«Մասնակից:Lusine Nahapetyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 11. Տող 11.


== Կենդանական աշխարհ ==
== Կենդանական աշխարհ ==
Գոյություն ունեն թռչունների 250, մողեսների 24 և օձերի 14 տեսակներ, ինչպես նաև 2 տեսակի կոկորդիլոս, 41 տեսակի երկկենցաղ ու 143 ձկնատեսակ։ ''Pimelodella'' տեսակի լոքոն էնդեմիկ է։ Միջին և մեծ տեսակի կաթնասուններից են հսկա զրահակիրը (Myrmecophaga tridactyla), պերուվյան կապիկը (Ateles chamek), կապուչին կապիկը (Sapajus apella), ''Saimiri ustus'', մոխրագույն տիտին (Callicebus brunneus), երկարապոչ կատուն (Leopardus wiedii), [[յագուար]]ը (Panthera onca), պուման (Puma concolor), մեծ ջրասամույրը (Pteronura brasiliensis)։
Գոյություն ունեն թռչունների 250, մողեսների 24 և օձերի 14 տեսակներ, ինչպես նաև 2 տեսակի կոկորդիլոս, 41 տեսակի երկկենցաղ ու 143 ձկնատեսակ։ ''Pimelodella'' տեսակի լոքոն էնդեմիկ է։ Միջին և մեծ տեսակի կաթնասուններից են հսկա զրահակիրը (Myrmecophaga tridactyla), պերուվյան կապիկը (Ateles chamek), կապուչին կապիկը (Sapajus apella), ''Saimiri ustus'', մոխրագույն տիտին (Callicebus brunneus), երկարապոչ կատուն (Leopardus wiedii), [[յագուար]]ը (Panthera onca), պուման (Puma concolor), մեծ ջրասամույրը (Pteronura brasiliensis), մշկախոզը (Pecari tajacu), և սկյուռիկը (Sciurillus pusillus)։


== Պահպանություն ==
Պարկը դասվում է [[Բնության պահպանության միջազգային միություն|Բնության պահպանության միջազգային միության]] II կատեգորիային (ազգային պարկ)։ Նպատակն է՝ պահպանել Ամազոն խոնավ անտառի և սավաննայի կարևոր տարածքը, ինչպես նաև աղբյուրները, որոնք նպաստում են Կաուտարիո, Սոտերիո ու Նովո գետերի ձևավորմանը։ Այն ապահովում է շրջակա միջավայրի կապը [[Գուապորե]] գետի հովտում՝ Բրազիլիայի ու Բոլիվիայի միջև։ Պարկն ընդգրկում է պահպանվող տարածքների մոզաիկը, որից առաջացել են մի քանի պահպանման միավորումներ և բնիկ տարածքներ, որոնք կազմում են Գուապորե էկոլոգիական կայանը։ Պահպանությունն իրականացվում է «Ամազոնի շրջանի պահպանվող տարածքներ» ծրագրի աջակցությամբ։


Պարկը շրջապատող տարածքը բնակեցված է համայնքի նոր բնակիչներով՝ Սուրպրեսա նահանգում, արդյունահանող ու բնիկ համայնքներով։ Պարկը խթան է հանդիսանում այս համայնքներում կայուն զարգացմանը։ Չնայած պարկի տարածք մուտք գործելը բավականին բարդ է, սակայն կան պահպանվող տարածքներ, որոնք տուժում են որսագողությունից, հանքարդյունաբերությունից, անտառահատումից ու հողերի գրավումից։






Պերուակու գետը հատում է պարկը հյուսիսարևմուտքից հարավ-արևելք ուղղությամբ, որը լցվելով Սան Ֆրանցիսկու գետ, հոսում է պարկի հարավարևելյան սահմանով<ref name="ref3">[https://web.archive.org/web/20160601194546/http://www.ibama.gov.br/phocadownload/category/44-p?download=2331# Flávio Túlio Gomes 2007]</ref>։ Կավերնաս դու Պերուակու բնապահպանական պահպանվող տարածքը (EPA)՝ 143866 հա տարածքով, ստեղծվել է 1989 թվականի սեպտեմբերի 26-ին<ref name="ref2" />։ EPA-ն, որն ընդգրկում է Պերուակու գետի ավազանը, մասամբ համընկնում է և՛ ազգային պարկի և՛ պետական պարկի հետ, բայց երկու ազգային պարկերն էլ տարածվում են EPA-ի սահմաններից դուրս<ref name="ref4">[*{{citation|ref={{harvid|Área de Proteção Ambiental Cavernas ... ICMBio}}|language=Portuguese
|title= Área de Proteção Ambiental Cavernas do Peruaçu|chapter=Mapa com os limites [.kml]|publisher=ICMBio
|url=http://www.icmbio.gov.br/portal/images/stories/kmz/apa_cavernas_do_peruacu.kml|accessdate=2016-05-01}} [This is a .kml file, which defines the location and outline of the APA. It may be viewed using Google My Maps - Create a New Map - Import.] Área de Proteção Ambiental Cavernas ... ICMBio]</ref>։


Ջերմաստիճանը միջինը 18 °C է, որը չնչին չափով ավելի բարձր է ձմռանը՝ ամռանը ամպամածության ավելի մեծ ծածկույթի պատճառով։ Տարեկան տեղումների քանակը 1200 մմ է։ Հիմնականում տեղումներ լինում են ամռանը։ Հարաբերական խոնավությունը մոտ 70% է։ Պարկն ընկած է Սերրադո և Կաատինգա շրջանների միջև, և որը ներառում է սեզոնային լեռնային տերևաթափ անտառ, կիսատերևաթափ անտառ ու սավաննա՝ ծառերով և անցումային գոտիներով։ Տարբեր միջավայրեր աջակցում են կենդանական աշխարհի լայն շրջանակ ունենալու համար<ref name="ref5">[https://web.archive.org/web/20160601194546/http://www.ibama.gov.br/phocadownload/category/44-p?download=2331# Flávio Túlio Gomes 200]</ref>։ Գրուտա դու Ժանելյաոն և այլ քարանձավներ ունեն ժայռապատկերներ, որոնք ավելի քան 10000 տարեկան են<ref name="ref6">[https://www.wwf.org.br/informacoes/noticias_meio_ambiente_e_natureza/?37162/Parque-Nacional-Cavernas-do-Peruau-recebe-infraestrutura-para-o-turismo Bruno Moraes 2013]</ref>։
Ջերմաստիճանը միջինը 18 °C է, որը չնչին չափով ավելի բարձր է ձմռանը՝ ամռանը ամպամածության ավելի մեծ ծածկույթի պատճառով։ Տարեկան տեղումների քանակը 1200 մմ է։ Հիմնականում տեղումներ լինում են ամռանը։ Հարաբերական խոնավությունը մոտ 70% է։ Պարկն ընկած է Սերրադո և Կաատինգա շրջանների միջև, և որը ներառում է սեզոնային լեռնային տերևաթափ անտառ, կիսատերևաթափ անտառ ու սավաննա՝ ծառերով և անցումային գոտիներով։ Տարբեր միջավայրեր աջակցում են կենդանական աշխարհի լայն շրջանակ ունենալու համար<ref name="ref5">[https://web.archive.org/web/20160601194546/http://www.ibama.gov.br/phocadownload/category/44-p?download=2331# Flávio Túlio Gomes 200]</ref>։ Գրուտա դու Ժանելյաոն և այլ քարանձավներ ունեն ժայռապատկերներ, որոնք ավելի քան 10000 տարեկան են<ref name="ref6">[https://www.wwf.org.br/informacoes/noticias_meio_ambiente_e_natureza/?37162/Parque-Nacional-Cavernas-do-Peruau-recebe-infraestrutura-para-o-turismo Bruno Moraes 2013]</ref>։

06:29, 4 Օգոստոսի 2019-ի տարբերակ

Սերրա դա Կուտիա ազգային պարկ
Parque Nacional da Serra da Cutia
Տեսակազգային պարկ

Սերրա դա Կուտիա ազգային պարկ (պորտ.՝ Parque Nacional da Serra da Cutia)), ազգային պարկ Ռոնդոնիա նահանգում, Բրազիլիա։

Տեղագրություն

Պարկը գտնվում է Ամազոն բիոմում և ընդգրկում է 283501 հա տարածք։ Ստեղծվել է 2001 թվականի օգոստոսի 1-ին և կառավարվում է Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտի կողմից։ Այն ներառում է Կոստա Մարկես ու Գուաժարա Միրին մունիցիպալիտետներից որոշ հատվածներ՝ Ռոնդոնիա նահանգում։ Տարեկան տեղումների քանակը 1502 մմ է։ Ջերմաստիճանը տատանվում է 18-ից մինչև 32 °C, իսկ միջինը` 26 °C է։ Ծովի մակարդակից գտնվում է 140-525 մետր բարձրության վրա։

Կենդանական աշխարհ

Գոյություն ունեն թռչունների 250, մողեսների 24 և օձերի 14 տեսակներ, ինչպես նաև 2 տեսակի կոկորդիլոս, 41 տեսակի երկկենցաղ ու 143 ձկնատեսակ։ Pimelodella տեսակի լոքոն էնդեմիկ է։ Միջին և մեծ տեսակի կաթնասուններից են հսկա զրահակիրը (Myrmecophaga tridactyla), պերուվյան կապիկը (Ateles chamek), կապուչին կապիկը (Sapajus apella), Saimiri ustus, մոխրագույն տիտին (Callicebus brunneus), երկարապոչ կատուն (Leopardus wiedii), յագուարը (Panthera onca), պուման (Puma concolor), մեծ ջրասամույրը (Pteronura brasiliensis), մշկախոզը (Pecari tajacu), և սկյուռիկը (Sciurillus pusillus)։

Պահպանություն

Պարկը դասվում է Բնության պահպանության միջազգային միության II կատեգորիային (ազգային պարկ)։ Նպատակն է՝ պահպանել Ամազոն խոնավ անտառի և սավաննայի կարևոր տարածքը, ինչպես նաև աղբյուրները, որոնք նպաստում են Կաուտարիո, Սոտերիո ու Նովո գետերի ձևավորմանը։ Այն ապահովում է շրջակա միջավայրի կապը Գուապորե գետի հովտում՝ Բրազիլիայի ու Բոլիվիայի միջև։ Պարկն ընդգրկում է պահպանվող տարածքների մոզաիկը, որից առաջացել են մի քանի պահպանման միավորումներ և բնիկ տարածքներ, որոնք կազմում են Գուապորե էկոլոգիական կայանը։ Պահպանությունն իրականացվում է «Ամազոնի շրջանի պահպանվող տարածքներ» ծրագրի աջակցությամբ։

Պարկը շրջապատող տարածքը բնակեցված է համայնքի նոր բնակիչներով՝ Սուրպրեսա նահանգում, արդյունահանող ու բնիկ համայնքներով։ Պարկը խթան է հանդիսանում այս համայնքներում կայուն զարգացմանը։ Չնայած պարկի տարածք մուտք գործելը բավականին բարդ է, սակայն կան պահպանվող տարածքներ, որոնք տուժում են որսագողությունից, հանքարդյունաբերությունից, անտառահատումից ու հողերի գրավումից։


Ջերմաստիճանը միջինը 18 °C է, որը չնչին չափով ավելի բարձր է ձմռանը՝ ամռանը ամպամածության ավելի մեծ ծածկույթի պատճառով։ Տարեկան տեղումների քանակը 1200 մմ է։ Հիմնականում տեղումներ լինում են ամռանը։ Հարաբերական խոնավությունը մոտ 70% է։ Պարկն ընկած է Սերրադո և Կաատինգա շրջանների միջև, և որը ներառում է սեզոնային լեռնային տերևաթափ անտառ, կիսատերևաթափ անտառ ու սավաննա՝ ծառերով և անցումային գոտիներով։ Տարբեր միջավայրեր աջակցում են կենդանական աշխարհի լայն շրջանակ ունենալու համար[1]։ Գրուտա դու Ժանելյաոն և այլ քարանձավներ ունեն ժայռապատկերներ, որոնք ավելի քան 10000 տարեկան են[2]։

Պահպանություն

Պարկը լիովին պաշտպանված միավորում է, ինչպես սահմանված է 9.985/2000 օրենքով, ինչն էլ հաստատել է Պահպանման միավորումների ազգային համակարգը (SNUG)[2]։ Նպատակն է՝ պահպանել երկրաբանական և հնագիտական ժառանգությունը, սերրադոյի յուրօրինակ նմուշները, սեզոնային անտառը և բնական բուսականությունը, ինչպես նաև կենդանական աշխարհի, լանդշաֆտների, ջրային ռեսուրսների և տարածաշրջանի բնական այլ հատկությունների ներկայացուցչական օրինակները[3]։ Ենթակառուցվածքների աշխատանքը, որոնք ակնկալվում էր ավարտին հասցնել 2014 թվականի հուլիսին, վեց ուղիներ է ստեղծել այցելուների համար՝ ութ քարանձավներով և, որոնք բաց են հասարակության առջև։ Հույս կա, որ պարկը կներգրավի զբոսաշրջիկներին դեպի Մինաս Ժերայսի հյուսիսային շրջան[2]։

Պահպանվող տեսակներից են՝ բաշավոր գայլը (Chrysocyon brachyurus), պուման (Puma concolor), յագուարը (Panthera onca), օցելոտը (Leopardus pardalis), Leopardus pajeros (Leopardus colocolo), գուանը (Penelope ochrogaster) ու Trichomycterus itacarambiensis ձկնատեսակը[4]։

Պարկը ստեղծվել է վերջերս, երբ հողի սեփականության հետ կապված բոլոր խնդիրները լուծված չէին։ Կավերնաս դու Պերուակու ազգային պարկի շրջակայքում կան բազմաթիվ փոքր տնտեսություններ, կալվածքներ և բնիկ հողեր, որտեղ հրդեհը պարբերաբար նկատվում է գյուղատնտեսության մեջ։ Որսորդները մտնում են պարկ և թողնում են այրվող կրակները, ուստի պարկի ներսում հրդեհի վտանգ կա[5]։

  • Քարանձավի մուտքը
    Քարանձավի մուտքը
  • Ժայռապատկեր Ժանելիայո քարայրում
    Ժայռապատկեր Ժանելիայո քարայրում
  • Դոլինա դոս Մակակոս սահանք
    Դոլինա դոս Մակակոս սահանք

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Flávio Túlio Gomes 200
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Bruno Moraes 2013
  3. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ref2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  4. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ref1» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  5. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ref3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:

Աղբյուրներ

  • «Mapa com os limites [.kml]», Área de Proteção Ambiental Cavernas do Peruaçu (Portuguese), ICMBio, Վերցված է 2016-05-01-ին{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) [This is a .kml file, which defines the location and outline of the APA. It may be viewed using Google My Maps - Create a New Map - Import.]
  • Bruno Moraes (2 December 2013), Parque Nacional Cavernas do Peruaçu recebe infraestrutura para o turismo (Portuguese), WWF Brazil, Վերցված է 2016-05-01-ին{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  • Flávio Túlio Gomes (March 2007), Plano Operativo de Prevenção e Combate aos Incêndios Florestais no Parque Nacional Cavernas do Peruaçu (Portuguese), MMA: Ministério do Meio Ambiente, Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-01-ին, Վերցված է 2016-05-01-ին {{citation}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  • Parque Nacional Cavernas do Peruaçu (Portuguese), Chico Mendes Institute for Biodiversity Conservation, Վերցված է 2016-04-30-ին{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)


Թռչուններ

Պարկում հայտնաբերված կարևոր թռչուններից են՝ բզեզը (Buteo oreophilus), մոխրագույն թութակը (Psittacus erithacus), տրոգոնը (Apaloderma vittatum), եղնեղջյուրը (Bycanistes subcylindricus) և այլն։

Կիբիրան պրիմատների որոշ տեսակների «հայրենիքն» է, այդ թվում՝ շիմպանզեների և սև ու սպիտակ կոլոբուսների։ Պարկը կառավարվում է Բնապահպանության ազգային ինստիտուտի կողմից։

Պատմություն

Մինչև 1933 թվականը այս անտառը Բուրունդիի թագավորների որսորդական արգելոցն էր։ Տեղացիները հարգանք են տածում պարկի նկատմամբ՝ այն կախարդական ուժով շրջապատելով։ Ճանաչվեց արոտավայրերի օգտագործման և անտառամթերքի հավաքման իրավունքը։

Անտառի անձեռնմխելիությունը օգնեց պահպանել ազգային պարկը՝ նույնիսկ գաղութատիրական ժամանակաշրջանից առաջ։ 1933-1980 թվականների միջև Կիբիրան դասակարգվել է որպես Կոնգո-Նեղոս անտառ արգելոց, նախ՝ Բելգիայի տիրապետության ներքո ապա 1962 թվականի հուլիսին՝ Բուրունդի անկախության հռչակումից հետո։ Միայն կարգավորվեց բարձրարժեք փայտանյութի արդյունահանումը։

Անկախություն

Անկախության հռչակման և 1980 թվականների ընթացքում վերացավ սահմաններում մշակության համար նոր հող հատկացնելու իրավունքը, թեև պահպանվում էին արոտավայրերի իրավունքները։ Չնայած իր ազգային պարկի կարգավիճակին,


Մուլատա ազգային անտառը Ամազոն բիոմում է[1]։ Տարեկան տեղումների քանակը 1700 մմ է։ Ջերմաստիճանը տատանվում է 26-ից մինչև 28 °C, իսկ միջինը` 26°C է[2]։ Ծածկույթի 53%-ը խիտ խոնավ անտառ է, 5%-ը բաց խոնավ անտառ, իսկ 41% -ը սավաննա-անտառ է[3]։ Սավաննան սփռված է դեպի հարավ[2]։

Պատմություն

Մուլատա ազգային անտառը ստեղծվել է 2001 թվականի օգոստոսի 1-ին և կառավարվում է Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտի կողմից[1]։ 1965 թվականին Ագրարիայի ազգային ինստիտուտի ռեֆորմի կողմից բնակիչների համար ստեղծվեց տարածք՝ իրենց հողերի փոխհատուցման համար[3]։ Խորհրդատվական խորհուրդը ստեղծվել է 2011 թվականի մարտի 30-ին[3]։ Այն դասվում է Բնության պահպանության միջազգային միության VI կատեգորիային (բնական ռեսուրսի կայուն օգտագործմամբ պահպանվող տարածք)։ Այն դասվում է Բնության պահպանության միջազգային միության VI կատեգորիային (բնական ռեսուրսի կայուն օգտագործմամբ պահպանվող տարածք)` անտառային ռեսուրսների կայուն օգտագործման և գիտական հետազոտությունների նպատակներով` շեշտը դնելով հայրենի անտառների կայուն շահագործման մեթոդներին[2]։ Պահպանվող տեսակներից են ամազոնյան լամանտինները (Trichechus inunguis)[1]։

2015 թվականի սեպտեմբերին Չիկո Մենդեսի Կենսաբազմազանության պահպանության ինստիտուտը հայտնեց, որ իրենց գործակալները և դաշնային ու ռազմական ոստիկանությունը հայտնաբերել են ազգային անտառներում բացված ճանապարհներ՝ մոտավորապես 6 կիլոմետր և տասնյակ կոտրված ծառեր՝ հիմնականում շատ արժեքավոր։ Նրանք ոչնչացրեցին ծառերը և անտառում հայտնաբերվեց թրթուրավոր շարժասարք[4]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ref1» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ref4» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 FLONA de Mulata – ISA
  4. ↑ Floresta paraense combate retirada ilegal de madeira

Աղբյուրներ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Lusine_Nahapetyan/Ավազարկղ&oldid=6453525» էջից