«Իգուասու (ջրվեժ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Իգուասու
	Cataratas del Iguazu
Տեսակ	ջրվեժ, տեսարժան վայր և horseshoe waterfall?
Երկիր	Արգենտինա
Վարչատարածքային միավոր	Միսիոնես և Պարանա
Աշխարհագրական; տեղադրություն	Արգենտինա; Բրազիլիա
Մասն է	Իգուասու
Ջրածախս	1756 մ³/վ
Բարձրություն (ԲԾՄ)	180 մետր
Հարաբերական; բարձրություն	82 մետր
Երկարություն	82
Լայնություն	4000
Պահպանման տարածք	Իգուասու և Իգուասու
Իգուասու (ջրվեժ) (Արգենտինա)
Իգուասու (ջրվեժ) (Բրազիլիա)

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

02:37, 12 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իգուասու (այլ կիրառումներ)

Իգուասու (իսպ.՝ Cataratas del Iguazú գուարանի Chororo Yguasu պորտուգալերեն պորտ.՝ Cataratas do Iguaçu), ջրվեժ Արգենտինայի Միսիոնես նահանգի և Բրազիլիայի Պարանա նահանգի սահմանին: Այն լայնությամբ աշխարհի ամենամեծ ջրվեժն է^[1]: Ջրվեժը գետը բաժանում է 2 մասի՝ Վերին և Ստորին Իգուասու: Իգուասու գետը սկիզբ է առնում Կուրիտիբա քաղաքի մոտ: Գետի հունի մեծ մասը գտնվում է Բրազիլիայում, սակայն ջրվեժի մեծ մասը Արգենտինայի տարածքում է:

«Իգուասու» անունը ծագել է տուպի-գուարանի լեզվի «y» բառից, որը նշանակում է ջուր, և «ûasú» բառից, որը նշանակում է մեծ ^[1]: Ըստ լեգենդի՝ մի աստված պատրաստվում էր ամուսնանալ Նաիպի անունով մի գեղեցիկ կնոջ հետ, ով իր մահկանացու սիրեցյալի՝ Տարոբայի հետ մակույկով փախչում է: Կատաղությունից աստված գետը մասնատում է՝ ստեղծելով ջրվեժներ, և սիրեցյալներին դատապարտում է հավերժ անկման: Ջրվեժն առաջին անգամ հայտնաբերել է իսպանացի նվաճող Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վական 1541 թվականին:

Աշխարհագրական դիրք

Իգուասու ջրվեժը գտնվում է այն վայրում, որտեղ Իգուասու գետը Պարանա բարձրավանդակի վրայից 23 կմ բարձրությունից կտրուկ թափվում է Պարանա գետի վրա ^[2]: Բազմաթիվ կղզիներ ջրվեժը բաժանում են մանր ջրվեժների, որոնց թիվը տատանվում է 150-300-ի սահմանում: Գետի հոսքի գրեթե կեսը թափվում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող նեղ անդունդի մեջ: «Սատանայի կոկորդ»-ը Ս- աձև տեսք ունի: Փոքր ջրվեժներից որոշներին տրվել են տեղանուններ, ինչպես օրինակ՝ Սան Մարտինի ջրվեժ, Բոսսետտի ջրվեժ և այլն:

Արգենտինայի և Բրազիլիայի միջև ջրվեժի բաշխումը

Բրազիլիայի և Արգենտինայի միջև սահմանը անցնում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող անդունդով: Աջ կողմում՝ Բրազիլիայի սահմանի վրա է գտնվում ջրվեժի մոտ 20%-ը, իսկ ձախ կողմը՝ ջրվեժի մոտ 80%-ը գտնվում է Արգենտինայի տարածքում:

Զբոսաշրջություն

Իգուասու ջրվեժի մոտակայքում գտնվում են 2 խոշոր օդանավակայաններ՝ Արգենտինայի Կատարաս դել Իգուասու միջազգային օդանավակայանը և Ֆոս դու Իգուասու միջազգային օդանավակայանը: Արգենտինայի օդանավակայանը գտնվում է Իգուասու քաղաքից մոտ 25 կմ հեռավորության վրա, բայց ջրվեժի մոտ գտնվող հյուրանոցներին ավելի մոտ է, քան Բրազիլական կողմը ^[3]: Օդանավակայանում տաքսու և ավտոբուսի ծառայություններ կան: Բրազիլիայի օդանավակայանը գտնվում է Բրազիլիայի, ջրվեժի և Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանի միջև ^[4]:

Հասանելիություն

Ջրվեժ կարելի է հասնել 2 քաղաքների միջոցով, որոնք գտնվում են ջրվեժի երկու կողմերում: Այդ քաղաքներն են Պուերտո Իգուասուն Արգենտինայում և Ֆոս դու Իգուասուն Բրազիլիայում: Ջրվեժը կիսվում է Բրազիլիայի և Արգենտինայի ազգային պարկերի միջև: Այդ երկու պարկերը ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության մաս են դարձել համապատասխանաբար 1984 և 1987 թթ.^[5]:

Բրազիլիայում ազգային պարկ ստեղծելու նպատակն էր հետագա սերունդներին չաղճատված մի վայր թողնել և պահպանել Իգուասու ջրվեժը: Բրազիլական կողմում կիրճի երկայնքով դեպի «Սատանայի կոկորդ» տանող ճանապարհ կա: Բրազիլիայում թույլատրվում են ուղղաթիռով պտույտները ջրվեժի վրայով, այն բարձրությունից տեսնելու համար, սակայն Արգենտինայում դա չի թույլատրվում, քանի որ համարվում է, որ ուղղաթիռը վնասում է բուսական և կենդանական աշխարհը ^[6]: Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանից ջրվեժ կարելի է հասնել տաքսիով կամ ավտոբուսով, որոնք տանում են մինչև պարկի մուտքը: Թե Բրազիլիայում և թե Արգենտինայում մուտքը վճարովի է: Պարկի ներսում ևս կան ավտոբուսներ, որոնցով կարելի է ուղևորվել դեպի ջրվեժի ցանկացած կետ: Արգենտինական կողմի պարկում կա գնացք, որը բավականին նման է Դիսնեյի կենդանիների թագավորությունում գործող գնացքին: Գնացքը ուղևորներին տանում է մինչև «Սատանայի կոկորդ»-ի մուտքի մոտ, ինչպես նաև մինչև վերին և ստորին արահետներ: Պասեո Գարգանտա դել Դիաբլոն 1 կմ երկարություն ունեցող արահետ է, որ տանում է դեպի «Սատանայի կոկորդ»-ի վրայով թափվող ջրվեժի մոտ: Վերջինս Իգուասուի ամենաբարձր ջրվեժն է: Արգենտինական կողմում կան նաև նավակներ, որոնք այցելուներին կարող են հասցնել ջրվեժին շատ մոտ:

Բրազիլական տրանսպորտային համակարգը թույլ է տալիս այցելուների քանակը մեծացնել՝ միևնույն ժամանակ պակասեցնելով շրջակա միջավայրին հասցվող վնասը, քանի որ այնտեղ գործող փոխադրամիջոցները մեծ չափեր ունեն և թույլ են տալիս միանգամից 72 ուղևոր տեղափոխել: Ավտոբուսները երկհարկանի են, դրանց վերևի հարկը բացօթյա է, որն էլ թույլ է տալիս տեսնել ամբողջ շրջապատը, կենդանական և բուսական աշխարհը:

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Bonnie Hamre. «Iguazu Falls». About.com Travel.
↑ «Iguaçu Falls». Encyclopædia Britannica (Encyclopædia Britannica Online Library ed.). 2011. Վերցված է ապրիլի 15, 2011-ին.
↑ «Travel to Puerto Iguazu». LATAM (English). Վերցված է հունվարի 19, 2017-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Travel to Foz Do Iguaçu». LATAM (English). Վերցված է հունվարի 19, 2017-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List». unesco.org.
↑ «IguazuFalls.com Helicopter Ride». IguazuFalls.com. Վերցված է 2017-01-23-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իգուասու (ջրվեժ)» հոդվածին։

[SATravel2-1] 1,0 ^1,1 Bonnie Hamre. «Iguazu Falls». About.com Travel.

[Britannica-2] «Iguaçu Falls». Encyclopædia Britannica (Encyclopædia Britannica Online Library ed.). 2011. Վերցված է ապրիլի 15, 2011-ին.

[3] «Travel to Puerto Iguazu». LATAM (English). Վերցված է հունվարի 19, 2017-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[4] «Travel to Foz Do Iguaçu». LATAM (English). Վերցված է հունվարի 19, 2017-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[5] UNESCO World Heritage Centre. «UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List». unesco.org.

[6] «IguazuFalls.com Helicopter Ride». IguazuFalls.com. Վերցված է 2017-01-23-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Տող 18. / Տող 18. @@
 '''Իգուասու''' ({{lang-es|Cataratas del Iguazú}} գուարանի Chororo Yguasu պորտուգալերեն {{lang-pt|Cataratas do Iguaçu}}), [[ջրվեժ]] [[Արգենտինա]]<nowiki/>յի [[Միսիոնես]] նահանգի և Բրազիլիայի [[Պարանա (նահանգ)|Պարանա]] նահանգի սահմանին: Այն լայնությամբ աշխարհի ամենամեծ ջրվեժն է<ref name="SATravel2">{{cite web|url=http://gosouthamerica.about.com/cs/southamerica/a/IguazuFalls.htm|title=Iguazu Falls|author=Bonnie Hamre|work=About.com Travel}}</ref>: Ջրվեժը գետը բաժանում է 2 մասի՝ Վերին և Ստորին Իգուասու: Իգուասու գետը սկիզբ է առնում Կուրիտիբա քաղաքի մոտ: Գետի հունի մեծ մասը գտնվում է [[Բրազիլիա]]յում, սակայն ջրվեժի մեծ մասը [[Արգենտինա]]յի տարածքում է:
-«Իգուասու» անունը ծագել է [[տուպի-գուարանի]] լեզվի «''y»''  բառից, որը նշանակում է ջուր, և «''ûasú»'' բառից, որը նշանակում է մեծ <ref name="SATravel">{{cite web|url=http://gosouthamerica.about.com/cs/southamerica/a/IguazuFalls.htm|title=Iguazu Falls|author=Bonnie Hamre|work=About.com Travel}}</ref>: Ըստ լեգենդի՝ մի աստված պատրաստվում էր ամուսնանալ Նաիպի անունով մի գեղեցիկ կնոջ հետ, ով իր մահկանացու սիրեցյալի՝ Տարոբայի հետ մակույկով փախչում է: Կատաղությունից աստված գետը մասնատում է՝ ստեղծելով ջրվեժներ, և սիրեցյալներին դատապարտում է հավերժ անկման: Ջրվեժն առաջին անգամ հայտնաբերել է իսպանացի նվաճող [[Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վական|Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վակա]]ն 1541 թվականին:
+«Իգուասու» անունը ծագել է [[տուպի-գուարանի]] լեզվի «''y»''  բառից, որը նշանակում է ջուր, և «''ûasú»'' բառից, որը նշանակում է մեծ <ref name="SATravel2"/>: Ըստ լեգենդի՝ մի աստված պատրաստվում էր ամուսնանալ Նաիպի անունով մի գեղեցիկ կնոջ հետ, ով իր մահկանացու սիրեցյալի՝ Տարոբայի հետ մակույկով փախչում է: Կատաղությունից աստված գետը մասնատում է՝ ստեղծելով ջրվեժներ, և սիրեցյալներին դատապարտում է հավերժ անկման: Ջրվեժն առաջին անգամ հայտնաբերել է իսպանացի նվաճող [[Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վական|Ալվար Նունես Կաբեսա դե Վակա]]ն 1541 թվականին:
 == Աշխարհագրական դիրք ==
 [[Պատկեր:Iguazu falls-1.JPG|thumb|Իգուասու ջրվեժ]]
-Իգուասու ջրվեժը գտնվում է այն վայրում, որտեղ Իգուասու գետը Պարանա բարձրավանդակի վրայից 23 կմ բարձրությունից կտրուկ թափվում է [[Պարանա (գետ)|Պարանա]] գետի վրա <ref name="Britannica">{{cite encyclopedia|year=2011|title=Iguaçu Falls|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|edition=Encyclopædia Britannica Online Library|url=http://www.library.eb.com/eb/article-9042070|accessdate=15 April 2011}}</ref>: Բազմաթիվ կղզիներ ջրվեժը բաժանում են մանր ջրվեժների, որոնց թիվը տատանվում է 150-300-ի սահմանում: Գետի հոսքի գրեթե կեսը թափվում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող նեղ անդունդի մեջ: «Սատանայի կոկորդ»-ը Ս- աձև տեսք ունի: Փոքր ջրվեժներից որոշներին տրվել են տեղանուններ, ինչպես օրինակ՝ Սան Մարտինի ջրվեժ, Բոսսետտի ջրվեժ և այլն:
+Իգուասու ջրվեժը գտնվում է այն վայրում, որտեղ Իգուասու գետը Պարանա բարձրավանդակի վրայից 23 կմ բարձրությունից կտրուկ թափվում է [[Պարանա (գետ)|Պարանա]] գետի վրա <ref name="Britannica">{{cite encyclopedia|year=2011|title=Iguaçu Falls|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|edition=Encyclopædia Britannica Online Library|url=http://www.library.eb.com/eb/article-9042070|accessdate=ապրիլի 15, 2011}}</ref>: Բազմաթիվ կղզիներ ջրվեժը բաժանում են մանր ջրվեժների, որոնց թիվը տատանվում է 150-300-ի սահմանում: Գետի հոսքի գրեթե կեսը թափվում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող նեղ անդունդի մեջ: «Սատանայի կոկորդ»-ը Ս- աձև տեսք ունի: Փոքր ջրվեժներից որոշներին տրվել են տեղանուններ, ինչպես օրինակ՝ Սան Մարտինի ջրվեժ, Բոսսետտի ջրվեժ և այլն:
 == Արգենտինայի և Բրազիլիայի միջև ջրվեժի բաշխումը ==
 Բրազիլիայի և Արգենտինայի միջև սահմանը անցնում է «Սատանայի կոկորդ» կոչվող անդունդով: Աջ կողմում՝ Բրազիլիայի սահմանի վրա է գտնվում ջրվեժի մոտ 20%-ը, իսկ ձախ կողմը՝ ջրվեժի մոտ 80%-ը գտնվում է Արգենտինայի տարածքում:
 == Զբոսաշրջություն ==
-Իգուասու ջրվեժի մոտակայքում գտնվում են 2 խոշոր օդանավակայաններ՝ Արգենտինայի [[Կատարաս դել Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]ը և [[Ֆոս դու Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]ը: Արգենտինայի օդանավակայանը գտնվում է Իգուասու քաղաքից մոտ 25 կմ հեռավորության վրա, բայց ջրվեժի մոտ գտնվող հյուրանոցներին ավելի մոտ է, քան Բրազիլական կողմը <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/argentina/puerto-iguazu/|title=Travel to Puerto Iguazu|website=LATAM|language=English|accessdate=19 January 2017}}</ref>: Օդանավակայանում տաքսու և ավտոբուսի ծառայություններ կան: Բրազիլիայի օդանավակայանը գտնվում է Բրազիլիայի, ջրվեժի և Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանի միջև <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/brazil/foz-do-iguacu/|title=Travel to Foz Do Iguaçu|website=LATAM|language=English|accessdate=19 January 2017}}</ref>:
+Իգուասու ջրվեժի մոտակայքում գտնվում են 2 խոշոր օդանավակայաններ՝ Արգենտինայի [[Կատարաս դել Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]ը և [[Ֆոս դու Իգուասու միջազգային օդանավակայան]]ը: Արգենտինայի օդանավակայանը գտնվում է Իգուասու քաղաքից մոտ 25 կմ հեռավորության վրա, բայց ջրվեժի մոտ գտնվող հյուրանոցներին ավելի մոտ է, քան Բրազիլական կողմը <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/argentina/puerto-iguazu/|title=Travel to Puerto Iguazu|website=LATAM|language=English|accessdate=հունվարի 19, 2017}}</ref>: Օդանավակայանում տաքսու և ավտոբուսի ծառայություններ կան: Բրազիլիայի օդանավակայանը գտնվում է Բրազիլիայի, ջրվեժի և Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանի միջև <ref>{{cite web|url=https://www.latam.com/en_us/flights-destinations/get-inspired/brazil/foz-do-iguacu/|title=Travel to Foz Do Iguaçu|website=LATAM|language=English|accessdate=հունվարի 19, 2017}}</ref>:
 == Հասանելիություն ==
-Ջրվեժ կարելի է հասնել 2 քաղաքների միջոցով, որոնք գտնվում են ջրվեժի երկու կողմերում: Այդ քաղաքներն են [[Պուերտո Իգուասու]]ն Արգենտինայում և [[Ֆոս դու Իգուասուի գավառ|Ֆոս դու Իգուասու]]ն Բրազիլիայում: Ջրվեժը կիսվում է Բրազիլիայի և Արգենտինայի ազգային պարկերի միջև: Այդ երկու պարկերը [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի համաշխարհային ժառանգության մաս են դարձել համապատասխանաբար 1984 և 1987 թթ. <ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list|title=UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref>:
+Ջրվեժ կարելի է հասնել 2 քաղաքների միջոցով, որոնք գտնվում են ջրվեժի երկու կողմերում: Այդ քաղաքներն են [[Պուերտո Իգուասու]]ն Արգենտինայում և [[Ֆոս դու Իգուասուի գավառ|Ֆոս դու Իգուասու]]ն Բրազիլիայում: Ջրվեժը կիսվում է Բրազիլիայի և Արգենտինայի ազգային պարկերի միջև: Այդ երկու պարկերը [[ՅՈւՆԵՍԿՕ]]-ի համաշխարհային ժառանգության մաս են դարձել համապատասխանաբար 1984 և 1987 թթ.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list|title=UNESCO World Heritage Centre - World Heritage List|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref>:
 Բրազիլիայում ազգային պարկ ստեղծելու նպատակն էր հետագա սերունդներին չաղճատված մի վայր թողնել և պահպանել Իգուասու ջրվեժը: Բրազիլական կողմում կիրճի երկայնքով դեպի «Սատանայի կոկորդ» տանող ճանապարհ կա: Բրազիլիայում թույլատրվում են ուղղաթիռով պտույտները ջրվեժի վրայով, այն բարձրությունից տեսնելու համար, սակայն Արգենտինայում դա չի թույլատրվում, քանի որ համարվում է, որ ուղղաթիռը վնասում է բուսական և կենդանական աշխարհը <ref>{{cite web|url=http://iguazufalls.com/activities/helicopter-ride/|title=IguazuFalls.com Helicopter Ride|date=|publisher=IguazuFalls.com|accessdate=2017-01-23}}</ref>: Ֆոս դու Իգուասու օդանավակայանից ջրվեժ կարելի է հասնել տաքսիով կամ ավտոբուսով, որոնք տանում են մինչև պարկի մուտքը: Թե Բրազիլիայում և թե Արգենտինայում մուտքը վճարովի է: Պարկի ներսում ևս կան ավտոբուսներ, որոնցով կարելի է ուղևորվել դեպի ջրվեժի ցանկացած կետ: Արգենտինական կողմի պարկում կա գնացք, որը բավականին նման է Դիսնեյի կենդանիների թագավորությունում գործող գնացքին: Գնացքը ուղևորներին տանում է մինչև «Սատանայի կոկորդ»-ի մուտքի մոտ, ինչպես նաև մինչև վերին և ստորին արահետներ: [[Պասեո Գարգանտա դել Դիաբլո]]ն 1 կմ երկարություն ունեցող արահետ է, որ տանում է դեպի «Սատանայի կոկորդ»-ի վրայով թափվող ջրվեժի մոտ: Վերջինս Իգուասուի ամենաբարձր ջրվեժն է: Արգենտինական կողմում կան նաև նավակներ, որոնք այցելուներին կարող են հասցնել ջրվեժին շատ մոտ:
 Բրազիլական տրանսպորտային համակարգը թույլ է տալիս այցելուների քանակը մեծացնել՝ միևնույն ժամանակ պակասեցնելով շրջակա միջավայրին հասցվող վնասը, քանի որ այնտեղ գործող փոխադրամիջոցները մեծ չափեր ունեն և թույլ են տալիս միանգամից 72 ուղևոր տեղափոխել: Ավտոբուսները երկհարկանի են, դրանց վերևի հարկը բացօթյա է, որն էլ թույլ է տալիս տեսնել ամբողջ շրջապատը, կենդանական և բուսական աշխարհը:
-[[File:Iguazu Décembre 2007 - Panorama 7.jpg|thumb|800px|left|]]
+[[File:Iguazu Décembre 2007 - Panorama 7.jpg|thumb|800px|left]]
 == Ծանոթագրություններ ==