«Դսեղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ 188.115.246.2 (քննարկում) մասնակցի խմբագրումները հետ են շրջվել Pandukht մասնակցի վերջին տարբերակին։ |
|||
| Տող 30. | Տող 30. | ||
Դսեղի մասին ամբողջական պատկերացում կազմելու համար ծանոթացեք Ս. Քոչարյանի «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» գրքին։ |
Դսեղի մասին ամբողջական պատկերացում կազմելու համար ծանոթացեք Ս. Քոչարյանի «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» գրքին։ |
||
[[Պատկեր:D002.jpg|thumb|right|Դսեղ գյուղը]] |
|||
[[Պատկեր:D008.jpg|thumb|left|Մուտի քարանձավներից մեկը]] |
|||
[[Պատկեր:D013.jpg|thumb|left|Մի խումբ Դսեղեցիներ Պապոյանց մեղվանոցում]] |
|||
[[Պատկեր:D012.jpg|thumb|right]|Բեկչոնց Պապոի որդի Հաությունի տապանը]] |
|||
[[Պատկեր:D003.jpg|thumb|left|Սբ. Քառասնից Մանկաց եկեղեցին]] |
|||
[[Պատկեր:D004.jpg|thumb|left|Եկեղեցի, որը հանդիսանում է նաև գյուղի թանգարանը ]] |
|||
[[Պատկեր:D009.jpg|thumb|right|Թումանյանի տուն թանգարանը]] |
|||
[[Պատկեր:D005.jpg|thumb|right|Միանավ եկեղեցին]] |
|||
[[Պատկեր:D007.jpg|thumb|left|Թոփուկ խաչերի մատուռի մոտ ]] |
|||
[[Պատկեր:D014.jpg|thumb|right|Սիրունխեչ]] |
|||
[[Պատկեր:D017.jpg|thumb|right|Մշակույթի տան 250 տեղանոց դահլիճը]] |
|||
[[Պատկեր:D018.jpg|thumb|left|Հովհանես Թումանյանի արձանի մոտ]] |
|||
[[Պատկեր:D015.jpg|thumb|left|«Ծովեր» լիճը Հոկտեբեր ամսին 2006 թ.]] |
|||
[[Պատկեր:D031.jpg|thumb|right|Վաստակաշատ ուսուցիչ Արմենակ Պապոյանը]] |
|||
[[Պատկեր:D020.jpg|thumb|left|Հիվանդանոցի նախկին շենքը]] |
|||
Հովհաննես Թումանյան` Հատված «[http://hy.wikisource.org/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%AB%D6%81 ՔԱՋԵՐԻ ԿՅԱՆՔԻՑ]» պատմվացքից |
Հովհաննես Թումանյան` Հատված «[http://hy.wikisource.org/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%84%D5%AB%D6%81 ՔԱՋԵՐԻ ԿՅԱՆՔԻՑ]» պատմվացքից |
||
| Տող 112. | Տող 96. | ||
* Ս. Քոչարյան «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» (էջ 28)։ |
* Ս. Քոչարյան «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» (էջ 28)։ |
||
[[Պատկեր:DSEGH021.jpg|thumb|right|Հին գերէզմանատան խաչարձաններից մեկը]] |
|||
[[Պատկեր:D021.jpg|thumb|right|Դիդը]] |
|||
== Պատկերասրահ== |
|||
<gallery> |
|||
Պատկեր:D010.jpg|Ձորագեսը Դսեղից |
|||
Պատկեր:D011.jpg|Ձորագեսի ՀԷԿ-ը Դսեղից |
|||
Պատկեր:D022.jpg|«Ջրվազ»-ի ձորը |
|||
Պատկեր:D023.jpg|Լոռվա ձորը |
|||
Պատկեր:D024.jpg|Դեբեդի ձորը |
|||
Պատկեր:D025.jpg|Հակակարկուտային կայանը Քարհանքի բլուրին |
|||
Պատկեր:D026.jpg|Քարինջ գյուղը Դսեղից |
|||
Պատկեր:D027.jpg|«Աղբյուր Հուշարձան» |
|||
Պատկեր:D028.jpg|Աշուն |
|||
Պատկեր:D029.jpg|Անտառի եզրին |
|||
Պատկեր:D030.jpg|Բնությունն և Էլեկտրականությունը |
|||
Պատկեր:D033.jpg|Լալվարը հեռվում |
|||
Պատկեր:D034.jpg|Լիճը |
|||
</gallery> |
|||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
14:47, 9 փետրվարի 2012-ի տարբերակ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
 |
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
 |
Այս հոդվածը կամ բաժինը մաքրում է պահանջում Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։' Խնդրում ենք, բարելավեք այս հոդվածը կամ բաժինը ըստ հոդվածների գրման կանոնակարգի: Կամ էլ կարող եք ուղղակի արտահայտել ձեր կարծիքը քննարկման էջում: |
Պատկեր:DSEGH xach.jpg1 Միանավ եկեղեցին
Պատկեր:DSEGH xach.jpg2 Թումանյանի տուն թանգարանին կից՝ կանգուն եկեղեցին, որը հանդիսանում է նաև թանգարան
Պատկեր:DSEGH xach.jpg3 Քառասնից Մանկաց եկեղեցին
Պատկեր:DSEGH xach.jpg4 Սբ. Գրիգոր Բարձրաքաշ եկեղեցին
†1 Հին գերեզմանատան խաչքարերը
†2 Դդի մատուռը
†3 Քարի գլխի խաչը
†4 Սիրունխեչ
†5 Թոփուկ խաչեր և Մատուռը
†6 Ծղկախեչ
†7 Սբ. Սարգիս մատուռը
Դսեղ — գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզում:
Գրականությունում
1887 թվականին Հովհաննես Թումանյանը «ՄԻ ԱՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆ» հոդվածում նկարագրում է գյուղը և կատարում որոշ պատմական ակնարկ։ Նպատակահարմար ենք գտնում այն զետեղել ամբողջական և լրացնել միայն մի շարք լուսանկարներով։ Քանի որ մի շարք տվյալներ անցած ժամանակի ընթացքում խիստ փոփոխվել են ավելացնում ենք այն Լոռի Տարածքային կառավարման համակարգից վերցրված տվյալներով։
Աշխարհագրություն
Բնակչությունը 2500,0
Մակերեսը 39.47 կմ2
Գյուղի մակարդակը ծովից բարձր է 1250-1350 մ։
Դսեղի մասին ամբողջական պատկերացում կազմելու համար ծանոթացեք Ս. Քոչարյանի «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» գրքին։
Հովհաննես Թումանյան` Հատված «ՔԱՋԵՐԻ ԿՅԱՆՔԻՑ» պատմվացքից
Ըստ հավաստի աղբյուրների գյուղը հիմնադրվել է դեռևս մեր թվարկությունից առաջ։ Գյուղի շրջակայքում կան բազմաթիվ քարանձավներ որոնք օգտագործվել են մարդկանց կողմից անհիշելի ժամանակներից որպես կացարան իսկ հետագայում միայն անասունների համար։ Դրանցից են «Դռնավոր էրը», Ծակ քարը և գյուղից Ձորագես իջնելու Մուտի աջ կողմի ցածր քարայրը որը կրում է նաև մարդու կողմից հարմարեցման հետքեր։
Գյուղի հյուսիսային կողմում՝ Մարց գետի ձորաբերանի ժայռերում կա երկու մեղվանոց (ճանճանոց) Սիմոնի և Պապոյանց։
Գյուղի հին մեծ գերեզմանոցում մի գերեզմանի վրա գրված է
1877 ԱՅՍ ՏԱՊԱՆ ԲԷԿՉՈՆՑ ՊԱՊՈԻ ՈՐԴԻ ՀԱՈՒԹՅՈՒՆԻ ՈՐ ՈՒՆԷՐ Մ ՃԱՆՃ ...
«Մ» ՃԱՆՃ-ը նշանակում է 200 մեղվաընտանիք։
Այս արձանագրությունը վկայում է, որ հնում Դսեղում լավ զարգացած է եղել մեղվաբուծությունը, նույնիսկ այժմյան չափանիշներով դա շատ մեծ տնտեսություն է։
Գյուղի տարածքում կա չորս եկեղեցի։
Ամենամեծը՝ Բարձրաքաշ Սբ. Գրիգոր եկեղեցին է կառուցված 13-րդ դարում Մամիկոնյանների տոհմի կողմից գյուղի հյուսիսային նույնանուն ձորում։
Գտնվում է կիսաքանդ վիճակում։
Դեբեդի ձորում՝ գյուղի արևմտյան կողմում՝ Քառասնից Մանկաց եկեղեցին նույնպես կիսաքանդ վիճակում։
Ըստ ճակատի արձանագրության օծվել է 1256 թվականին Հղպատի վանքի վանահայր Համազասպի կողմից։
Գյուղի կենտրոնում Թումանյանի տուն թանգարանի հարևանությամբ գտնվում է գործող եկեղեցին։
Սկզբնական շինությունից մնացած մասերը վերագրվում են VII դարին։
Եկեղեցին մի քանի անգամ ենթարկվել է վերանորոգման, իսկ 20-րդ դարի սկզբին վերակառուցման, որի մասին վկայում է ճակատի կամարի արձանագրությանը։
Թումանյանի 100 ամյակի տոնակատարության կապակցությամբ 1969 թվականին վերանորոգումից հետո այնտեղ սկսեց գործել հայրենագիտական թանգարանը։
Գյուղի մյուս հին մեծ գերեզմանատանն է գտնվում 645 թվականին կառուցված համեմատաբար փոքր միանավ եկեղեցու ավերակները։
Այդտեղ են գտնվում նաև բանաստեղծի մոր կողմից պապի և տատի տապանաքարերը։
Գյուղի տարածքում կան չորս մատուռներ։
Կանգուն են մնացել Սբ. Սարգիս և Դդի գլխի Բալա Գիքորի կառուցած մատուռները։
Բազմաթիվ խաչքարեր որոնցից նշանավոր է «Սիրունխեչ» կոչվող խաչքարը գյուղի հյուսիսային կողմի նույնանուն ձորի բերանին։
Այն կառուցվել է XIII դարում և հանդիսանում է հայկական խաչքարերի գլուխգործոցներից մեկը։
1969 թվականին Փարիզի ցուցահանդեսում արժանացել է երկրորդ կարգի մրցանակի։
Գյուղից հարավ արևելյան կողմի Ծովաքար կոչվող սարի ստորոտում է գտնվում «Ծովեր» կոչվող գեղեցիկ լիճը։
Սովետական կարգերի ժամանակ այն մտնում էր ոռոգման համակարգի մեջ։
Այժմ ոռոգման ջրի բացակայության պատճառով գյուղատնտեսական մթերքների արտադրությունը կրճատվել է։ Կան կաթի, մսի, ձվի, մեղրի և բրդի արտադրությամբ զբաղվողները, իսկ գյուղատնտեսությունում հիմնականում մշակում են հացահատիկի, կարտոֆիլի և կերային այլ կուլտուրաներ։
Գյուղի կենտրոնական հրապարակի վրա է գտնվում մշակույթի տունը՝ 250 տեղանոց դահլիճով և 11000 գիրք ունեցող գրադարանով, ինչպես նաև Հովհաննես Թումանյանի բրոնզյա արձանը։
Գյուղում կա միջնակարգ դպրոց որտեղ աշխատում են մոտ 50 ուսուցիչ։
Դպրոցը սկսած 1954 թվականից ունեցել է 31 (13 ոսկե և 18 արծաթե) մեդալակիր շրջանավարտներ։
«Դպրոցի ողջ պատմության ընթացքում կարմիր թելի նման առանձնանում է մաթեմատիկայի ուսուցիչների մի քառյակ, որոնք ավանդաբար շարունակում են մեկը մյուսի շնորհակալ գործը՝ բարձր պահելով դպրոցի վարկանիշը. Աշոտ Թումանյան (զոհվել է Հայենական Մեծ պատերազմում), Մարուսյա Թումանյան, Արմենակ Պապոյան, որին արժանապատիվ ձևով փոխարինում է աղջիկը՝ Անահիտ Պապոյանը։ Դրանով պետք է բացատրել այն փաստը, որ դպրոցի շրջանավարտները հաջողության են հասել հատկապես բնական գիտությունների ասպարեզում։» *
Նոր հիվանդանոցը կառուցվել է «Կարմիր Խաչի» միջոցներով, Սպիտակի ավերիչ երկրաշաժից հետո որպես օգնություն գյուղին։
- Ս. Քոչարյան «Հովհաննես Թումանյանի բնաշխարհը ԴՍԵՂ» (էջ 28)։
