01-09}}</ref>
Գյուղը [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]] թվականին: [[Ղարաբաղյան շարժում|Ղարաբաղյան շարժման]] ժամանակ վերջիններս լքել գյուղը և 1989 թվականից գյուղը վերաբնակեցվել է հայերով<ref>{{cite news|url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e|title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է|language=Armenian|work=Սյունյաց Երկիր|date=2019-12-28|accessdate=2021-01-03|quote=Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։}}</ref>: 1995 թվականի դեկտեմների 4-ից մտել է ՀՀ Սյունիքի մարզի մեջ։<ref>{{cite book|url=http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=61&dt=HY_HY&query=%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%AD|title=Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան|last=Հակոբյան|first1=Թ․Խ․|last2=Մելիք-Բախշյան|first2=Ստ.Տ.|last3=Բարսեղյան|first3=Հ.Խ.|publisher=Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն|year=1998|volume=4|location=Երեւան|page=164|accessdate=2021-01-09}}</ref>


2020 թվականի դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Կովսական]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով, որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|
2020 թվականի դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Կովսական]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով, որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|

23:38, 9 հունվարի 2021-ի տարբերակ

Գյուղ
Շուռնուխ
ադրբ.՝ Şurnuxu
անգլ.՝ Shurnukh
ԵրկիրԿաղապար:Դրոշավորում/Հայաստան, Ադրբեջան
ՄարզՍյունիքի
ԳյուղապետՀակոբ Արշակյան
Այլ անվանումներՇոռնոխո, Շոռնուխա, Շորնուխո
Մակերես8.83 կմ²
ԲԾՄ1550 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն և ադրբեջաներեն
Բնակչություն224 մարդ (2010)
Խտություն25 մարդ/կմ²
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
ՏեղաբնականունՇուռնուխեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Շուռնուխ (Աշխարհ)##
Շուռնուխ (Աշխարհ)

Շուռնուխ (մատենագրության մեջ նաև՝ Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո), գյուղ է Հայաստանի Սյունիքի մարզի Գորիսի համայնքում, մարզկենտրոնից 45 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու վրա, Շուռնուխ (Շոռնոխո) գետի ափին։

Պատմություն

Ժամանակակից Շուռնուխ գյուղը հիմնադրվել է 1930 թվականին պատմական Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Բաղք (Քաշունիք) գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղիպատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։[1] Տասնիներորդ դարի վերջին այդտեղ ավերակներ են եղել, այդ թվում՝ եկեղեցու ավերակներ, ավերման ժամանակը հայտնի չէ:

1920թ. Զանգեզուրի ու Ղարաբաղի համար մղվող մարտերում Շուռնուխը եղել է հայկակական և կովկասյան թաթարական ուժերի միջև բախումների թատերաբեմ։ Շուռնուխի շրջանը, հայկական սահմաններից ներս գտնվելով, սեպի նման խրված էր Կապանի ու բուն Զանգեզուրի միջև և ամեն անգամ այստեղ բույն դրած թաթարական խմբերր կռիվ ու թալան էին կազմակերպում հարևան հայ գյուղերի դեմ։ Շուռնուխի ուղղությամբ իրենց ձեռքին պահելով Ալի-Ղուլի-Ուշաղի, Էյվազլար, Շամսազ, Ղուրթղալա, Մազըթնի, Ային գյուղերը և Քեափազ, Ային-Տաղ և Խանակա բարձունքները, թաթարները փակել էին Կապան-Գորիս խճուղին։ Դրոն և գեներալ-կոմիսար Սերգեյ Մելիք-Յոլչյանը հարձակում ծրագրեցին Շուռնուխի ուղղությամբ։ Նախքան հարձակումը հայեր թաթարներին առաջարկեցին բացել Շուռնուխի խճուղին և ապահովել Կապանի ճանապարհի անվտանգությունը, սակայն բանակցելու ուղարկված հինգ պատվիրակներին թաթարները սպանեցին, օգնության ուղարկված պահակին՝ գնդացրային և հրացանային համազարկի ենթարկեցին։[2]։ 1920թ. հունվարի 17-ին Նժդեհը, որը սկզբում հակված էր հարձակվել ոչ թե Շուռնուխի այլ Օրդուբադի ուղղությամբ, իր վաշտերին հրամայեց մաքրել Կապան-Գորիս ճանապարհն և ապահովել այն թշնամու հարձակումներից: Հունվարի 19-ին Նժդեհի մարտիկները Կապանի կողմից գրոհի անցան և թշնամուն ստիպեցին նահանջել՝ վերցնելով Շուռնուխ, Տանձավեր, Մաճ, Նավլու, Քոմիրլու, Մազրա գյուղերը և Մարքազ լեռը։[3]

Գյուղը ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930 թվականին: Ղարաբաղյան շարժման ժամանակ վերջիններս լքել գյուղը և 1989 թվականից գյուղը վերաբնակեցվել է հայերով[4]: 1995 թվականի դեկտեմների 4-ից մտել է ՀՀ Սյունիքի մարզի մեջ։[5]

2020 թվականի դեկտեմբերին, երբ 2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի արդյունքում Կովսականն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով, որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ Խորհրդային ժամանակաշրջանի քարտեզներով սահմանների դեմարկացիան սյունեցիների շրջանում դժգոհություններ հարուցեց, որոնք կուլմինացվեցին Գորիս տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մուտքը չթույլատրելով[6]։

2020 թվականի հունվարի 5-ին, երբ լրացավ Շուռնուխի 12 տներն Ադրբեջանին փոխանցելու համար սահմանված վերջնաժամկետը, հայկական ուժերը դուրս եկան ստորին թաղից։ Գյուղաապետ Արշակյանի խոսքով, գյուղի՝ ադրբեջանական վերահսկողությանն անցնող հատվածի 12 տների շուրջ 40 բնակիչները, չսպասելով վերջնաժամկետին, արդեն հեռացել էին տներից։ Այժմ հայկական և ադրբեջանական կողմերին բաժանում է շուրջ 10 մ հեռավորություն՝ այս սահմանով էլ անցնում է Մ2 միջպետական մայրուղին։ Տներից հեռացած շուռնուխցիների բնակարանային խնդիրների լուծման մի քանի տարբերակ կա, ըստ Սյունիքի մարզպետի, որոնցից մեկը գյուղում բնակելի շենք կառուցելու նախագիծն է։ [7]

Բնակչություն

Շուռնուխի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[8]

Տարի Բնակչություն
1897 84 մարդ
1926 101 մարդ
1939 351 մարդ
1959 363 մարդ
1970 363 մարդ
1979 324 մարդ
2001 148 մարդ
2011 207 մարդ [9]


Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և երկրագործությամբ։

ԼԳԲՏ անձանց միջադեպ

Ինը ԼԳԲՏ ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի ենթարկվեցին 2018 թվականի օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումն ըստ ակտիվիստների: Ըստ տուժած Հայկ Հակոբյանի, տեղացիները երեկոյան ներխուժեցին իր տուն, ձայնարկեցին հոմոֆոբ հայհոյանքներ ու սպառնալիքներ և կարգադրեցին իրեն ու հյուրերին լքել գյուղը՝ քանի որ նրանք համասեռամոլներ են[10], ապա հետապնդել նրանց՝ հարվածներ հասցնելով, քարեր նետելով և ատելության կոչեր անելով։ [11] Տուժողները պատմել են, որ դեռևս ապրիլի 21-ին Գորիսում երկու տղամարդ Հայկին ըներոջ հետ կանգնեցրել են, ապտակել նրան և ընկերոջն ասել, որ չշփվի «նման կողմնորոշում» ունեցող մարդու հետ:[12]

Շուռնուխում կատարված բռնության դեպքն արժանացավ հասարակության բուռն արձագանքի։ Մամուլում և սոցիալական ցանցերում դեպքի վերաբերյալ եղան բազմաթիվ քննարկումներ, մեկնաբանություններ, դիրքորոշումներ՝ այդ թվում նաև ատելություն, թշնամանք և անհանդուրժողականություն հարուցող խոսք պարունակող։ [13] Միջադեպից հետո գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը, որն, ըստ հարձակվողների, նույնպես հարձակվածների շարքում էր, իր տված հարցազրույցում հայտնեց, որ խումբը փորձել է իրենց վրա ուշադրություն գրավել ու աղմկել: Ըստ գյուղապետի` նրանց աղմուկից դժգոհ բնակիչները դուրս են եկել փողոց, որից հետո նրանք փոխադարձ վիրավորանքներ են հասցրել միմյանց:[14] Գորիսի ոստիկանությունը օգոստոսի 4-ին հայտարարեց բերման ենթարկվածների և նախաքննության մասին։ [15]: ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանը հայտարարեց որ անընդունելի է համարում բռնության ցանկացած դրսևորում՝ անկախ նրանից, թե ում նկատմամբ է կատարվել և որտեղ, և որ ՀՀ Սահմանադրությունը երաշխավորում է բոլորի հավասարությունն օրենքի առջև և արգելում ցանկացած հիմքով խտրականությունը: [16] Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը դատապարտեց հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով, որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար[17]։

Քրեական գործով վարույթը կարճելու որոշումը տուժող կողմի բողոքի հիման վրա վերացվեց 2019թ. դեկտեմբերին՝ վերսկսելով քրեական գործի վարույթը։ [18] ՀՀ Վճռաբեկ դատարանը 2020թ․ սեպտեմբերին որոշեց, որ քննությունը պատտշաճ կերպով չի ուսումնասիրել դեպքը՝ ոստիկանությանը հանձնարարելով վերսկսել այն՝ հանցագործության իրական մոտիվները (տուժածների սեռական կողմնորոշման հանդեպ ատելությունը) պարզելու նպատակով։ [19]

Ծանոթագրություններ

  1. Հակոբյան, Թ․Խ․; Մելիք-Բախշյան, Ստ.Տ.; Բարսեղյան, Հ.Խ. (1998). Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան. Vol. 4. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն. էջ 164. Վերցված է 2021-01-09-ին.
  2. «Ժողովուրդ», 14 հունվարի, 1920թ., թիվ 4
  3. «Դրոյի ու Նժդեհի հարձակումը Շուռնուխի ուղղությամբ». Հանրապետություն. ՄեդիաՄաքս. Վերցված է 2021-01-09-ին.
  4. «Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է». Սյունյաց Երկիր (Armenian). 2019-12-28. Վերցված է 2021-01-03-ին. «Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։»{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  5. Հակոբյան, Թ․Խ․; Մելիք-Բախշյան, Ստ.Տ.; Բարսեղյան, Հ.Խ. (1998). Հայաստանի եւ հարակից շրջանների տեղանունների բառարան. Vol. 4. Երեւան: Երեւանի Համալսարանի Հրատարակչություն. էջ 164. Վերցված է 2021-01-09-ին.
  6. «Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village». JAMnews. Yerevan. 2020-12-24. Վերցված է 2021-01-03-ին.
  7. Զարգարյան, Ռոբերտ (2021--1-5). «Լրացավ Շուռնուխի 12 տներն Ադրբեջանին փոխանցելու համար սահմանված վերջնաժամկետը, հայտնում է գյուղապետը». Ազատություն ռադիոկայան. Երևան: Ազատություն ռադիոկայան. Վերցված է 2021-01-09-ին. «Գորիս-Կապան ճանապարհի վրա գտնվող Շուռնուխ գյուղի հատվածում այսուհետ հայկական և ադրբեջանական կողմերին կբաժանի շուրջ 10 մ հեռավորություն»
  8. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 160» (PDF). Վերցված է 2014 Հունիսի 25-ին.
  9. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  10. «Պարզաբանում Շուռնուխ գյուղում տեղի ունեցած վիճաբանության վերաբերյալ». ՀՀ ոստիկանություն. 2018-8-4. Վերցված է 2021-01-09-ին. «Շուռնուխ գյուղի մի խումբ բնակիչներ Հայկ Հ.-ից և նրա ընկերներից պահանջել են հեռանալ գյուղից՝ պատճառաբանելով, որ վերջիններս համասեռամոլներ են»
  11. Chilingaryan, Anahit (2018-08-10). «Violence Against LGBT Activists in Armenia». Human Rights Watch (անգլերեն). Վերցված է 2021-01-09-ին. «Crowd ran after them, hitting, kicking, throwing stones, and shouting "get rid of those gays" and "catch them and beat them up"» {{cite news}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (օգնություն)
  12. «Մանրամասներ՝ Շուռնուխ գյուղում տեղի ունեցած ծեծկռտուքի վերաբերյալ». Հետք. Երևան. 2018-8-4. Վերցված է 2021-01-09-ին. «ճանաչելով նրանցից մեկին, հարվածել են, , մյուս ակտիվիստին ասել, որ չշփվի «նման կողմնորոշում» ունեցող մարդու հետ»
  13. Տեր-Հովհաննիսյան, Վաղինակ (2019). «Շուռնուխում բռնության արձագանքն ատելության խոսքի համատեքստում» (PDF). Փինք Արմենիա. էջ 21. Վերցված է 2021-01-09-ին. «Շուռնուխում կատարված բռնության սույն դեպքն արժանացել է հասարակության բուռն արձագանքի» {{cite news}}: Missing |author1= (օգնություն)
  14. Նիկողոսյան, Ալինա (2018-08-06). «Շուռնուխ․ ինչպես է տեղի ունեցել բռնությունը». Civilnet. civilnet.am. Վերցված է 2021-01-06-ին.
  15. «Պարզաբանում Շուռնուխ գյուղում տեղի ունեցած վիճաբանության վերաբերյալ». ՀՀ ոստիկանություն. 2018-8-4. Վերցված է 2021-01-09-ին. «Կան բերման ենթարկվածներ, նախապատրաստվում են նյութեր»
  16. «Հայտարարություն Շուռնուխ գյուղում տեղի ունեցած միջադեպի առնչությամբ ձեռնարկած քայլերի վերաբերյալ». Մարդու իրավունքների պաշտպան. 2018-8-9. Վերցված է 2021-01-09-ին. «ՀՀ Սահմանադրությունը երաշխավորում է բոլորի հավասարությունն օրենքի առջև և արգելում ցանկացած հիմքով խտրականությունը:»
  17. Jardine, Bradley (2018-08-06). «Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack». Eurasianet. eurasianet.org. Վերցված է 2021-01-03-ին.
  18. «ԼԳԲՏ անձանց մարդու իրավունքների իրավիճակը հայաստանում 2019 թ ընթացքում» (PDF) (Press release). «Փինք» իրավապաշտպան ՀԿ. 2020-05-01. Վերցված է 2021-01-09-ին. «2019թ. դեկտեմբերին քրեական գործով վարույթը կարճելու որոշումը տուժող կողմի բողոքի հիման վրա վերացվել է, քրեական գործի վարույթը վերսկսվել է։»
  19. Shbu, Tomas (2020-09-03). «A court in Armenia has directed the police to reinvestigate a 2018 brutal attack on LGBTQI activists». Star Observer (անգլերեն). «The Criminal Court of Appeal ruled that the investigator had failed to properly probe the incident on August 3, 2018 in Shurnukh village.» {{cite news}}: |access-date= requires |url= (օգնություն); Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (օգնություն)

Արտաքին հղումներ