Հորդանես (պատմագիր)

Հորդանես
Ծնվել է	մոտ 6-րդ դար
Ծննդավայր	ենթդ․ Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	մոտ 6-րդ դար
Քաղաքացիություն	Բյուզանդական կայսրություն
Ազգություն	Գոթեր
Երկեր	Getica? և Life of Boethius?
Մասնագիտություն	պատմաբան և գրող
Jordanes Վիքիպահեստում

Հորդանես (ծննդյան թիվն անհայտ - 551 թվականից հետո, Բյուզանդիա, լատին․՝ Iordanes կամ Iordanis), գոթական 6-րդ դարի պատմագիր: Երբեմն սխալմամբ անվանում են Յորնանդ:

Կենսագրություն

Որոշ ուսումնասիրողներ պնդում են, որ Հորդանեսը եղել է նոտար կամ ինչ-որ պաշտոնյա Փոքր Սկյութիայի տարածքում՝ ունենալով Բյուզանդիայի դաշնակցի կարգավիճակ: Պատմաբանների մեկ այլ խումբ կարծում է, որ Հորդանեսը եղել է օստգոթական մի տոհմի քարտուղարը: Կան նաև ենթադրություններ, որ նա հոգևոր միաբանության անդամ էր: Կան տվյալներ, որ նա եղել է Կրոտոնեի եպիսկոպոսը: Իսկ որոշ ուսումնասիրողներ էլ պնդում են, որ նա հայրական գծով ալան էր: Հորդանեսի աշխատություններից մեկը՝ «Համառոտ ժամանակագրություն» (լատին․՝ De adbreviatione chronicorum, De origine actibusque Romanorum) նվիրված է ոմն Վիգիլիոսի, որը, հավանաբար, այդ ժամանակվա (537-555 թթ.) Հռոմի Պապն է: Այս աշխատությունը համաշխարհային պատմության համառոտագրությունն է և հասցված է մինչև իր ժամանակակից Հուստինիանոս Ա կայսեր իշխանության տարիները:

Հորդանեսի «Հռոմեացիները և գեթերը» աշխատության հրատարակության տիտղոսաթերթը՝ լույս տեսած Բեռլինում 1882 թվականին:

Սակայն նրա աշխատություններից առավել հետաքրքրություն է ներկայացնում «Գեթերի ծագման և գործերի մասին» (լատին․՝ De origine actibusque Getarum) երկը, որը կրճատ կերպով հայտնի է «Getica» վերնագրով: Գեթերը թրակիական հնագույն ռազմաշունչ ցեղ էին, որոնք Հերոդոտոսի օրոք ապրում էին Բալկանների և Դանուբի միջև: Այս ստեղծագործությունը գոթերի պատմությունն է՝ մինչև օստգոթերի անկումը Իտալիայում: Այս աշխատությունը, ըստ մի շարք ուսումնասիրողների, արժեքավոր է նրանով, որ այն գրելիս Հորդանեսն օգտվել է մեզ չհասած աղբյուրներից, հատկապես 5-րդ դարում ապրած Պրիսկոս Պանիոնացու «Բյուզանդիայի պատմությունը և Աթիլլայի գործերը» և 6-րդ դարի հռոմեացի պատմագիր Կասսիոդորի «Գոթերի պատմություն» ստեղծագործություններից: Ըստ որոշ ուսումնասիրողների՝ Հորդանեսի «Getica»-ն Կասսիոդորի աշխատության շարունակությունը կամ լրացումն է: Ժամանակակից հետազոտողների ուշադրությունը գրավում է ոչ այնքան Հորդանեսի պատմագրական շարադրանքը, որքան գոթերի «հնագույն երգերի» հիշատակությունը, որոնց միջոցով պատմագիրը հիմնավորում է գոթերի հնագույն ժողովուրդ լինելը: Ըստ ռուս պատմաբան Նիկոլայ Օսոկինի՝ Հորդանեսի «Գոթերի պատմությունն» խիստ արժեքավոր է նրանով, որ հեղինակը մեծապես օգտվելով օգտագործել է գոթերի բանահյուսությունը, և ոչ միայն մեզ է ավանդել գերմանական ցեղերի ժողովրդական ստեղծագործությունները, այլև ցույց է տվել, թե որքան կարևոր է այդպիսի աղբյուրը՝ որևէ ժողովրդի պատմության համար: Հորդանեսի աշխատության մեջ երևում է, թե որքան հայրենասեր է հեղինակը, որը թեև փայլուն տիրապետում է լատիներենին, քիչ թե շատ ծանոթ է դասական մատենագիրներին, սակայն արհամարհում է հռոմեական ամեն ինչը:

Աղբյուրներ

• Mierow, Charles Christopher, The Gothic History of Jordanes: In English with an Introduction and a Commentary, 1915. Reprinted 2006. Evolution Publishing, ISBN 978-1-889758-77-0. [1]
• Carlo Troya (1842). Storia d'Italia del medio-evo (in Italian). Tip. del Tasso stamp. reale. pp. 1331–. Retrieved 5 April 2013.
• Kulikowski, Michael, Rome’s Gothic Wars, p. 130.
• Arne Søby Christensen, Cassiodorus, Jordanes, and the History of the Goths. Studies in a Migration Myth, 2002, ISBN 978-87-7289-710-3
• Иорданес // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• Марийская биографическая энциклопедия / Сост. В. А. Мочаев. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2007. — С. 152. — 486 с. — 2032 экз. — ISBN 5-87898-357-0.
• Н. А. Осокин. История средних веков. Минск, 2008.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հորդանես (պատմագիր)» հոդվածին։