Կենսաբազմազանություն

Կենսաբազմազանություն (կենսաբանական բազմազանություն), կյանքի բազմազանությունն իր բոլոր դրսևորումներրով: Ավելի նեղ իմաստով, կենսաբազմազանություն ասելով հասկանում ենք բազմազանություն կազմակերպության 3 մակարդակներում ՝

• գենետիկական բազմազանություն (գեների և դրանց տեսակների բազմազանություն),
• էկոհամակարգերի մեջ տեսակների բազմազանություն
• հենց էկոհամակարգերի բազմազանություն:

Ա.Վ. Մարկովի և Ա.Վ. Կոռոտաևի կողմից ցուցադրվեց դրական հակադարձ կապի հիպերբոլիկ մոդելների կրիրառելիությունը մակրոդինամիկայի կենսաբանական բազմազանության մաթեմատիկական նկարագրության համար:

Biodiversity hotspot –կենսաբազմազանության ամենաթեժ օրինակներից

Կենսաբազմազանության կենսական նշանակությունը

Կենսաբազմազանության արժեքը ինչպես տեսակների ներսում, այնպես էլ ամբողջ կենսոլորտի շրջանակներում ճանաչվել էտեսակի և էկոհամակարգի կենսունակության գլխավոր ցուցանիշներից մեկը և ստացել է « Կենսաբանական բազմազանության սկզբունք» անվանումը: Իսկապես, անհատների բնութագրերի միօրինակության դեպքում մեկ տեսակի ներսում (սկսած մարդուց մինչև բույսերը և միկրոբները) արտաքին պայմանների որևէ էական փոփոխություն (եղանակ, համաճարագ և այլն) ավելի քննադատաբար է անրադառնում տեսակների գոյատևման վրա, քան այն դեպքում, երբ վերջինս ունի ավելի մեծ կենսաբանական բազմազանության աստիճան: Սա (այլ մակարդակում) վերաբերում է նաև տեսակների հարստությանը (կենսաբազմազանությանը) ամբողջ :

Մարդկության պատմությունը կուտակել է ինչ-որ կենսաբանական տեսակների, ընտանիքների և նույնիսկ միանշանակ բացասական կամ դրական էկոհամակարգի վրա կատարված փորձերի բացասական հետևանքների չապազանց կոպիտ և պարզունակ «նշանակություն» ունեցող մի շարք օրինակներ:

Կենսաբազմազանության նշանները

Տեսակների կենսաբանական բազմազանությունը բնութագրվում է 2 հատկանիշներով ՝ տեսակային հարստությամբ և հավասարակշռությամբ: Տեսակային հարստությունը արտացոլում է տեսակների քանակը, որը հանդիպում է էկոհամակարգի շրջանակներում, միևնույն ժամանակ կենսաբազմազանությունը բնութագրում է կենդանիների թվի հավասարաչափ բաշխումը: Այս բաղկացուցիչ տարանջատումը կապված է այն բանի հետ, որ որոշ բացառության դեպքում օրգանիզմների շրջանում էկոհամակարգերի մեջ, միևնույն տրոպիկական մակարդակին պատկանող, էկոլոգիական կամ տաքսոնոմիկական խմբի, կենսազանգվածի մեծ մասը աճում է շատ քիչ տեսակների ներդրման շնորհիվ: Կենսաբազմազանությունը բնապահպանական տեսության մեջ հիմնական հասկացությունն է:

Որևէ օբյեկտիվ ձևով որոշել կենսաբազմազանության պահպանման անհրաժեշտությունը բավականին դժվար է, քանի որ դա կախված է այն տեսանկյունից, թե ով է բարձր գնահատում այդ անհրաժեշտությունը: Այնուամենայնիվ, գոյություն ունի կենսաբազմազանության պահպանման երեք գլխավոր պատճառ:

Սպառողի տեսանկյունից կենսաբազմազանության տարրերը հանդիսանում են բնական ---------, որոնք այսօր արդեն ներկայացնում են տեսանելի օգուտ մարդու համար կամ կարող է օգտակար լինել ապագայում: Կենսաբազմազանությունը, որպես այդպիսին բերում է ինչպես տնտեսական, այնպես էլ գիտական օգուտ (օրինակ դեղորայքների կամ բուժման միջոցների որոնման մեջ): Ընտրությունը հօգուտ կենսաբազմազանության պահպանմանը բարոյական ընտրություն է :Մարդկությունը` որպես ամբողջություն, մոլորակի էկոլոգիական համակարգի մի մասն է և հետևաբար այն պետք է խնամքով վերաբերվի կենսոլորտին (ըստ էության մենք բոլորս կախված ենք նրա բարեկեցությունից) : Կենսաբազմազանության նշանակուոյունը կարելի է բնորոշել էսթետիկական, հիմնային և էթիկական պլամում: Բնությունը փառաբանվեց, գովաբանվեց նկարիչների, բանաստեղծների և երաժիշտների կողմից, մարդու համար բնությունը հանդիսանում է հավերժական և հարատև արժեք:

Բազմազանության որոշ միջոցառումները

Սիմպսոնի ինդեքսը.

Մի քանի ինդեքսների նշանակությունը մեկ նմուշի համար
Ինդեքս	Նշանակություն
Շեննոնի	3,22
Պիելի	0,820
Սիմպսոնի	0,058
Տեսակների քանակը — 51, ընդհանուր — 432,12

Մեծ նշանակություն է տալիս հասարակ տեսակներին.

Սիմպսոնի ինդեքսի դոմինանտությունը հաշվարկվում է ` $c={\frac {\sum _{i=1}^{S}n_{i}(n_{i}-1)}{N(N-1)}}$ կամ $D=\sum _{i=1}^{S}p_{i}^{2}.$, որտեղ $p_{i}$ նշանակում է տեսակի նշանակալի քանակ

Մարգալեֆի բազմազանության ինդեքսը.

$d={\frac {S-1}{lgN}}$, որտեղ S — տեսակների քանակ, N — դրանց քանակ.

Индекс Шеннона

Индекс Шеннона был разработан в рамках теории информации и подходит для расчёта разнообразия любых объектов. Особенностью индекса является то, что он придаёт большее значение редким видам, чем другие индексы.К примеру для орнитофауны сосново-берёзовых лесов южной тайги Урала значение индекса Шеннона составляет от 2,6 до 3. Рассчитывается по формуле:

$H'=-\sum _{i=1}^{S}p_{i}\ln p_{i}$

Индекс выровненности Пиелу

Рассчитывается на основе индекса Шеннона. В приведённой ниже формуле $H'$ — индекс Шеннона, $S$ — число видов.

$e={\frac {H'}{logS}}$

Индекс доминирования Бергера-Паркера

Рассчитывается по формуле

$d={\frac {N_{m}ax}{N}}$где $N_{m}ax$ численность самого обильно представленного вида, N — суммарное число организмов.