Տաջիկստան

Տաջիկստանի Հանրապետություն Ҷумҳурии Тоҷикистон Ջոմհուրի-յի Տոջիկստոն جمهوری تاجیکستان
Դրոշ Զինանշան
Ազգային օրհներգ՝ Սուրուդի Միլլի
Տաջիկստանի դիրքը
Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք		Դուշանբե 38°33′N, 68°48′E
Պետական լեզուներ		Տաջիկերեն Պարսկերեն
Կառավարում
-	Նախագահ	Էմոմալի Ռահմոն
-	Վարչապետ	Ակիլ Ակիլով
Անկախություն		ԽՍՀՄ-ից
-	Սամանիդ հարստության հաստատում	875 AD
-	Հայտարարված	սեպտեմբերի 9 1991
-	Ամբողջված	դեկտեմբերի 25 1991
Տարածք
-	Ընդհանուր	143,100 կմ²  (95-րդ)
-	Ջրային (%)	0.3
Բնակչություն
-	հուլիս 2006 նախահաշիվը	7,320,000  (100-րդ)
-	2000 մարդահամարը	6,127,000
ՀՆԱ (ԳՀ)		2005 գնահատում
-	Ընդհանուր	$8.802 բիլիոն (139-րդ)
-	Մեկ շնչի հաշվով	$1,388 (159-րդ)
Ջինի (2003)		32.6 (միջին)
ՄՆԶԻ (2004)		0.652 (միջին) (122-րդ)
Արժույթ		Սոմոնի (TJS)
Ժամային գոտի		TJT (ՀԿԺ+5)
Ազգային դոմեն		.tj
Հեռախոսային կոդ		+992

Տաջիկստան (Тоҷикистон), պետություն Կենտրոնական Ասիայում։ Սահմանակցում է Ուզբեկստանին, Ղրղզստանին, Չինաստանին և Աֆղանստանին։ Նախկին խորհրդային հանրապետություն, անկախացել է 1991 թվականին։ ԱՊՀ անդամ պետություն է։

Լեռնային տեսարան

Տաջիկ կանայք

Կառավարական շենքը Դուշանբեում

Աշխարհագրական նկարագիր

Ունի խիստ լեռնային մակերևույթ, որի մոտ կեսի բարձրությունը գերազանցում է ծովի մակարդակի 3000 մ-ը։ Երկրի արևելյան խիստ նոսր է բնակեցված. այս շրջանում գտնվում է Պամիր լեռնաշղթան, որի Իսմիաիլ Սամանի գագաթը նախկինում Խորհրդային Միության ամենաբարձր կետն էր (կոչվում էր Կոմունիզմի պիկ)։ Երկրի արևելյան հատվածում է գտնվում Բադախշան ինքնավար շրջանը, որտեղ բնակվում են բազմաթիվ փոքր ազգություններ։

Մայրաքաղաք Դուշանբեն գտնվում է երկրի արևմտյան շրջանում, Հիդոր լեռնաշղթայի ստորոտում, որտեղով հոսում են Ամուր Դարյա և Սիր Դարյա գետերը։ Տաջիկստանի արևմտյան շրջանը նեղ միջանցքով կապված է Սոգդիա շրջանի հետ։ Վերջինում գտնվում է երկրի բնակչության թվով երկրորդ քաղաքը՝ Խոջանդը։

Տաջիկստանի մաս են կազմում նաև մի քանի էքսկլավներ, որոնցից խոշորագույնը՝ Վորուխը աշխարհրագրորեն ընկած է Ղրղզստանի տարածքում։

Տարածքային բաժանում

Վարչականորեն բաժանված է 4 մարզերի, որոնք են՝

• Սուղդ
• Կարոտեգին
• Խաթլոն
• Գորնո-Բադաշխան (ինքնավար մարզ)

Ազգագրություն

Ազգաբնակչությունը կազմում է 7.349.145 (2009 թ. տվյալներով), որոնց գերակշիռ մասը տաջիկներ են։ Տաջիկերենը իրանական լեզու է և մեծ ընդհանրություններ ունի պարսկերենի հետ, որի պատճառով համարվում է պարսկերեն լեզվի տարբերակ։ Տաջիկստանից բացի պետական լեզու է Իրանում և Աֆղանստանում։

Ազգային փոքրամասնությունների շարքում կարևոր տեղ են զբաղեցնում ուզբեկները և ապա ռուսները, վերջիններիս մեծ մասը սակայն լքել է երկիրը քաղաքացիական պատերազմի տարիներին։

Տնտեսություն

Արտաքին առևտրի կարևոր բաղադրիչներն են մետաքսի և ալյումինի արտահանումը (վերջինս հիմնականում Տուրսունզոդա քաղաքից) և ավելի նվազ չափով՝ արծաթը, ոսկին, ուրանը և վոլֆրամը։ Տաջիկստանի տնտեսություն ծանր կացության մեջ է հայտնվել վեց տարի տևած քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով։

Աղքատություն

Տաջիկստանը նախկին խորհրդային հանրապետություններից ամենաաղքատն է և աշխարհի ամենաաղքատ պետություններից մեկը։ ՄԱԿ-ի տվյալների համաձայն, բնակչության 44,4%-ն ապրում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակում։

Ծանոթագրություններ

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Տաջիկստան կատեգորիայում։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տաջիկստան» հոդվածին։