«Դեղաբույսեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ 62.89.22.76 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Ավետիսյան91 մասնակցի վերջին տարբերակին։ Պիտակ՝ Հետշրջում |
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Thymian.jpg|thumb|280px|[[Սովորական ուրց]]ի [[եթերայուղ]]ը (''Thymus vulgaris'') պարունակում է 20-54% [[թիմոլ]]<ref name=vulgaris>Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.</ref>, որը ուժեղ հակաբորբոքային և հակասնկային դեղամիջոց է ու օգտագործվում է տարբեր դեղերի պատրաստման մեջ<ref>Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: [[Paul Fargis|Stonesong Press]]. P. 338-340.</ref>: Մինչ ժամանակակից հակաբիոտիկների հայտնաբերումը, ուրցի եթերայուղն օգտագործվել է վիրակապերում<ref name=Maud>{{cite book|author=Grieve, Maud|chapter=Thyme|title=A Modern Herbal|year=1931|url=http://botanical.com/botanical/mgmh/t/thygar16.html}} -- Hypertext version of the 1931 edition</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Ramsewak | first1 = Russel S. | last2 = Nair | first2 = Muraleedharan G. | last3 = Stommel | first3 = Manfred| last4 = Selanders | first4 = Louise| title = In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens | doi = 10.1002/ptr.1164 | journal = Phytotherapy Research | volume = 17 | issue = 4 | pages = 376–379 | date = April 2003 | pmid = 12722144}}</ref>:|alt=]] |
[[Պատկեր:Thymian.jpg|thumb|280px|[[Սովորական ուրց]]ի [[եթերայուղ]]ը (''Thymus vulgaris'') պարունակում է 20-54% [[թիմոլ]]<ref name=vulgaris>Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.</ref>, որը ուժեղ հակաբորբոքային և հակասնկային դեղամիջոց է ու օգտագործվում է տարբեր դեղերի պատրաստման մեջ<ref>Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: [[Paul Fargis|Stonesong Press]]. P. 338-340.</ref>: Մինչ ժամանակակից հակաբիոտիկների հայտնաբերումը, ուրցի եթերայուղն օգտագործվել է վիրակապերում<ref name=Maud>{{cite book|author=Grieve, Maud|chapter=Thyme|title=A Modern Herbal|year=1931|url=http://botanical.com/botanical/mgmh/t/thygar16.html}} -- Hypertext version of the 1931 edition</ref><ref>{{Cite journal | last1 = Ramsewak | first1 = Russel S. | last2 = Nair | first2 = Muraleedharan G. | last3 = Stommel | first3 = Manfred| last4 = Selanders | first4 = Louise| title = In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens | doi = 10.1002/ptr.1164 | journal = Phytotherapy Research | volume = 17 | issue = 4 | pages = 376–379 | date = April 2003 | pmid = 12722144}}</ref>:|alt=]] |
||
'''Դեղաբույսեր''' ({{lang-lat|Plantae medicinalis}}), [[մարդ]]կանց և [[կենդանիներ]]ի տարբեր հիվանդությունների բուժման, կանխարգելման և այլ դեղերի ստացման նպատակով օգտագործվող բույսեր։ Թեև բույսերը մինչ օրս մնում են տարբեր ֆարմակոլոլգիական ակտիվություն ունեցող նյութերի ստացման աղբյուր, ներկայումս նոր դեղերի ստեղծումը կապված է ավելի շատ սինթետիկ [[ |
'''Դեղաբույսեր''' ({{lang-lat|Plantae medicinalis}}), [[մարդ]]կանց և [[կենդանիներ]]ի տարբեր հիվանդությունների բուժման, կանխարգելման և այլ դեղերի ստացման նպատակով օգտագործվող բույսեր։ Թեև բույսերը մինչ օրս մնում են տարբեր ֆարմակոլոլգիական ակտիվություն ունեցող նյութերի ստացման աղբյուր, ներկայումս նոր դեղերի ստեղծումը կապված է ավելի շատ սինթետիկ [[օրգանական քիմիա]]յի հետ<ref>{{Cite book|title=Goodman & Gilman's: The Pharmacological Basis of Therapeutics, 13th ed.|last=Laurence L. Brunton, Randa Hilal-Dandan, Björn C. Knollmann|first=|publisher=McGraw-Hill Education|year=2018|isbn=978-1-25-958473-2|location=|pages=3}}</ref>: |
||
==Բուսաբուժություն== |
==Բուսաբուժություն== |
||
Դեղաբույսերի հնարավոր բուժիչ հատկությունները պայմանավորված են դրանց օրգաններում առկա տարբեր [[օրգանական նյութեր]]ով ([[ալկալոիդ]]ներ, [[գլիկոզիդ]]ներ, [[սապոնիններ]], [[եթերայուղեր]], [[ֆլավոնիդներ]], [[աղաղանյութեր]], [[վիտամին]]ներ և այլն): |
Դեղաբույսերի հնարավոր բուժիչ հատկությունները պայմանավորված են դրանց օրգաններում առկա տարբեր [[օրգանական նյութեր]]ով ([[ալկալոիդ]]ներ, [[գլիկոզիդ]]ներ, [[սապոնիններ]], [[եթերայուղեր]], [[ֆլավոնիդներ]], [[աղաղանյութեր]], [[վիտամին]]ներ և այլն): |
||
Բույսերը մարդկային պատմության ընթացքում կիրառվել են տարբեր հիվանդությունների բուժման նպատակով: Մեր օրերում բուսաբուժությունը այլընտրանքային բժշկության մաս է համարվում: |
Բույսերը մարդկային պատմության ընթացքում կիրառվել են տարբեր հիվանդությունների բուժման նպատակով: Մեր օրերում բուսաբուժությունը այլընտրանքային բժշկության մաս է համարվում: |
||
Բուսաբուժությունը տարբերվում է ժամանակակից բուսական ծագման դեղերից, քանի որ հիմնված է այն սխալ պակերացումների վրա, որ «բնական» ամբողջական բույսերը ավելի էֆեկտիվ և/կամ անվտանգ են քան բույսերից առանձնացված կամ սինթետիկ դեղերը<ref>{{Cite web|url=https://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/paraherbalism.html|title=False Tenets of Paraherbalism|website=www.quackwatch.org|accessdate=2019-02-22}}</ref>: |
Բուսաբուժությունը տարբերվում է ժամանակակից բուսական ծագման դեղերից, քանի որ հիմնված է այն սխալ պակերացումների վրա, որ «բնական» ամբողջական բույսերը ավելի էֆեկտիվ և/կամ անվտանգ են քան բույսերից առանձնացված կամ սինթետիկ դեղերը<ref>{{Cite web|url=https://www.quackwatch.org/01QuackeryRelatedTopics/paraherbalism.html|title=False Tenets of Paraherbalism|website=www.quackwatch.org|accessdate=2019-02-22}}</ref>: |
||
==Հայաստանի դեղաբույսեր== |
==Հայաստանի դեղաբույսեր== |
02:55, 8 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Դեղաբույսեր (լատին․՝ Plantae medicinalis), մարդկանց և կենդանիների տարբեր հիվանդությունների բուժման, կանխարգելման և այլ դեղերի ստացման նպատակով օգտագործվող բույսեր։ Թեև բույսերը մինչ օրս մնում են տարբեր ֆարմակոլոլգիական ակտիվություն ունեցող նյութերի ստացման աղբյուր, ներկայումս նոր դեղերի ստեղծումը կապված է ավելի շատ սինթետիկ օրգանական քիմիայի հետ[5]:
Բուսաբուժություն
Դեղաբույսերի հնարավոր բուժիչ հատկությունները պայմանավորված են դրանց օրգաններում առկա տարբեր օրգանական նյութերով (ալկալոիդներ, գլիկոզիդներ, սապոնիններ, եթերայուղեր, ֆլավոնիդներ, աղաղանյութեր, վիտամիններ և այլն):
Բույսերը մարդկային պատմության ընթացքում կիրառվել են տարբեր հիվանդությունների բուժման նպատակով: Մեր օրերում բուսաբուժությունը այլընտրանքային բժշկության մաս է համարվում:
Բուսաբուժությունը տարբերվում է ժամանակակից բուսական ծագման դեղերից, քանի որ հիմնված է այն սխալ պակերացումների վրա, որ «բնական» ամբողջական բույսերը ավելի էֆեկտիվ և/կամ անվտանգ են քան բույսերից առանձնացված կամ սինթետիկ դեղերը[6]:
Հայաստանի դեղաբույսեր
Դեղաբույսերի բուժիչ հատկությունների մասին հայ մատենագրության մեջ առաջին գրավոր վկայությունն է թողել Եզնիկ Կողբացին, իսկ որպես դեղամիջոցներ օգտագործել են Մխիթար Հերացին և Ամիրդովլաթ Ամասիացին։
Տեսակներ
ՀՀ ֆլորայում տարածված դեղաբույսերը կարելի է խմբավորել մարդու օրգանիզմի վրա ունեցած ենթադրելի ներգործությամբ. սիրտանոթային համակարգի հիվանդությունների դեպքում գործածվող դեղաբույսերից են կուժկոտրուկը, ծխաբույսը, եղեսպակը, մատնոցուկը, գազը, նյարդային համակարգի հիվանդությունների դեպքում՝ շիկատակը, սև բանգին, կատվախոտը, դաղձը և այլն։ Արյան բարձր ճնշումն իջեցնող միջոց են սխտորը, հովվամաղախը, մորենին, ընկուզենին և այլն։ Միզամուղ հատկություն ունեն կուժկոտրուկը, կռատուկը, ճարճատուկը, դաշտային ձիաձետը, գիհին, եգիպտացորենը և այլն։ Լեղամուղ են մասրենին, կանթեղախոտը, անթառամը, գաղձը և այլն։ Ստամոքսի հիվանդությունների դեպքում օգտագործում են տուղտը, նշենին, հորթալեզուն, ոսկեհազարուկը, հոնը, մատուտակը, եզան լեզուն, խատուտիկը, շնչառական ուղիների հիվանդությունների դեպքում՝ տուղտը, խուլեղինջը, դաղձը, ուրցը, տատրակը և այլն։ Քրտնաբեր հատկություններ ունեն ազնվամորին, թանթրվենին, լորենին և այլն։ Ցավամոքիչ են ընձախոտը, շիկատակը, սև բանգին, կակաչը, արջընկույզը և այլն։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Thymus Vulgaris. PDR for Herbal Medicine. Mon%-tvale, NJ: Medical Economics Company. p. 1184.
- ↑ Pierce, Andrea. 1999. American Pharmaceutical Association Practical Guide to Natural Medicines. New York: Stonesong Press. P. 338-340.
- ↑ Grieve, Maud (1931). «Thyme». A Modern Herbal. -- Hypertext version of the 1931 edition
- ↑ Ramsewak, Russel S.; Nair, Muraleedharan G.; Stommel, Manfred; Selanders, Louise (April 2003). «In vitro antagonistic activity of monoterpenes and their mixtures against 'toe nail fungus' pathogens». Phytotherapy Research. 17 (4): 376–379. doi:10.1002/ptr.1164. PMID 12722144.
- ↑ Laurence L. Brunton, Randa Hilal-Dandan, Björn C. Knollmann (2018). Goodman & Gilman's: The Pharmacological Basis of Therapeutics, 13th ed. McGraw-Hill Education. էջ 3. ISBN 978-1-25-958473-2.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ «False Tenets of Paraherbalism». www.quackwatch.org. Վերցված է 2019-02-22-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |