«Պետական դումա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Պետական դումա; ռուս.՝ Государственная Дума Федерального Собрания Российской Федерации
Տեսակ
Տեսակ	Ստորին պալատ, elected legislative house?, Դումա և fictional government body?
Պատմություն
Հիմնադրված	1993 և 1907
	Վյաչեսլավ Վոլոդին
Ղեկավարում
Պետական դումայի նախագահ	Վյաչեսլավ Վոլոդին, Միասնական Ռուսաստան ; սկսած 2016 թվական հոկտեմբերի 5
Նախագահի առաջին տեղակալներ	Ալեքսանդր Ժուկով, Միասնական Ռուսաստան ; սկսած 2016 թվականի հոկտեմբերի 5
	Իվան Մելնիկով, Ռուսաստանի Դաշնության կոմունիստական կուսակցություն ; սկսած 2016 թվականի հոկտեմբերի 5
Նստատեղեր	450
	duma.gov.ru(ռուս.)(անգլ.)

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

08:57, 7 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ

Պետական դումա (ռուս.՝ Госуда́рственная ду́ма)^{[Ն 1]}^[2]^[3], (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը: Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին: Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում^[4]։

Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով:

Պետդուման բացել է իր անձնական «Դումա TV»^[5], խորհրդարանը նաև պաշտոնական հաշիվներ ունի սոցիալական ցանցերում^[6]։ 2018 թվականի ապրիլին գործարկվել Է Պետդումայի կայքի նոր տարբերակը՝ նորացված դիզայնով։

Պատմություն

Դումայի խոսքը օգտագործվել է Կիևյան Ռուսիայի ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար ^[7]։ Ռուսական կայսրությունում քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա: Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ Ռուսական կայսրության Պետական դուման գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո։ ԽՍՀՄ-ում և Խորհրդային Ռուսաստանում բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի (1937-1991) և ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։

Նախագահ Բորիս Ելցինի № 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին», 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում: Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։

Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր Սահմանադրությունը: Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։

Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին, ԽՍՀՄ Պետպլանին։

Ձևավորման կարգ

1993 թվականի Սահմանադրությունը սահմանում էր Պետական դումայի ձևավորման հետևյալ պահանջները. այն բաղկացած է 450 պատգամավորներից^{[Ն 2]} և ընտրվում է 4 տարի ժամկետով ^{[Ն 3]}։ Ընդ որում, Սահմանադրության անցումային դրույթների համաձայն, առաջին գումարման Պետական դուման ընտրվել է 2 տարով: 2008 թվականի վերջին Սահմանադրությունում մտցվել է փոփոխություն, որի համաձայն Դումայի լիազորությունների ժամկետը երկարաձգվել է մինչև 5 տարի^[8]։

Պատգամավորների ընտրության անցկացման կարգը սահմանվում է դաշնային օրենքներով՝ Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի Պետական դումայի պատգամավորների ընտրության մասին, ընտրական իրավունքների հիմնական երաշխիքների և Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների հանրաքվեին մասնակցելու իրավունքի մասին և մի շարք այլ դաշնային օրենքներով: Օրենքները սահմանում են Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից պատգամավորների ընտրության սկզբունքը՝ գաղտնի քվեարկության ժամանակ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա: Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացու մասնակցությունը ընտրություններին ազատ և կամավոր է:

Պետական դումայի պատգամավորների ընտրությունների մասին օրենքը բազմիցս փոփոխվել է։ Այժմ գործող օրենքը թվով 5-րդն է։ Օրենքի յուրաքանչյուր նոր խմբագրություն այս կամ այն չափով փոխել է ընտրություններում կիրառվող ընտրական համակարգը։ Մասնավորապես, փոխվել է քաղաքական կուսակցությունների դերը, թեկնածուների առաջադրման կարգը, մեծամասնական (ըստ ընտրատարածքների) և համամասնական (ցուցակների) համակարգով ընտրված պատգամավորների թվի հարաբերակցությունը, համամասնական ընտրակարգով անցողիկ շեմը:

Նշումներ

↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)
↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 95-րդ հոդված
↑ Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 96-րդ հոդված

Ծանոթագրություններ

↑ ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
↑ Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru
↑ Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.
↑ Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание
↑ «Дума ТВ» // Парламентское телевидение
↑ Госдума запустила аккаунты в соцсетях
↑ https://history.wikireading.ru/220659
↑ Закон Российской Федерации о поправке к Конституции Российской Федерации от 30 декабря 2008 года № 6-ФКЗ «Об изменении срока полномочий президента Российской Федерации и Государственной Думы» // Российская газета от 31 декабря 2008 года.

[2] Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)

[9] Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 95-րդ հոդված

[10] Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 96-րդ հոդված

[_e6a2aff9c941464f-1] ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942

[3] Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru

[4] Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.

[5] Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание

[6] «Дума ТВ» // Парламентское телевидение

[7] Госдума запустила аккаунты в соцсетях

[8] ttps://history.wikireading.ru/220659

[11] Закон Российской Федерации о поправке к Конституции Российской Федерации от 30 декабря 2008 года № 6-ФКЗ «Об изменении срока полномочий президента Российской Федерации и Государственной Думы» // Российская газета от 31 декабря 2008 года.

[1]

[Ն 1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[Ն 2]

[Ն 3]

[8]

@@ Տող 21. / Տող 21. @@
  | election3          = 2016 թվականի հոկտեմբերի 5
 }}
 '''Պետական դումա''' ({{lang-ru|Госуда́рственная ду́ма}}){{ն|Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության և նորմատիվ ակտերի տեքստերում երկրորդ բառը գրվում է մեծատառով՝ Պետական Դումա, ռուսական ուղղագրության և կետադրական կանոնների համաձայն՝ փոքրատառով (Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ամբողջական ակադեմիական բառարան, 2013)}}<ref>[http://new.gramota.ru/spravka/buro/search-answer/?s=государственная%20дума Ответ справочной службы русского языка сайта gramota.ru]</ref><ref>[http://orthographia.ru/orfografia.php?sid=81 Полный академический справочник под редакцией Лопатина, § 189.]</ref>, (Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի պետական դումա, Պետդումա), Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդարանի Դաշնային ժողովի ստորին պալատը: Ռուսաստանում իշխանության բարձրագույն ներկայացուցչական և օրենսդիր մարմինը Դաշնային խորհրդի հետ միասին: Պետական դումայի իրավական կարգավիճակը որոշվել է Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրության 5-րդ գլխում<ref>[http://www.constitution.ru/10003000/10003000-7.htm Конституция Российской Федерации. Глава 5. Федеральное собрание]</ref>։
 Ընտրվում է Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների կողմից՝ համընդհանուր հավասար և ուղղակի ընտրական իրավունքի հիման վրա, գաղտնի քվեարկությամբ, հինգ տարի ժամկետով:
@@ Տող 29. / Տող 29. @@
 == Պատմություն ==
-Դումայի խոսքը օգտագործվել է [[Կիևյան Ռուսիա|Կիևյան Ռուսիայի]] ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար <ref>https://history.wikireading.ru/220659</ref>։ [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսական կայսրությունում]] քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա: Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ [[Ռուսական կայսրության Պետական դումա|Ռուսական կայսրության Պետական դուման]] գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել [[Փետրվարյան հեղափոխություն|Փետրվարյան հեղափոխությունից]] հետո։ ԽՍՀՄ-ում և [[Խորհրդային Ռուսաստան|Խորհրդային Ռուսաստանում]] բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի]] (1937-1991) և [[ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհուրդ|ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի]] (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։
+Դումայի խոսքը օգտագործվել է [[Կիևյան Ռուսիա]]յի ժամանակներից ի վեր տարբեր խորհրդակցական և ներկայացուցչական մարմինների նշանակման համար <ref>https://history.wikireading.ru/220659</ref>։ [[Ռուսական կայսրություն]]ում քաղաքային ինքնակառավարման ներկայացուցչական մարմինները կոչվում էին քաղաքային դումա: Պետական դումա կոչված մարմինն առաջին անգամ 1905 թվականին ի հայտ է եկել որպես համառուսաստանյան օրինաստեղծ, ապա՝ օրենսդիր մարմին։ [[Ռուսական կայսրության Պետական դումա]]ն գոյատևել է մինչև 1917 թվականը և վերացվել [[Փետրվարյան հեղափոխություն]]ից հետո։ ԽՍՀՄ-ում և [[Խորհրդային Ռուսաստան]]ում բարձրագույն օրենսդիր մարմնի գործառույթները դրվեցին համապատասխանաբար [[ԽՍՀՄ Գերագույն խորհուրդ|ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի]] (1937-1991) և [[ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհուրդ|ՌԽՖՍՀ Գերագույն խորհրդի]] (1938-1993), իսկ 1989 թվականից՝ նաև ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների համագումարի, Ռուսաստանի ժողովրդական պատգամավորների համագումարի վրա։
-Նախագահ [[Բորիս Ելցին|Բորիս Ելցինի]] [[s:Указ Президента РФ от 21.09.1993 № 1400|№ 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին»]], 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում: Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։
+Նախագահ [[Բորիս Ելցին]]ի [[s:Указ Президента РФ от 21.09.1993 № 1400|№ 1400 «Ռուսաստանի Դաշնությունում փուլային սահմանադրական բարեփոխումների մասին»]], 1993 թվականի սեպտեմբեր-հոկտեմբեր իրադարձությունների ելակետ հանդիսացած՝ նախատեսվում էր Համագումարի և Գերագույն խորհրդի լուծարում և Պետական դումայի՝ որպես նոր խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Դաշնային ժողովի ընտրությունների անցկացում: Պետդումայի պատգամավորների ընտրությունները նշանակվել են 1993 թվականի դեկտեմբերի 11-ին և 12-ին։
 Հետագա իրադարձությունների արդյունքում առաջին գումարման Պետական դումայի ընտրությունները տեղի են ունեցել 1993 թվականի դեկտեմբերի 12-ին՝ հանրաքվեի հետ միաժամանակ, որտեղ ընդունվել է Ռուսաստանի նոր [[Ռուսաստանի Դաշնության Սահմանադրություն|Սահմանադրությունը]]: Սահմանադրությունը պետական դումայի կարգավիճակն ամրագրել է որպես Դաշնային ժողովի պալատներից մեկը։
 Պետական դուման աշխատում է Մոսկվայում՝ Օխոտնի Ռյադնի 1 հասցեում գտնվող շենքում, որը նախկինում պատկանել է ԽՍՀՄ աշխատանքի և պաշտպանության խորհրդին, [[ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհուրդ|ԽՍՀՄ մինիստրների խորհրդին]], ԽՍՀՄ Պետպլանին։<references group="К" />