«Սոմբատհեյ»–ի խմբագրումների տարբերություն
SVG (Վիքիտվյալներ) |
չ →Պատմություն: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 75. | Տող 75. | ||
Սոմբատհեյը Հունգարիայի ամենահին քաղաքն է: Այն հիմնադրել են հռոմեացիները մ.թ.ա. 45 թվականին Սավարիա անվան տակ և եղել է Պանոնիա նահանգի մայրաքաղաքը: Քաղաքում կառուցվել է կայսերական նավահանգիստ, ամֆիթատրոն: |
Սոմբատհեյը Հունգարիայի ամենահին քաղաքն է: Այն հիմնադրել են հռոմեացիները մ.թ.ա. 45 թվականին Սավարիա անվան տակ և եղել է Պանոնիա նահանգի մայրաքաղաքը: Քաղաքում կառուցվել է կայսերական նավահանգիստ, ամֆիթատրոն: |
||
Քաղաքը ծաղկել է Կոնստանդին Մեծի օրոք, ով այցելել է Սավարիա մի քանի անգամ: Քաղաքում կառուցվել են նոր շենքեր, թատրոններ և եկեղեցի: Ըստ վարկածներից մեկի այստեղ է ծնվել Մարտին եպիսկոպոսը (իսկ մեկ այլ վարկածի ծնվել է Պանոնհալմում): [[Վալենտինիանոս III]]-ի օրոք Պանոնիան նվաճվել է: [[458 թվական]]ին հզոր երկրաշարժի հետևանքով Սավարիան ավերվել է: |
Քաղաքը ծաղկել է Կոնստանդին Մեծի օրոք, ով այցելել է Սավարիա մի քանի անգամ: Քաղաքում կառուցվել են նոր շենքեր, թատրոններ և եկեղեցի: Ըստ վարկածներից մեկի այստեղ է ծնվել Մարտին եպիսկոպոսը (իսկ մեկ այլ վարկածի ծնվել է Պանոնհալմում): [[Վալենտինիանոս III]]-ի օրոք Պանոնիան նվաճվել է: [[458 թվական]]ին հզոր երկրաշարժի հետևանքով Սավարիան ավերվել է: |
||
[[պատկեր:Székesegyház.jpg|thumb|left|220px|Մայր տաճար]] |
[[պատկեր:Székesegyház.jpg|thumb|left|220px|Մայր տաճար]] |
||
5-8-րդ դարերում այստեղ ապրել են սլավոնական ազգերը: [[1242|1242 թվական]]ին [[մոնղոլներ]]ը քաղաքը ավերել են, սակայն այն արագ վերակառուցվել է և [[1407 թվական]]ին ստացել է թագավորական ազատ քաղաքի կարգավիճակ: Օսմանյան թուրքերը երկու անգամ ներխուժել են քաղաք: Առաջին անգամ 1664 թվականին թուքերը պարտությունից հետո ստիպված են եղել նահանջել: 1683 թվականին Սոմբատհեյը փրկվել է պարսպապատերի շնորհիվ: |
5-8-րդ դարերում այստեղ ապրել են սլավոնական ազգերը: [[1242|1242 թվական]]ին [[մոնղոլներ]]ը քաղաքը ավերել են, սակայն այն արագ վերակառուցվել է և [[1407 թվական]]ին ստացել է թագավորական ազատ քաղաքի կարգավիճակ: Օսմանյան թուրքերը երկու անգամ ներխուժել են քաղաք: Առաջին անգամ 1664 թվականին թուքերը պարտությունից հետո ստիպված են եղել նահանջել: 1683 թվականին Սոմբատհեյը փրկվել է պարսպապատերի շնորհիվ: |
||
18-րդ դարի սկզբին քաղաքում աղետներ են տեղի ունեցել: [[1710 թվական]]ին ավելի քան 2000 մարդ զոհվել է ժանտախտից, իսկ [[1716 թվական]]ին քաղաքի շինությունները հրդեհվել են: Աղետը հանգեցրել է բնակչության թվաքանակի կրճատման, որն էլ առաջացրել է [[գերմանացիներ]]ի ներհոսքի: Շուտով քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը կազմել են գերմանացիները: |
18-րդ դարի սկզբին քաղաքում աղետներ են տեղի ունեցել: [[1710 թվական]]ին ավելի քան 2000 մարդ զոհվել է ժանտախտից, իսկ [[1716 թվական]]ին քաղաքի շինությունները հրդեհվել են: Աղետը հանգեցրել է բնակչության թվաքանակի կրճատման, որն էլ առաջացրել է [[գերմանացիներ]]ի ներհոսքի: Շուտով քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը կազմել են գերմանացիները: |
||
1772 թվականին քաղաքում կառուցվել է վարժարան: Հինգ տարի հետո Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր: Այստեղ կառուցվել է մայր տաճար, բազմաթիվ շենքեր և շինություններ: [[1809 թվական]]ին քաղաքը [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ը գրավել է: 1849 թվականի հեղափոխության ժամանակ ապստամբները պաշտպանել են Սոմբատհեյը, սակայն քաղաքի մերձակայքում մարտական գործողություններ տեղի չեն ունեցել: 1865 թվականին քաղաքում կառուցվել է երկաթուղի: |
1772 թվականին քաղաքում կառուցվել է վարժարան: Հինգ տարի հետո Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր: Այստեղ կառուցվել է մայր տաճար, բազմաթիվ շենքեր և շինություններ: [[1809 թվական]]ին քաղաքը [[Նապոլեոն Բոնապարտ]]ը գրավել է: 1849 թվականի հեղափոխության ժամանակ ապստամբները պաշտպանել են Սոմբատհեյը, սակայն քաղաքի մերձակայքում մարտական գործողություններ տեղի չեն ունեցել: 1865 թվականին քաղաքում կառուցվել է երկաթուղի: |
||
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո Հունգարիան կորցրել է իր տարածքի մի մասը, իսկ Սոմբատհեյը դարձել է սահմանամերձ քաղաք: [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ քաղաքը ենթարկվել է ռմբակոծության: Հետպատերազմյան ժամանակ այստեղ կառուցվել են մի շարք ձեռնարկություններ: |
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո Հունգարիան կորցրել է իր տարածքի մի մասը, իսկ Սոմբատհեյը դարձել է սահմանամերձ քաղաք: [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ քաղաքը ենթարկվել է ռմբակոծության: Հետպատերազմյան ժամանակ այստեղ կառուցվել են մի շարք ձեռնարկություններ: |
||
Քաղաքի թաղամասերից «YoshkarOla»-ն իր անվանումը ստացել է ի պատիվ [[Յոշկար Օլա]] քույր քաղաքի: Իր հերթին Յոշկար Օլայի թաղամասերից մեկը կրում է «Սոմբատհեյ» անվանումը: |
Քաղաքի թաղամասերից «YoshkarOla»-ն իր անվանումը ստացել է ի պատիվ [[Յոշկար Օլա]] քույր քաղաքի: Իր հերթին Յոշկար Օլայի թաղամասերից մեկը կրում է «Սոմբատհեյ» անվանումը: |
||
== Տեսարժան վայրեր և իրադարձություններ == |
== Տեսարժան վայրեր և իրադարձություններ == |
||
16:50, 6 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Սոմբատհեյ | |||||
| հունգ.՝ Szombathely | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Հունգարիա | ||||
| Մեդյե | Վաշ | ||||
| Քաղաքապետ | Տիվադար Պուշկաշ | ||||
| Հիմնադրված է | մ.թ.ա. 45 թվական թ. | ||||
| Այլ անվանումներ | Սավարիա | ||||
| Մակերես | 97,52 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 216 մ | ||||
| Պաշտոնական լեզու | հունգարերեն | ||||
| Բնակչություն | 77 566 մարդ (2014) | ||||
| Խտություն | 813,82 մարդ/կմ² | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1, ամառը UTC+2 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | (+36)94 | ||||
| Փոստային դասիչ | 9700 | ||||
| Պաշտոնական կայք | szombathely.hu | ||||
| |||||
Սոմբատհեյ (հունգ.՝ Szombathely ['sombɒt.hɛj], գերմ.՝ Steinamanger, խորվ.՝ Sambotel, սլովեն.՝ Sombotel, սլովակ.՝ Kamenec), քաղաք Հունգարիայի արևմուտքում: Բնակչությունը կազմում է 77 566[1] մարդ (2014):
Աշխարհագրություն և տրանսպորտ
Սոմբատհեյ քաղաքը գտնվում է Արևմտյան Տրանսդանուբիա երկրամասում: Մոտ 220 կմ դեպի արևմուտք Բուդապեշտի սահմանն է, իսկ 10 կմ դեպի արևելք Ավստրիայի սահմանը: Քաղաքի միջով անցնում է Բուդապեշտ-Սեկեշֆեհերվար-Սոմբատհեյ-Գրաց երկաթուղին: Գնացքով Բուդապեշտ գնալու համար անհրաժեշտ է մոտ 4 ժամ: Քաղաքի միջով հոսում են երկու փոքր գետեր՝ Պերինտը և Դյոնդոշը:
Ստուգաբանություն
Քաղաքի հունգարական անունը գալիս է հունգ.՝ Szombat (շաբաթ) և հունգ.՝ hely (տեղ) բառերից, քանի որ քաղաքում ամեն շաբաթ անցկացվում էին տոնավաճառներ: Գերմանական գերմ.՝ Steinamanger անունը բառացի թարգմանվում է որպես «քարերի դաշտ»: Այն հնարավոր է, որ վերաբերում է հռոմեական Սավարիա քաղաքի ավերակներին, կամ միգուցե ակնարկում է 458 թվականի երկրաշարժը, որի հետևանքով քաղաքը լիովին ավերվել է:
Պատմություն
Սոմբատհեյը Հունգարիայի ամենահին քաղաքն է: Այն հիմնադրել են հռոմեացիները մ.թ.ա. 45 թվականին Սավարիա անվան տակ և եղել է Պանոնիա նահանգի մայրաքաղաքը: Քաղաքում կառուցվել է կայսերական նավահանգիստ, ամֆիթատրոն:
Քաղաքը ծաղկել է Կոնստանդին Մեծի օրոք, ով այցելել է Սավարիա մի քանի անգամ: Քաղաքում կառուցվել են նոր շենքեր, թատրոններ և եկեղեցի: Ըստ վարկածներից մեկի այստեղ է ծնվել Մարտին եպիսկոպոսը (իսկ մեկ այլ վարկածի ծնվել է Պանոնհալմում): Վալենտինիանոս III-ի օրոք Պանոնիան նվաճվել է: 458 թվականին հզոր երկրաշարժի հետևանքով Սավարիան ավերվել է:
5-8-րդ դարերում այստեղ ապրել են սլավոնական ազգերը: 1242 թվականին մոնղոլները քաղաքը ավերել են, սակայն այն արագ վերակառուցվել է և 1407 թվականին ստացել է թագավորական ազատ քաղաքի կարգավիճակ: Օսմանյան թուրքերը երկու անգամ ներխուժել են քաղաք: Առաջին անգամ 1664 թվականին թուքերը պարտությունից հետո ստիպված են եղել նահանջել: 1683 թվականին Սոմբատհեյը փրկվել է պարսպապատերի շնորհիվ:
18-րդ դարի սկզբին քաղաքում աղետներ են տեղի ունեցել: 1710 թվականին ավելի քան 2000 մարդ զոհվել է ժանտախտից, իսկ 1716 թվականին քաղաքի շինությունները հրդեհվել են: Աղետը հանգեցրել է բնակչության թվաքանակի կրճատման, որն էլ առաջացրել է գերմանացիների ներհոսքի: Շուտով քաղաքի բնակչության մեծամասնությունը կազմել են գերմանացիները:
1772 թվականին քաղաքում կառուցվել է վարժարան: Հինգ տարի հետո Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր: Այստեղ կառուցվել է մայր տաճար, բազմաթիվ շենքեր և շինություններ: 1809 թվականին քաղաքը Նապոլեոն Բոնապարտը գրավել է: 1849 թվականի հեղափոխության ժամանակ ապստամբները պաշտպանել են Սոմբատհեյը, սակայն քաղաքի մերձակայքում մարտական գործողություններ տեղի չեն ունեցել: 1865 թվականին քաղաքում կառուցվել է երկաթուղի:
Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Հունգարիան կորցրել է իր տարածքի մի մասը, իսկ Սոմբատհեյը դարձել է սահմանամերձ քաղաք: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ քաղաքը ենթարկվել է ռմբակոծության: Հետպատերազմյան ժամանակ այստեղ կառուցվել են մի շարք ձեռնարկություններ:
Քաղաքի թաղամասերից «YoshkarOla»-ն իր անվանումը ստացել է ի պատիվ Յոշկար Օլա քույր քաղաքի: Իր հերթին Յոշկար Օլայի թաղամասերից մեկը կրում է «Սոմբատհեյ» անվանումը:
Տեսարժան վայրեր և իրադարձություններ
- Սավարիա քաղաքի ավերակներ
- Քաղաքի մայր տաճար - բարոկկո ոճով տաճար, որը կառուցվել է 18-րդ դարում:
- Եպիսկոպոսի պալատ - ռոկոկո ոճով պալատ, որը կառուցվել է 18-րդ դարում, երբ Սոմբատհեյը դարձել է եպիսկոպոսի նստավայր:
- Քաղաքի քաղաքապետարան
- Կանոնիկոսի տուն
- Սուրբ Մարտին եկեղեցի
- Սուրբ Ելիզավետա եկեղեցի
- «Սավարիա» թանգարան
- «Սավարիա» պատմական փառատոն
- Քաղաքային ջրմուղ աշտարակ
Սպորտ
Քաղաքում հիմնվել է Հալադաշ ֆուտբոլային ակումբը: Այն Հունգարիայի 2008/2009 առաջնության բրոնզե մեդալակիրն է:
Մշակույթ
1962 թվականին քաղաքում հիմնվել է սիմֆոնիկ նվագախումբ:
Եղբայր քաղաքներ
Ֆերարա (Իտալիա)
Կաուֆբոյրեն (Գերմանիա)
Լապենրանտա (Ֆինլանդիա)
Ռամաթ Գան (Իսրայել)
Մարիբոր (Սլովենիա)
Յոշկար Օլա (Ռուսաստան)
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սոմբատհեյ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
| Հունգարիայի վարչական կենտրոններ |
|---|
|
Բուդապեշտ | Կեչկեմետ | Պեչ | Բեկեշչաբա | Միշկոլց | Սեգեդ | Սեկեշֆեհերվար | Դյոր | Դեբրեցեն | Էգեր | Սոլնոկ | Թաթաբանյա | Շալգոտարյան | Կապոշվար | Նյիրեձհազա | Սեկսարդ | Սոմբատհեյ | Վեսպրեմ | Զալաէգերսեգ |