«Շուռնուխ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
→‎Սահմանային լարվածությունը: Զանգելան - > Կովսական, համայնքապետ -> գյուղապետ, վրիպակների ճշտում
Տող 19. Տող 19.


Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թ. պատմական ''Շոռնոխո'' ավերակ գյուղի տեղում։
Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թ. պատմական ''Շոռնոխո'' ավերակ գյուղի տեղում։
Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաեւ Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Սյունիք աշխարհ]]ի [[Բաղք|Բաղք (Քաշունիք)]] գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]]-ին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ կային, նաեւ եկեղեցու ավերակներ: 1989-ից ի վեր գյուղում այլեւս ադրբեջանցիներ չկան․ այն վերաբնակեցվել է հայերով: <ref>{{cite news |url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e |title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է |language=Armenian |work=Սյունյաց Երկիր |date=2019-12-28 |accessdate=2021-01-03 |quote= Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ }}</ref>
Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաև Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Սյունիք աշխարհ]]ի [[Բաղք|Բաղք (Քաշունիք)]] գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]]-ին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ կային, նաև եկեղեցու ավերակներ: 1989-ից ի վեր գյուղում այլեւս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով: <ref>{{cite news |url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e |title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է |language=Armenian |work=Սյունյաց Երկիր |date=2019-12-28 |accessdate=2021-01-03 |quote= Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ }}</ref>


== Բնակչություն ==
== Բնակչություն ==
Տող 29. Տող 29.


==Սահմանային լարվածությունը==
==Սահմանային լարվածությունը==
2020թ․ դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020թ․ հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Զանգելան]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելան կողմում։ Սովետական ժամանակաշրջանի քարտեզներով սահմանների դեմարկացիան գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ հարուցեց, որոնք կուլմինացվեցին Գորիսի ճանապարհը փակելով և մարզ ՀՀ վարչապետ [[Նիկոլ Փաշինյան]]ի մուտքը չթույլատրելով։ <ref>{{cite news |url=https://jam-news.net/azerbaijani-armed-forces-demand-the-release-of-12-houses-in-the-village-of-shurnukh-demarcation-of-the-armenian-azerbaijani-border/ |title=Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village |work=JAMnews |location=Yerevan |date=2020-12-24 |accessdate=2021-01-03}}</ref>
2020թ․ դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020թ․ հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Կովսական]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|
Սովետական ժամանակաշրջանի]] քարտեզներով սահմանների [[Սահմանների դեմարկացիա և դելիմիտացիա|դեմարկացիան]] գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ հարուցեց, որոնք կուլմինացվեցին [[Գորիս]] տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ [[Նիկոլ Փաշինյան]]ի մուտքը չթույլատրելով։ <ref>{{cite news |url=https://jam-news.net/azerbaijani-armed-forces-demand-the-release-of-12-houses-in-the-village-of-shurnukh-demarcation-of-the-armenian-azerbaijani-border/ |title=Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village |work=JAMnews |location=Yerevan |date=2020-12-24 |accessdate=2021-01-03}}</ref>


==ԼԳԲՏ անձանց պատահարը==
==ԼԳԲՏ անձանց պատահարը==
Ինը [[ԼԳԲՏ]] ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի ենթարկվեցին 2018թ․ օգոստոսի 3-ին - ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումը ըստ ակտիվիստների. Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին համայնքապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարեց քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը դատապարտեց հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար։ <ref>{{cite news |last=Jardine |first=Bradley |url=https://eurasianet.org/nine-armenian-teenagers-wounded-in-anti-lgbt-attack |title=Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack |work=Eurasianet |publisher=eurasianet.org |date=2018-08-06 |accessdate=2021-01-03 }}</ref>
Ինը [[ԼԳԲՏ]] ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի ենթարկվեցին 2018թ․ օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումը ըստ ակտիվիստների: Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարեց քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը դատապարտեց հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար։ <ref>{{cite news |last=Jardine |first=Bradley |url=https://eurasianet.org/nine-armenian-teenagers-wounded-in-anti-lgbt-attack |title=Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack |work=Eurasianet |publisher=eurasianet.org |date=2018-08-06 |accessdate=2021-01-03 }}</ref>


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

14:49, 3 հունվարի 2021-ի տարբերակ

Գյուղ
Շուռնուխ
ադրբ.՝ Şurnuxu
անգլ.՝ Shurnukh
ԵրկիրԿաղապար:Դրոշավորում/Հայաստան, Ադրբեջան
ՄարզՍյունիքի
ԳյուղապետՀակոբ Արշակյան
Այլ անվանումներՇոռնոխո
Մակերես8.83 կմ²
ԲԾՄ1550 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն և ադրբեջաներեն
Բնակչություն224 մարդ (2010)
Խտություն25 մարդ/կմ²
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
ՏեղաբնականունՇուրնուխեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Շուռնուխ (Աշխարհ)##
Շուռնուխ (Աշխարհ)

Շուռնուխ, գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզում, մարզկենտրոնից՝ 45 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու վրա, Շուռնուխ գետի ափին։

Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թ. պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաև Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Բաղք (Քաշունիք) գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ կային, նաև եկեղեցու ավերակներ: 1989-ից ի վեր գյուղում այլեւս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով: [1]

Բնակչություն

Շուռնուխի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[2]

Տարի Բնակչություն
1897 84 մարդ
1926 101 մարդ
1939 351 մարդ
1959 363 մարդ
1970 363 մարդ
1979 324 մարդ
2001 148 մարդ
2011 207 մարդ [3]


Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և երկրագործությամբ։

Սահմանային լարվածությունը

2020թ․ դեկտեմբերին, երբ 2020թ․ հայ-ադրբեջանական պատերազմի արդյունքում Կովսականն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ Սովետական ժամանակաշրջանի քարտեզներով սահմանների դեմարկացիան գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ հարուցեց, որոնք կուլմինացվեցին Գորիս տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մուտքը չթույլատրելով։ [4]

ԼԳԲՏ անձանց պատահարը

Ինը ԼԳԲՏ ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի ենթարկվեցին 2018թ․ օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումը ըստ ակտիվիստների: Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարեց քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատունը դատապարտեց հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար։ [5]

Ծանոթագրություններ

  1. «Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է». Սյունյաց Երկիր (Armenian). 2019-12-28. Վերցված է 2021-01-03-ին. «Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։»{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 160» (PDF). Վերցված է 2014 Հունիսի 25-ին.
  3. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  4. «Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village». JAMnews. Yerevan. 2020-12-24. Վերցված է 2021-01-03-ին.
  5. Jardine, Bradley (2018-08-06). «Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack». Eurasianet. eurasianet.org. Վերցված է 2021-01-03-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շուռնուխ» հոդվածին։