«Լիլի Չուգասզյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:20-րդ դարի օպերային երգչուհիներ ՀոթՔաթ գործիքով |
|||
| Տող 44. | Տող 44. | ||
[[Կատեգորիա:Ամերիկացի օպերային երգչուհիներ]] |
[[Կատեգորիա:Ամերիկացի օպերային երգչուհիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի ամերիկացի երգչուհիներ]] |
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի ամերիկացի երգչուհիներ]] |
||
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի օպերային երգչուհիներ]] |
|||
16:38, 9 Օգոստոսի 2020-ի տարբերակ
| Լիլի Չուգասզյան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ի ծնե անուն | Լիլի Չուգասզյան |
| Ծնվել է | 1920 օգոստոսի 1 Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Մահացել է | ապրիլի 9, 2012 (տարիքը 91) Բրենֆորդ |
| Գերեզման | Branford Center Cemetery |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | Երգչուհի, կոնտրալտո |
| Երգչաձայն | կոնտրալտո |
| Գործիքներ | վոկալ |
| Աշխատավայր | Եյլի համալսարան և Մետրոպոլիտեն օպերա |
Լիլի Չուգասզյան (անգլ.՝ Lili Chookasian, օգոստոսի 1, 1921[1][2], Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ - ապրիլի 10, 2012[1], Բրենֆորդ[3]), հայտնի ամերիկացի օպերային երգչուհի (կոնտրալտո), ծագումով հայ։ Երգել է աշխարհահռչակ օպերային թատրոններում և հայտնի նվագախմբերի հետ։ Իր կարիերան սկսել է 1940-ական թվականներին, որպես համերգային երգչուհի։ 1960-1970-ական թվականներին համարվում էր կոնտրալտո ձայն ունեցող առաջատար երգչուհիներից մեկը։ 1960-1980-ական թվականներին երգել է Մետրոպոլիտեն օպերայում և Նյու-Յորք սիթիի օպերային թատրոններում։
1967 թվականի սեպտեմբերին հանդես է եկել Երևանի Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում՝ կատարելով Փառանձեմի դերերգը Տիգրան Չուխաճյանի «Արշակ Բ» օպերայում։
Կյանքը և կենսագործունեությունը
Լիլի Չուգասզյանի ընտանիքը գաղթել է Սեբաստիայից(Արևմտյան Հայաստան)։ Նա մանկուց երգել է երաժշտական երեկույթներում, դպրոցական համերգներում, տոնական միջոցառումների ժամանակ և այլն։ Չուգասզյանը աշակերտել է հայտնի երաժիշտ Ֆիլիպ Մանուելին: 1950-ական թվականներին երգել է հայկական եկեղեցիների երգչախմբերում։ 1959 թվականին հանդես է եկել Լիթլ Ռոք քաղաքի օպերային թատրոնում և արժանացել է մեծ ճանաչման։ Երգել է նաև Արկանզասի, Բալթիմորի օպերային թատրոններում։ 1961 թվականին կոմպոզիտոր Ջան Կարլո Մենոտտին Չուգասզյանին հրավիրել է երգելու Ապոլետոյի (Իտալիա) փառատոնում, որտեղ հասել է մեծ հաջողության։ 1962 թվականից եղել է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերային թատրոնի մեներգչուհի, 1980- ական թվականների վերջից՝ խորհրդատու, դասավանդել է Յեյլի համալսարանում: Չուգասզյանը կատարել է շուրջ 30 գլխավոր դերերգեր՝ Նորմա (Վինչեցո Բելլինիի «Նորմա»), Ամներիս, Ազուչենա (Ջուզեպպե Վերդիի «Աիդա», «Տրուբադուր»), Ֆլորա (Մենոտտիի «Մեդիում»), Դալիլա (Սեն Սանսի «Սամսոն և Դալիլա») և այլն։ Համերգներով ելույթ է ունեցել աշխարհի լավագույն նվագախմբերի և անվանի դիրիժորների (Լեոպոլդ Ստոկովսկի, Լեոնարդ Բեռնստայն, Հերբերտ ֆոն Կարայան և ուրիշներ) հետ։ Բացառիկ ձայնածավալի շնորհիվ տարբեր ոճերի երգերի (Յոհան Սեբաստիան Բախ, Ֆրանց Շուբերտ, Յոհաննես Բրամս և ուրիշներ) հետ երկացանկում ունեցել է նաև մեծակտավ գործեր՝ Բախի պասսիոններից, կանտատներից, օրատորիան, Գեորգ Ֆրիդրիխ Հենդելի «Մեսսան», Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտի, Ջուզեպպե Վերդիի «Ռեքվիեմ»-ները, Ջովաննի Բատիստա Պերգոլեզիի և Ջոակինո Ռոսսինիի «Ստաբատ մատեր»-ները և այլն։ Կատարել է նաև հայկական երգեր(«Կռունկ», Ալեքսանդր Սպենդիարյանի «Օրորոցային» և այլն)։ 1978 թվականին Վաշինգտոնում՝ Սպիտակ Տանը, երգել է հայերեն։ Չուգասզյանն արժանացել է ՀԽՍՀ մշակույթի նախարարության Պետրոս Ադամյանի անվան մրցանակի (1981 թ.)[4]:
Չուգասզյանի մասին
«Նա եկավ, տեսավ և հաղթեց՝ ձեռք բերելով հազարավոր նոր բարեկամներ: Երգչուհին հայկական երգերն այնպես է մատուցում, որ դահլիճում նստածները շունչները պահած հետևում են նրա յուրաքանչյուր հնչյունին: Չուգասզյանը մեծ է, չափազանց մեծ»: Սիլվիա Կատլեր, երաժշտական քննադատ (ԱՄՆ)
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Discogs — 2000.
- ↑ Lili Chookasian, Contralto Praised for Her Velvety Voice, Dies at 90
- ↑ Չուգասզյան Լիլի, Դպրոցական Մեծ Հանրագիտարան, Գիրք 2, Հատոր 2, էջ 284