«Հադրութի բարբառ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Հադրութի բարբառ''', [[հայերեն]]ի ս ճյուղի բարբառներից մեկը։ |
'''Հադրութի բարբառ''', [[հայերեն]]ի ս ճյուղի բարբառներից մեկը։ |
||
Խոսվում է [[ |
Խոսվում է [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախի Հանրապետության]] [[Հադրութի շրջան]]ում։ Կատարում է բաղաձայնական համակարգի առաջին տեղաշարժ ('''բ→պ''')<ref>{{cite book|author=Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան|title=Լեզվաբանական բառարան|publisher=ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն|location=Երևան|year=1975|page=էջ 163}}</ref>։ |
||
Ըստ ձևաբանական դասակարգման պատկանում է «ս» ճյուղին, ըստ բազմահատկանիշ վիճակագր. դասակարգման արևելյան խմբակցության Ղարաբաղ-Շամախիի կամ ծայր հյուսիսարևելյան միջբարբառախմբի [[ |
Ըստ ձևաբանական դասակարգման պատկանում է «ս» ճյուղին, ըստ բազմահատկանիշ վիճակագր. դասակարգման արևելյան խմբակցության Ղարաբաղ-Շամախիի կամ ծայր հյուսիսարևելյան միջբարբառախմբի [[Արցախի բարբառ]]ի ենթաբարբառն է։ Խոսվում է ԼՂՀ Հադրութի շրջանում։ Ձայնավոր հնչյուններն են ''ա, օ, ու, ի, է, ը, ա, օ, ու, ի, ը, է''։ Գրաբարի ձայնեղ բաղաձայնները վերածվել են խուլերի, առկա են ''գյ, կյ, քյ'' քմայինները։ Շեշտակիր ''ո'' և ''ու'' սովորաբար դարձել են ''ա'', անշեշտ դիրքում‘ ''ու''։ Բառասկզբի ''ո'' շեշտի տակ դարձել է վըէ ''(ոսկի > վըէսկէ)''։ Ի հիմնականում դարձել է է, ըէ։ Հոգնակիակերտ մասնիկներն են ''էր, նէ, քյ, օր''։ Գոյականների մեծ մասը ենթարկվում է ու (որոշյալում‘ էն), ինչպես նաև ''ա, ան, օ, ց'' հոլովումներին։ Էական բայի ձևերն են ''ըմ, ըս, ա, ըքյ, ըք, ըն, ի, իր, ար, իքյ, իք, ին''։ Հարկադրականի մասնիկն է ''բիդի''։ Պարզ ձևերի ժխտականը կազմվում է ''վէչ'' մասնիկով։ Լայն կիրառություն ունեն երկրորդական բաղադրյալ ժամանակները։ |
||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
16:34, 10 Հոկտեմբերի 2020-ի տարբերակ
Հադրութի բարբառ, հայերենի ս ճյուղի բարբառներից մեկը։
Խոսվում է Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանում։ Կատարում է բաղաձայնական համակարգի առաջին տեղաշարժ (բ→պ)[1]։
Ըստ ձևաբանական դասակարգման պատկանում է «ս» ճյուղին, ըստ բազմահատկանիշ վիճակագր. դասակարգման արևելյան խմբակցության Ղարաբաղ-Շամախիի կամ ծայր հյուսիսարևելյան միջբարբառախմբի Արցախի բարբառի ենթաբարբառն է։ Խոսվում է ԼՂՀ Հադրութի շրջանում։ Ձայնավոր հնչյուններն են ա, օ, ու, ի, է, ը, ա, օ, ու, ի, ը, է։ Գրաբարի ձայնեղ բաղաձայնները վերածվել են խուլերի, առկա են գյ, կյ, քյ քմայինները։ Շեշտակիր ո և ու սովորաբար դարձել են ա, անշեշտ դիրքում‘ ու։ Բառասկզբի ո շեշտի տակ դարձել է վըէ (ոսկի > վըէսկէ)։ Ի հիմնականում դարձել է է, ըէ։ Հոգնակիակերտ մասնիկներն են էր, նէ, քյ, օր։ Գոյականների մեծ մասը ենթարկվում է ու (որոշյալում‘ էն), ինչպես նաև ա, ան, օ, ց հոլովումներին։ Էական բայի ձևերն են ըմ, ըս, ա, ըքյ, ըք, ըն, ի, իր, ար, իքյ, իք, ին։ Հարկադրականի մասնիկն է բիդի։ Պարզ ձևերի ժխտականը կազմվում է վէչ մասնիկով։ Լայն կիրառություն ունեն երկրորդական բաղադրյալ ժամանակները։
Գրականություն
- Պողոսյան Ա. Մ., Հադրութի բարբառը, Երևան, 1965։
- Դավթյան Կ., Լեռնային Ղարաբաղի բարբառային քարտեզը, Երևան, 1966։
Ծանոթագրություններ
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |