«Վահրամ Պահլավունի»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չNo edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Անձ}} |
{{Տեղեկաքարտ Անձ}} |
||
'''Վահրամ Պահլավունի''' ( |
'''Վահրամ Պահլավունի''' ({{ԱԾ}}), հայ ռազմական և պետական գործիչ, զորավար, [[Պահլավունիներ]]ի նախարարական տոհմի ներկայացուցիչ, Գրիգոր Համզայի որդին և [[Գրիգոր Մագիստրոս]]ի հորեղբայրը։ Ուներ անթիպատ պատրիկի և իշխանաց իշխանի պատվաստիճան և հանդիսանում էր հայոց զորքերի սպարապետը։ Նշանավոր [[Մարմաշենի վանք|Մարմաշենի]] վանքային համալիրի և [[Ամբերդ]]ի եկեղեցու շինողն է։ |
||
[[Հովհաննես-Սմբատ]]ի և [[Աշոտ Դ]]-ի մահից հետո ղեկավարել է պայքարը [[Անի]]ն ուժով գրավել ցանկացող բյուզանդական բանակների դեմ, կազմակերպել է Աշոտի որդի [[Գագիկ Բ]]-ին Բագրատունյաց գահի վրա հաստատելը, դեմ է եղել երիտասարդ արքայի Բյուզանդիա մեկնելուն։ Անին Բյուզանդիայի կողմից նվաճվելուց հետո (1045 թ.) ութսունամյա զորավարը զենքը ձեռքին դարձյալ կռվել է հայրենի երկիրը ավերող մի այլ թշնամու՝ Դվինի էմիր Աբու-լ-Ասվարի դեմ։ Հենց այդ մարտում սպանվել է իր Գրիգոր որդու հետ միասին 1046 թ. կամ 1047 թ.։ |
[[Հովհաննես-Սմբատ]]ի և [[Աշոտ Դ]]-ի մահից հետո ղեկավարել է պայքարը [[Անի]]ն ուժով գրավել ցանկացող բյուզանդական բանակների դեմ, կազմակերպել է Աշոտի որդի [[Գագիկ Բ]]-ին Բագրատունյաց գահի վրա հաստատելը, դեմ է եղել երիտասարդ արքայի Բյուզանդիա մեկնելուն։ Անին Բյուզանդիայի կողմից նվաճվելուց հետո (1045 թ.) ութսունամյա զորավարը զենքը ձեռքին դարձյալ կռվել է հայրենի երկիրը ավերող մի այլ թշնամու՝ Դվինի էմիր Աբու-լ-Ասվարի դեմ։ Հենց այդ մարտում սպանվել է իր Գրիգոր որդու հետ միասին 1046 թ. կամ 1047 թ.։ |
02:49, 30 Հունիսի 2019-ի տարբերակ
Վահրամ Պահլավունի | |
---|---|
Ծնվել է | 965 |
Մահացել է | 1045 |
Մահվան վայր | Դվին, Դվինի ամիրայություն |
Գերեզման | Գերեզման Վահրամ Պահլավունու |
Քաղաքացիություն | Բագրատունիների թագավորություն |
Ամուսին | Սոֆի Անձևացի |
Ծնողներ | հայր՝ Գրիգոր Պահլավունի (Համզա), մայր՝ Շուշան Պահլավունի |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Իշխանաց իշխան և սպարապետ |
Երեխաներ | Աբուղամր Պահլավունի, Գրիգոր Պահլավունի և Սմբատ Պահլավունի |
Վահրամ Պահլավունի (965 - 1045, Դվին, Դվինի ամիրայություն), հայ ռազմական և պետական գործիչ, զորավար, Պահլավունիների նախարարական տոհմի ներկայացուցիչ, Գրիգոր Համզայի որդին և Գրիգոր Մագիստրոսի հորեղբայրը։ Ուներ անթիպատ պատրիկի և իշխանաց իշխանի պատվաստիճան և հանդիսանում էր հայոց զորքերի սպարապետը։ Նշանավոր Մարմաշենի վանքային համալիրի և Ամբերդի եկեղեցու շինողն է։
Հովհաննես-Սմբատի և Աշոտ Դ-ի մահից հետո ղեկավարել է պայքարը Անին ուժով գրավել ցանկացող բյուզանդական բանակների դեմ, կազմակերպել է Աշոտի որդի Գագիկ Բ-ին Բագրատունյաց գահի վրա հաստատելը, դեմ է եղել երիտասարդ արքայի Բյուզանդիա մեկնելուն։ Անին Բյուզանդիայի կողմից նվաճվելուց հետո (1045 թ.) ութսունամյա զորավարը զենքը ձեռքին դարձյալ կռվել է հայրենի երկիրը ավերող մի այլ թշնամու՝ Դվինի էմիր Աբու-լ-Ասվարի դեմ։ Հենց այդ մարտում սպանվել է իր Գրիգոր որդու հետ միասին 1046 թ. կամ 1047 թ.։
Բագրատունյաց Հայաստանի արքունիքում զբաղեցրել է բարձր պաշտոններ, եղել է Հայոց իշխանաց իշխան (980-ական թվականներին մինչև 1020-ական թվականները)», այնուհետև՝ Հայոց սպարապետ։ Ատրպատականի ամիրա Մամլանի դեմ հայ-վրացական միացյալ ուժերի պայքարում գլխավորել է հայոց զորքերը։ Պետական ծառայության դիմաց Բագրատունի թագավորներից տիրույթներ է ստացել Շիրակում, Արագածոտնում, կառուցել Մարմաշենի գլխավոր եկեղեցին (988-1029 թվականներին) և Ամբերդի եկեղեցին (1026 թվականին)։ Վարել է Բագրատունյաց կենտրոնական իշխանության ամրապնդման և ավատատիրական խռովությունների ճնշման քաղաքականություն։ Հայոց Հովհաննես-Սմբատ թագավորի մահից (1041 թվականին) հետո մերժել է Վեստ Սարգսի գահակալական հավակնությունները և օժանդակել Գագիկ Բ-ի գահ բարձրանալուն։ Փորձել է խոչընդոտել վերջինիս այցը Կոստանդնուպոլիս՝ հասկանալով, որ բյուզանդական արքունիքը դավադրություն է նյութում Հայոց արքայի դեմ։ Ըստ Արիստակես Լաստիվերցու՝ Հայոց բանակը՝ Վահրամ Պահլավունու գլխավորությամբ, Անիի մատույցներում չորս անգամ ետ է մղել այն նվաճել փորձող բյուզանդական բանակը։ Անին Բյուզանդիային անցնելուց (1045 թվական) հետո Վահրամ Պահլավունի մասնակցել է կատապան Միքայել Իասիտեսի՝ Դվինի ամիրա Աբուլ-Ասվարի դեմ կազմակերպած արշավանքին և Գրիգոր որդու հետ զոհվել է մարտի ժամանակ։ Թաղված է Մարմաշենի վանքում։
Գրականություն
- Ակինյան Ն.,Պահլաւունի եւ Լամբրոնի Հեթումեանց ազգաբանութիւնը, Ա. Պահլաւունիք, ՀԱ, 1954, համար 1-6:
Աղբյուրներ
- Արիստակես Լաստիվերցի, Պատմություն, թարգմանությունը՝ Վ. Ա. Գևորգյանի, Երևան, 1971։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |