Կոլորադյան բզեզ

կոլորադայի կարտոֆիլի բզեզ

Ձվադրում տերևների վրա

Կոլորադայի բզեզ, կոլորադայի կարտոֆիլի բզեզ (Leptinotarsa decemlineata), տերևակերների ընտանիքի միջատ, կարտոֆիլի և այլ մորմազգի կուլտուրաների կարանտինային վտանգավոր վնասատու։ Մարմնի երկարությունը 9-11 մմ է, ձվաձև է, կորնթարդ և դեղին։ Վերնաթևերի վրա կան սև շերտեր։ Թևերը կարմրանարնջագույն են։ Ձուն՝ վառ նարնջագույն։ Թրթուրը՝ մուգ դեղին կամ կարմիր սև գլխով, երկարությունը՝ մինչև 16 մմ, սեգմենտները (բացառությամբ կրծքային 1-ի) կողմնամասերում ունեն երկու սև կետ։ Հարսնյակը բաց կարմիր գույնի է։ Հասուն բզեզը ձմեռում է հողի մեջ։ Տարեկան տալիս է 1-2 սերունդ։ Դրանց հիմնական զանգվածը մայիս-հունիսին հողից դուրս է գալիս (մի մասը մնում է հանգստի վիճակում մինչև գարուն) և սնվում տերևներով։ 3-4 օր հետո ձվադրում են փոքր կույտերով տերևների ստորին մասերի վրա։ Պտղատվությունը՝ մինչև 3000 ձու։ Ձվադրումից 5-6 օր հետո դուրս են գալիս թրթուրները և սնվում տերևներով։ 16-24 օր հետո մտնում են հողի մեջ և հարսնյակավորվում։ Հարսնյակները 1-2 շաբաթվա ընթացքում կերպափոխվում են բզեզների, որոնք ամռան շոգերին, մինչև ձմեռումը, կարող են թռչել 40-300 կմ։ Հայրենիքը Հյուսիսային Ամերիկան է։ ԽՍՀՄ-ում բազմանում էր կարտոֆիլաբուծական շրջաններում։ Անդրկովկասում փոքր օջախներով կար Ադրբեջանի Ղազախի շրջանում, իսկ ՀՀ-ում՝ Տավուշի մարզում։ Պայքարի միջոցները, կարանտինային միջոցառումներ, համատարած վարակված դաշտերում բույսերի մշակում միջատասպան միջոցներով կամ միկրոկենսաբանական պրեպարատներով (տարեկան մի քանի անգամ), մեխանիկական ոչնչացում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 516)։