«Սարայ Բերկե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

17:48, 2 Մարտի 2020-ի տարբերակ

Ուշադրություն, այս էջը կամ բաժինը այլ լեզվով հոդվածի վատ թարգմանություն է։

Դուք կարող եք բարելավել թարգմանությունը։ Օրիգինալ տեքստը կարող եք գտնել ձախ կողմի «այլ լեզուներով» ենթաբաժնում։
Եթե յոթ օրվա ընթացքում բովանդակությունը չվերանայվի, հոդվածը կջնջվի։
Հոդվածը պիտակողին՝ խնդրում ենք տեղադրել այս {{subst:Ծանուցում/Վատ թարգմանություն|Սարայ Բերկե}} հաղորդագրությունը հոդվածը ստեղծած մասնակցի քննարկման էջում։
Հոդվածը պիտակվել է՝ 2020,3,2-ին։
Մեքենական թարգմանությունը ենթակա է ջնջման առանց զգուշացման։

Սարայ Բերկե (Սարա ալ-Ջեդիդ, ինչպես նաև, ըստ մեկ վարկածի, Սառեյ-Բերկեն) — միջնադարյան քաղաք, «Ոսկե հորդայի» մայրաքաղաք 14-րդ դարի սկզբից ի վեր:

Պատմություն

Ըստ Ա. Յու. Յակուբովսկու^[1], Սարայ Բերկեն հիմնադրվել է «Ոսկե հորդան» տիրակալ Բերկեի կողմից (շուրջ 1260 տարի^[2]), և Ուզբեկական խանի օրոք նահանգի մայրաքաղաքը այնտեղ տեղափոխվեց Սարայ-Բաթու քաղաքից, և քաղաքը հայտնի դարձավ Սարայ Ալ-Ջեդիդ (Նոր Սարայ) անունով:

Սարայ Բերկեի (Սարի ալ-Ջեդիդ) զարգացման գագաթնակետը թվագրվում է 14-րդ դարի առաջին կեսից:1361 թվականից հետո՝ <<Մեծ զեմյատնի>> ժամանակաշրջանում, քաղաքը ձեռքից ձեռք է անցել տարբեր հարձակվողների կողմից,որոնք հավակնում էին խանի գահը, իսկ 1395-ին այն քանդվեց Թիմուրի կողմից Թոխթամիշի հետ պատերազմի ժամանակ:

1402-ին Սարա ալ-Ջեդիդ վերականգնվեց, բայց այլևս չկարողացավ հասնել իր նախկին շքեղությանն ու փայլին:

Մոտ 1469 թ.-ին քաղաք այցելեց Աթանասիոս Նիկիտինը, որն այն նշեց իր «Քայլում է երեք ծովերի վրա» ճանապարհորդական գրառումներում^[3]։

1471 թ.-ին Սարայ Բերկեն վերցվեց և թալանվեց վյատկայի ուշկույնիկների(Նովգորոդյան ծովահենների) կողմից:

Քաղաքը վերջապես ավերվեց 1480-ին իշխան Նոզդրովատի-Զվենգորոդի կործանումից հետո և նրան հաջորդած Ղրիմի խան Մենգլլի-Գիրեյի կողմից 1502 թվականի նվաճումից:

Վ.L. Եգորովը, մեջբերելով Յակուբովսկու չհաստատված տեսակետը , նշում է, որ հնագիտական տվյալները և գրավոր աղբյուրները վկայում են Սարայի Ալ-Ջեդիդ ուշ շրջանի մասին՝ 1330-ական թվականներին^[4]։ Ըստ Իբն Արաբշահի, քաղաքը գոյություն է ունեցել 63 տարի, ուստի այն հիմնադրվել է 1332 թվականին:

Իբն Բատուտան, ով այցելել է«Ոսկե Օրդու» 1334 թվականին, օգտագործում է Սառա Բերկե անունը կապելով Բաթուի հիմնադրած քաղաքի հետ: Եգորովն ենթադրում է, որ Սառա-Բերկեն Սարայ-Բաթուի այլ անուն է:

Գտնվելու վայրը

Համաձայն մեկ վարկածի՝ Նովի Սարայը տեղակայված էր Ախթուբայի ձախ ափին՝ Վոլգայի թևին, մոտ Վոլգոգրադի մարզի Լենինսկի շրջանի ժամանակակից Ցարև գյուղի մոտ, բայց կա վարկած, որ Ցարևսկոե բլուրը Գյուլիստան քաղաքի ավերակներն է և կապված չէ Սարայ Ալ-Ջեդիդ հետ^[5]^[6]։

Ըստ Ա.Վ. Պաչկալովի հետազոտության, որը կատարվել է XXI դարի սկզբին, Նովի Սարայը Սելիտրենոյե ավան է, Աստրախանի մարզի Խարաբալինսկի շրջանի Սելիտրեննոե գյուղի մոտակայքում, քանի որ 13-ից 14-րդ դարասկզբին բնակավայրում մետաղադրամների գտածոներ չեն հայտնաբերվել^[7]^[8]^[9]։

Տե՛ս նաև

Ծանոթագրություններ

↑ Греков Б. Д., Якубовский А. Ю. Золотая Орда и её падение. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1950.
↑ Сарай-Берке // Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 22).
↑ Хожение за три моря Афанасия Никитина. — Л., 1986. — 57 с.
↑ Егоров В. Л. Историческая география Золотой Орды в XIII−XIV вв / Отв. редактор В. И. Буганов. — М.: Наука, 1985. — С. 111−112. — 11 000 экз.
↑ Евстратов И. В. О золотоордынских городах, находившихся на местах Селитренного и Царёвского городищ (опыт использования монетного материала для локализации средневековых городов Поволжья) // Эпоха бронзы и ранний железный век в истории древних племён южнорусских степей. Ч. 2. —Саратов, 1997.
↑ Пачкалов А. В. Следы монетного производства на средневековых памятниках Нижнего Поволжья // Проблемы археологии Нижнего Поволжья. —Волгоград, 2007.
↑ Пачкалов А. В. О местоположении Сарая (первой столицы Золотой Орды) // Археологія та етнологія Східноi Эвропи. Матеріали i дослідження. Т. III. Одесса, 2002
↑ Пачкалов А. В. Очерк по истории Старого и Нового Сараев — столиц Золотой Орды // Azerbaijan and Azerbaijanis. Азербайджан и азербайджанцы. —Баку, 2009. — Т. 103—104. — № 1—2.
↑ Пачкалов А. В. К вопросу о местоположении Старого Сарая // Золотоордынская цивилизация. —Казань, 2011. — В. 4.

Գրականություն

Сарай-Берке // Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 22).
Баллод Ф. В. Старый и Новый Сарай, столицы Золотой Орды: Результаты археологических работ летом 1922 года. — Казань, 1923. — 62 с.

[1] Греков Б. Д., Якубовский А. Ю. Золотая Орда и её падение. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1950.

[2] Сарай-Берке // Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 22).

[3] Хожение за три моря Афанасия Никитина. — Л., 1986. — 57 с.

[4] Егоров В. Л. Историческая география Золотой Орды в XIII−XIV вв / Отв. редактор В. И. Буганов. — М.: Наука, 1985. — С. 111−112. — 11 000 экз.

[5] Евстратов И. В. О золотоордынских городах, находившихся на местах Селитренного и Царёвского городищ (опыт использования монетного материала для локализации средневековых городов Поволжья) // Эпоха бронзы и ранний железный век в истории древних племён южнорусских степей. Ч. 2. —Саратов, 1997.

[6] Пачкалов А. В. Следы монетного производства на средневековых памятниках Нижнего Поволжья // Проблемы археологии Нижнего Поволжья. —Волгоград, 2007.

[7] Пачкалов А. В. О местоположении Сарая (первой столицы Золотой Орды) // Археологія та етнологія Східноi Эвропи. Матеріали i дослідження. Т. III. Одесса, 2002

[8] Пачкалов А. В. Очерк по истории Старого и Нового Сараев — столиц Золотой Орды // Azerbaijan and Azerbaijanis. Азербайджан и азербайджанцы. —Баку, 2009. — Т. 103—104. — № 1—2.

[9] Пачкалов А. В. К вопросу о местоположении Старого Сарая // Золотоордынская цивилизация. —Казань, 2011. — В. 4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Տող 3. / Տող 3. @@
 == Պատմություն ==
-Ըստ Ա. Յու. Յակուբովսկու<ref>{{книга|автор=[[Греков, Борис Дмитриевич|Греков Б. Д.]], [[Якубовский, Александр Юрьевич|Якубовский А. Ю.]]|заглавие=Золотая Орда и её падение|ссылка=http://krotov.info/lib_sec/04_g/gre/grekov_01.htm|место={{М}}, {{Л}}|издательство=Издательство АН СССР|год=1950|ref=''Греков Б. Д., Якубовский А. Ю.''}}</ref>, Սարայ Բերկեն հիմնադրվել է «Ոսկե հորդան» իշխող Բերկեի կողմից (շուրջ 1260<ref>{{БСЭ3|Сарай-Берке|том=22}}</ref>), և Ուզբեկական խանի օրոք նահանգի մայրաքաղաքը այնտեղ տեղափոխվեց Սարայ-Բաթու քաղաքից, և քաղաքը հայտնի դարձավ Սարայ Ալ-Ջեդիդ (Նոր Սարայ) անունով:
+Ըստ Ա. Յու. Յակուբովսկու<ref>{{книга|автор=[[Греков, Борис Дмитриевич|Греков Б. Д.]], [[Якубовский, Александр Юрьевич|Якубовский А. Ю.]]|заглавие=Золотая Орда и её падение|ссылка=http://krotov.info/lib_sec/04_g/gre/grekov_01.htm|место={{М}}, {{Л}}|издательство=Издательство АН СССР|год=1950|ref=''Греков Б. Д., Якубовский А. Ю.''}}</ref>, Սարայ Բերկեն հիմնադրվել է «Ոսկե հորդան» տիրակալ Բերկեի կողմից (շուրջ 1260 տարի<ref>{{БСЭ3|Сарай-Берке|том=22}}</ref>), և Ուզբեկական խանի օրոք նահանգի մայրաքաղաքը այնտեղ տեղափոխվեց Սարայ-Բաթու քաղաքից, և քաղաքը հայտնի դարձավ Սարայ Ալ-Ջեդիդ (Նոր Սարայ) անունով:
 Սարայ Բերկեի (Սարի ալ-Ջեդիդ) զարգացման գագաթնակետը թվագրվում է 14-րդ դարի առաջին կեսից:1361 թվականից հետո՝ <<Մեծ զեմյատնի>> ժամանակաշրջանում, քաղաքը ձեռքից ձեռք է անցել տարբեր հարձակվողների կողմից,որոնք հավակնում էին  խանի գահը, իսկ 1395-ին այն քանդվեց Թիմուրի կողմից Թոխթամիշի հետ պատերազմի ժամանակ:
@@ Տող 9. / Տող 9. @@
 -ին Սարա ալ-Ջեդիդ վերականգնվեց, բայց այլևս չկարողացավ հասնել իր նախկին շքեղությանն ու փայլին:
-Մոտ 1469 թ.-ին քաղաք այցելեց Աթանասիոս Նիկիտինը, որն այն նշեց իր «Քայլում է երեք ծովերի վրա» իր ճանապարհորդական գրառումներում<ref>{{Книга|автор=|заглавие=Хожение за три моря Афанасия Никитина|ответственный=|издание=|место=Л.|издательство=|год=1986|страницы=|страниц=57|isbn=|isbn2=}}</ref>։
+Մոտ 1469 թ.-ին քաղաք այցելեց Աթանասիոս Նիկիտինը, որն այն նշեց իր «Քայլում է երեք ծովերի վրա»  ճանապարհորդական գրառումներում<ref>{{Книга|автор=|заглавие=Хожение за три моря Афанасия Никитина|ответственный=|издание=|место=Л.|издательство=|год=1986|страницы=|страниц=57|isbn=|isbn2=}}</ref>։
 թ.-ին Սարայ Բերկեն վերցվեց և թալանվեց վյատկայի ուշկույնիկների(Նովգորոդյան ծովահենների) կողմից:
@@ Տող 17. / Տող 17. @@
 Վ.L. Եգորովը, մեջբերելով Յակուբովսկու չհաստատված տեսակետը , նշում է, որ հնագիտական տվյալները և գրավոր աղբյուրները վկայում են Սարայի Ալ-Ջեդիդ ուշ շրջանի մասին՝ 1330-ական թվականներին<ref>{{книга|автор=Егоров В. Л. |заглавие=Историческая география Золотой Орды в XIII−XIV вв |ответственный=Отв. редактор В. И. Буганов |ссылка=https://web.archive.org/web/20080410234058/http://annals.xlegio.ru/volga/egorov/egorov.htm |место=М. |издательство=Наука |год=1985 |страницы=111−112 |страниц= |тираж=11000}}</ref>։ Ըստ Իբն Արաբշահի, քաղաքը գոյություն  է ունեցել  63 տարի, ուստի այն հիմնադրվել է 1332 թվականին:
-Իբն Բատուտան, ով այցելել է«Ոսկե հորդան» 1334  թվականին, օգտագործում է Սառա Բերկե անունը կապելով Բաթուի հիմնադրած քաղաքի հետ: Եգորովն ենթադրում է, որ Սառա-Բերկեն Սարայ-Բաթուի այլ անուն է:
+Իբն Բատուտան, ով այցելել է«Ոսկե Օրդու» 1334  թվականին, օգտագործում է Սառա Բերկե անունը կապելով Բաթուի հիմնադրած քաղաքի հետ: Եգորովն ենթադրում է, որ Սառա-Բերկեն Սարայ-Բաթուի այլ անուն է:
 <!-- В городе жило много угнанных русских [[ремесленник]]ов. Из летописей известно многонациональное население города было более 100 тыс. жителей. Великий князь новгородский Александр Невский посещал столицу орды несколько раз с целью переговоров с её правителями и жил там долгое время в ханском дворце. Сарай-Берке был центром православной [[епархия|епархии]] — [[Крутицкая епархия|Сарской и Подонской (впоследствии Крутицкой и Коломенской)]].-->