«Կենսածառ»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Դեղաբույսեր ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
| ⚫ | |||
{{taxobox |
|||
| image file = Thuja occidentalis1.jpg |
|||
| image title = Thuja occidentalis |
|||
| image descr = [[Կենսածառ արևելյան]] |
|||
| regnum = Բույսեր |
|||
| divisio = [[Մերկասերմեր]] |
|||
| classis = [[Փշատերևավորներ]] |
|||
| subclassis = [[Փշատերևավորներ]] |
|||
| familia = [[Նոճազգիներ]] |
|||
| genus = '''Կենսածառ''' |
|||
|latin = '''Thuja''' ''կամ'' '''Biota''' |
|||
| wikispecies = Thuja |
|||
| commons = Category:Thuja |
|||
| itis = 18043 |
|||
| ncbi = 3315 |
|||
| eol = 14007 |
|||
| grin = 12106 |
|||
| ipni = 11717 |
|||
}} |
|||
| ⚫ | |||
*{{bt-armlat|կենսածառ արևելյան|B. orientalis կամ Thuja orientalis}}, |
|||
որի հայրենիքը [[Չինաստան]]ն ու [[Կորեա]]ն են։ |
|||
[[Պատկեր:Thuja 'Rheingold' in Autumn.JPG|thumb|Foliage of the cultivar 'Rheingold']] |
|||
==Կենսաբանկան նկարագիր== |
==Կենսաբանկան նկարագիր== |
||
[[Պատկեր:Canada, Vancouver Island, East coast, north of Victoria - Tree.gif|մինի|ձախից]] |
|||
Մշտադալար [[ասեղնատերև]] ծառ է, բարձրությունը՝ 8-10 մ։ Տերևները մուգ կանաչ են, թեփուկանման, ծառի վրա մնում են 3-5 տարի։ Արական հասկիկները գնդաձև են՝ խաչաձև դասավորված 4 զույգ [[փոշանոթ]]ներով։ Կոները մինչև հասունանալը կանաչ են, մսալի, հասունանալուց հետո դառնում են չոր, կարմրադարչնագույն։ [[Սերմ]]երը արտաքինից նման են ցորենի հատիկների, հիմքում ունեն սպիտակ բիծ, հասունանում են երկրորդ տարում։ Կենսածառն ունի պարտեզային բազմաթիվ ձևեր՝ գնդաձև, բրգաձև, կոնաձե, գաճաճ, որոնք որպես դեկորատիվ բույսեր աճեցվում են նաև [[Հայաստան]]ում։ |
Մշտադալար [[ասեղնատերև]] ծառ է, բարձրությունը՝ 8-10 մ։ Տերևները մուգ կանաչ են, թեփուկանման, ծառի վրա մնում են 3-5 տարի։ Արական հասկիկները գնդաձև են՝ խաչաձև դասավորված 4 զույգ [[փոշանոթ]]ներով։ Կոները մինչև հասունանալը կանաչ են, մսալի, հասունանալուց հետո դառնում են չոր, կարմրադարչնագույն։ [[Սերմ]]երը արտաքինից նման են ցորենի հատիկների, հիմքում ունեն սպիտակ բիծ, հասունանում են երկրորդ տարում։ Կենսածառն ունի պարտեզային բազմաթիվ ձևեր՝ գնդաձև, բրգաձև, կոնաձե, գաճաճ, որոնք որպես դեկորատիվ բույսեր աճեցվում են նաև [[Հայաստան]]ում։ |
||
| Տող 31. | Տող 8. | ||
== Տեսակներ == |
== Տեսակներ == |
||
Դասը ընդգրկում է 5 տեսակ, միատուն ծառեր կամ թփեր են, տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայում և արևելյան |
Դասը ընդգրկում է 5 տեսակ, միատուն ծառեր կամ թփեր են, տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայում և արևելյան Ասիայում։{{ՀՍՀ|հատոր=5|էջ=372}} |
||
* {{bt-latarm|Thuja koraiensis|aut=[[Nakai]]| Կենսածառ կորեական}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja occidentalis|aut=[[L.]]|txt=|Կենսածառ հարավային}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja plicata|aut=[[Donn]] ex [[D.Don]]|Туя складчатая|}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja standishii|aut=([[Gordon]]) [[Carrière]]|Կենսածառ ճապոնական|}} |
|||
* {{bt-latarm|Thuja sutchuenensis|aut=[[Franch.]]|}} |
|||
== Պատկերասրահ == |
|||
<gallery> |
|||
Riesenlebensbaumstmrp.jpg| |
|||
The Kalaloch Cedar - Flickr - rachel thecat.jpg| |
|||
Podlaskie - Suprasl - Kopna Gora - Arboretum - Thuja occidentalis 'Smaragd' - plant.JPG |
|||
Open cones of Platycladus orientalis, cultivated in Armenia.jpg |
|||
</gallery> |
|||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
* [http://www.pinetum.org/cones/THcones.htm Arboretum de Villardebelle – Fotos von Zapfen] (Englisch). |
|||
{{ՀՍՀ|հատոր=5|էջ=372}} |
|||
[[Կատեգորիա:Նոճազգիներ]] |
[[Կատեգորիա:Նոճազգիներ]] |
||
15:58, 7 հունվարի 2020-ի տարբերակ
| Կենսածառ | |
_(Natural_Bridge_State_Park,_Virginia,_USA)_2_(27804946205).jpg)
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Cycadophytanae |
| Տիպ/Բաժին | Մերկասերմեր (Pinophyta) |
| Դաս | Pinopsida |
| Կարգ | Ասեղնատերևավորներ (Pinales) |
| Ընտանիք | Նոճազգիներ (Cupressaceae) |
| Ենթաընտանիք | Կենսածառայիններ (Thujoideae) |
| Ցեղ | Կենսածառ (Thuja) L., 1753 |
Կենսածառ (լատին․՝ Biota), նոճազգիների ընտանիքի միատուն ծառերի և թփերի ցեղ։ Հայտնի է 1 տեսակ՝ կենսածառ արևելյան (B. orientalis կամ Thuja orientalis), որի հայրենիքը Չինաստանն ու Կորեան են։
Կենսաբանկան նկարագիր
Մշտադալար ասեղնատերև ծառ է, բարձրությունը՝ 8-10 մ։ Տերևները մուգ կանաչ են, թեփուկանման, ծառի վրա մնում են 3-5 տարի։ Արական հասկիկները գնդաձև են՝ խաչաձև դասավորված 4 զույգ փոշանոթներով։ Կոները մինչև հասունանալը կանաչ են, մսալի, հասունանալուց հետո դառնում են չոր, կարմրադարչնագույն։ Սերմերը արտաքինից նման են ցորենի հատիկների, հիմքում ունեն սպիտակ բիծ, հասունանում են երկրորդ տարում։ Կենսածառն ունի պարտեզային բազմաթիվ ձևեր՝ գնդաձև, բրգաձև, կոնաձե, գաճաճ, որոնք որպես դեկորատիվ բույսեր աճեցվում են նաև Հայաստանում։
Քիմիական բաղադրություն
Կենսածառի քիմիական բաղադրությունը ուսումնասիրված է մասամբ, այն չի կիրառվում գիտական բժշկությունում։ Բույսը կիրառվում է հոմեոպաթիայում։ Հայտնի է, որ կենսածառի փայտանյութը պարունակում է 0,12 տոկոս դեղին գույն ունեցող եթերային յուղ, ֆլավոններ, դաբաղանյութ, մեծ քանակությամբ խեժ, սապոնինների հետքեր, թուին, փինին, փիլեն, թոքսիֆոլին, փինիպիկրին։ Հետաքրքրությունը կենսածառի հանդեպ տարեցտարի աճում է, ապացուցված է, որ այն կանխարգելում և ճնշում է նոր առաջացող քաղցկեղի բջիջների աճը։
Տեսակներ
Դասը ընդգրկում է 5 տեսակ, միատուն ծառեր կամ թփեր են, տարածված են Հյուսիսային Ամերիկայում և արևելյան Ասիայում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 372)։ 
|