«Հայաստանի Ազգային ժողով»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
չ ջնջվեց: {{Արևմտահայերեն|Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողով (արեւմտահայերէն)}}
Տող 23. Տող 23.
|leader1_type=[[ՀՀ ԱԺ Նախագահ|Խոսնակ]]
|leader1_type=[[ՀՀ ԱԺ Նախագահ|Խոսնակ]]
|leader1= [[Արարատ Միրզոյան]]
|leader1= [[Արարատ Միրզոյան]]
|party1=[[«Իմ քայլը» դաշինք|«Իմ քայլը» դաշինք]]
|party1=[[«Իմ քայլը» դաշինք]]
|election1=[[2019]] թվականի [[հունվարի 14]]-ից
|election1=[[2019]] թվականի [[հունվարի 14]]-ից
|leader2_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
|leader2_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
|leader2=[[Ալեն Սիմոնյան]]
|leader2=[[Ալեն Սիմոնյան]]
|party2=[[«Իմ քայլը» դաշինք|«Իմ քայլը» դաշինք]]
|party2=[[«Իմ քայլը» դաշինք]]
|election2=
|election2=
|leader3_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
|leader3_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
|leader3=[[Լենա Նազարյան]]
|leader3=[[Լենա Նազարյան]]
|party3=[[«Իմ քայլը» դաշինք|«Իմ քայլը» դաշինք]]
|party3=[[«Իմ քայլը» դաշինք]]
|election3=
|election3=
|leader4_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
|leader4_type=[[ՀՀ ԱԺ Փոխնախագահ|Փոխխոսնակ]]
Տող 68. Տող 68.
|session_alt=ՀՀ Ազգային ժողովի շենքը Երևանում|meeting_place=[[Հայաստան]], [[Երևան]] 0095, Բաղրամյան 19|website=[http://www.parliament.am/ ՀՀ Ազգային ժողովի կայք]|footnotes=|motto=}}
|session_alt=ՀՀ Ազգային ժողովի շենքը Երևանում|meeting_place=[[Հայաստան]], [[Երևան]] 0095, Բաղրամյան 19|website=[http://www.parliament.am/ ՀՀ Ազգային ժողովի կայք]|footnotes=|motto=}}



{{Արևմտահայերեն|Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողով (արեւմտահայերէն)}}
{{Հայաստանի քաղաքականություն}}
{{Հայաստանի քաղաքականություն}}
'''Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով''', [[Հայաստան]]ի բարձրագույն օրենսդիր մարմին։
'''Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով''', [[Հայաստան]]ի բարձրագույն օրենսդիր մարմին։
Տող 83. Տող 83.


=== '''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԴԻՐ ՄԱՐՄԻՆԸ''' ===
=== '''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԴԻՐ ՄԱՐՄԻՆԸ''' ===
1918թ. մայիսի 28-ին հռչակվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը, որի պառլամենտը գումարվեց օգոստոսի 1-ին: Կազմվեց կառավարություն, որի անդամները հիմնականում կազմված էին դաշնակցականներից: Վարչապետ նշանակվեց Հ.Քաջազնունին: Պատմաքաղաքական այդ բարդ ժամանակաշրջանում երկուսուկես տարի գոյություն ունեցող Հայաստանի Հանրապետությունը խորհրդարանական սկզբունքով կառավարվող երկիր էր: Խորհրդարանը միապալատ էր, ուներ մշտական հանձնաժողովներ և ավագների խորհուրդ: Հանրապետության կառավարությունը հաշվետու էր օրենսդիր մարմնին` խորհրդարանին: Վերջինս իր գոյության ընթացքում հաստատել էր կառավարության չորս կազմ` վարչապետներ Հովհաննես Քաջազնունու, Ալեքսանդր Խատիսյանի, Համո Օհանջանյանի և Սիմոն Վրացյանի գլխավորությամբ: Պառլամենտը ղեկավարել են Ա.Սահակյանը (01.08.1918-01.08.1919թթ.), Ա.Ահարոնյանը (01.08.1919-04.11.1920թթ.) և Հ. Քաջազնունին (04.11.1920-02.12.1920թթ.): Ժողովրդական սկզբունքներով կազմավորված խորհրդարանում գործում էր չորս քաղաքական կուսակցություն` Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը, Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցությունը, սոցիալ-հեղափոխականները և Հայ ժողովրդական կուսակցությունը, որոնք կազմում էին խորհրդարանական խմբակցություններ: Կառավարող կուսակցությունը Հայ հեղափոխական դաշնակցությունն էր, որն ուներ խորհրդարանական մեծամասնություն, մյուսները ընդդիմադիր էին: Հայաստանի խորհրդարանն իր գոյության ընթացքում հանրապետության ներքին և արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ ընդունեց 1000-ից ավելի օրենքներ և օրենքի ուժ ունեցող իրավական փաստաթղթեր։ Հատկանշական էր հայերենը պետական լեզու հռչակելը, գաղթականության, բանվորների աշխատավարձերը, թոշակներն ավելացնելը,  դպրոցներ, պետական համալսարան, գրադարաններ, թանգարաններ հիմնելը, ազատագրական կռիվներում զոհվածների երեխաների ուսուցումը կազմակերպելու, հայ գրողներին, գիտնականներին նյութական օգնություն, արտասահմանում սովորող երիտասարդությանը նպաստներ հատկացնելու և բազմաթիվ մեծ ու փոքր, սակայն էական խնդիրների վերաբերյալ կատարված օրենսդրական քայլերը: 1920թ. նոյեմբերի 24-ին հրաժարական տվեց Հ. Օհանջանյանի կառավարությունը: Նույն օրը կազմվեց դաշնակցական նոր կառավարություն` Ս.Վրացյանի ղեկավարությամբ: Հայաստանում ՌՍՖՍՀ լիազոր ներկայացուցիչ Բ. Լեգրանը նոյեմբերի 30-ին դաշնակցական կառավարությանն առաջարկեց իշխանությունը խաղաղ հանձնել Հեղկոմին: Կառավարությունն ընդունեց այդ առաջարկը, և 1920թ. դեկտեմբերի 2-ին Երևանում ՌՍՖՍՀ և Հայաստանի Հանրապետության միջև կնքվեց համաձայնագիր, ըստ որի` Հայաստանը հայտարարվեց սոցիալիստական հանրապետություն։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
1918թ. մայիսի 28-ին հռչակվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը, որի պառլամենտը գումարվեց օգոստոսի 1-ին: Կազմվեց կառավարություն, որի անդամները հիմնականում կազմված էին դաշնակցականներից: Վարչապետ նշանակվեց Հ.Քաջազնունին: Պատմաքաղաքական այդ բարդ ժամանակաշրջանում երկուսուկես տարի գոյություն ունեցող Հայաստանի Հանրապետությունը խորհրդարանական սկզբունքով կառավարվող երկիր էր: Խորհրդարանը միապալատ էր, ուներ մշտական հանձնաժողովներ և ավագների խորհուրդ: Հանրապետության կառավարությունը հաշվետու էր օրենսդիր մարմնին` խորհրդարանին: Վերջինս իր գոյության ընթացքում հաստատել էր կառավարության չորս կազմ` վարչապետներ Հովհաննես Քաջազնունու, Ալեքսանդր Խատիսյանի, Համո Օհանջանյանի և Սիմոն Վրացյանի գլխավորությամբ: Պառլամենտը ղեկավարել են Ա.Սահակյանը (01.08.1918-01.08.1919թթ.), Ա.Ահարոնյանը (01.08.1919-04.11.1920թթ.) և Հ. Քաջազնունին (04.11.1920-02.12.1920թթ.): Ժողովրդական սկզբունքներով կազմավորված խորհրդարանում գործում էր չորս քաղաքական կուսակցություն` Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը, Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցությունը, սոցիալ-հեղափոխականները և Հայ ժողովրդական կուսակցությունը, որոնք կազմում էին խորհրդարանական խմբակցություններ: Կառավարող կուսակցությունը Հայ հեղափոխական դաշնակցությունն էր, որն ուներ խորհրդարանական մեծամասնություն, մյուսները ընդդիմադիր էին: Հայաստանի խորհրդարանն իր գոյության ընթացքում հանրապետության ներքին և արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ ընդունեց 1000-ից ավելի օրենքներ և օրենքի ուժ ունեցող իրավական փաստաթղթեր։ Հատկանշական էր հայերենը պետական լեզու հռչակելը, գաղթականության, բանվորների աշխատավարձերը, թոշակներն ավելացնելը,  դպրոցներ, պետական համալսարան, գրադարաններ, թանգարաններ հիմնելը, ազատագրական կռիվներում զոհվածների երեխաների ուսուցումը կազմակերպելու, հայ գրողներին, գիտնականներին նյութական օգնություն, արտասահմանում սովորող երիտասարդությանը նպաստներ հատկացնելու և բազմաթիվ մեծ ու փոքր, սակայն էական խնդիրների վերաբերյալ կատարված օրենսդրական քայլերը: 1920թ. նոյեմբերի 24-ին հրաժարական տվեց Հ. Օհանջանյանի կառավարությունը: Նույն օրը կազմվեց դաշնակցական նոր կառավարություն` Ս.Վրացյանի ղեկավարությամբ: Հայաստանում ՌՍՖՍՀ լիազոր ներկայացուցիչ Բ. Լեգրանը նոյեմբերի 30-ին դաշնակցական կառավարությանն առաջարկեց իշխանությունը խաղաղ հանձնել Հեղկոմին: Կառավարությունն ընդունեց այդ առաջարկը, և 1920թ. դեկտեմբերի 2-ին Երևանում ՌՍՖՍՀ և Հայաստանի Հանրապետության միջև կնքվեց համաձայնագիր, ըստ որի` Հայաստանը հայտարարվեց սոցիալիստական հանրապետություն։<ref name="parliament.am">{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>


==='''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ'''===
==='''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ'''===
Տող 124. Տող 124.
Պետական իշխանության բարձրագույն մարմնի գործառույթները իրականացնում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդում մշտապես  գործող նախագահությունը, որը գլխավորում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահը: ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահ են եղել Մ.Պ.Պապյանը (1938-1954թթ.), Շ.Մ.Առուշանյանը (1954-1963թթ.), Ն.Խ.Հարությունյանը (1963-1975թթ.), Բ.Ե.Սարկիսովը (1975-1985թթ.), Հ.Մ.Ոսկանյանը (1985-1990թթ.):
Պետական իշխանության բարձրագույն մարմնի գործառույթները իրականացնում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդում մշտապես  գործող նախագահությունը, որը գլխավորում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահը: ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահ են եղել Մ.Պ.Պապյանը (1938-1954թթ.), Շ.Մ.Առուշանյանը (1954-1963թթ.), Ն.Խ.Հարությունյանը (1963-1975թթ.), Բ.Ե.Սարկիսովը (1975-1985թթ.), Հ.Մ.Ոսկանյանը (1985-1990թթ.):


1990թ. փետրվարի 13-ին ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդը ընդունեց որոշում` ՀՍՍՀ տասնմեկերորդ գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավորների լիազորությունների (դրանք լրանում էին 1990թ. փետրվարի 24-ին) երկարաձգման մասին (մինչեւ 1990թ. մայիսի 20-ը)։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
1990թ. փետրվարի 13-ին ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդը ընդունեց որոշում` ՀՍՍՀ տասնմեկերորդ գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավորների լիազորությունների (դրանք լրանում էին 1990թ. փետրվարի 24-ին) երկարաձգման մասին (մինչեւ 1990թ. մայիսի 20-ը)։<ref name="parliament.am"/>


==='''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ'''===
==='''ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ'''===
Տող 145. Տող 145.
ՀՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդն իր աշխատանքները սկսեց 1990թ. հուլիսի 20-ին և ավարտեց 1995թ. մայիսի 15-ին: Այդ ընթացքում ընդունվեցին 1169 որոշում եւ 185 օրենք, որոնցից 104-ը` «մայր», իսկ 81-ը` փոփոխություններ և լրացումներ գործող օրենքներում:  Վավերացվել է 148 միջազգային պայմանագիր:
ՀՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդն իր աշխատանքները սկսեց 1990թ. հուլիսի 20-ին և ավարտեց 1995թ. մայիսի 15-ին: Այդ ընթացքում ընդունվեցին 1169 որոշում եւ 185 օրենք, որոնցից 104-ը` «մայր», իսկ 81-ը` փոփոխություններ և լրացումներ գործող օրենքներում:  Վավերացվել է 148 միջազգային պայմանագիր:


1995թ. հուլիսի 5-ին ընդունվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
1995թ. հուլիսի 5-ին ընդունվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը։<ref name="parliament.am"/>
<br />
<br />


Տող 155. Տող 155.
«Երկրապահ» պատգամավորական խումբը (17 պատգամավոր): ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Բաբկեն Արարքցյանը: 1998թ. փետրվարի սկզբին Հայաստանում սկսվեց իշխանական ճգնաժամ: ՀՀ Նախագահը հրաժարական տվեց, որին հետևեց Ազգային ժողովի ղեկավարության հրաժարականը: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Խոսրով Հարությունյանը:
«Երկրապահ» պատգամավորական խումբը (17 պատգամավոր): ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Բաբկեն Արարքցյանը: 1998թ. փետրվարի սկզբին Հայաստանում սկսվեց իշխանական ճգնաժամ: ՀՀ Նախագահը հրաժարական տվեց, որին հետևեց Ազգային ժողովի ղեկավարության հրաժարականը: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Խոսրով Հարությունյանը:


1995թ. հուլիսի 5-ին տեղի ունեցան ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները: ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի աշխատանքներն սկսվել են 1995թ. հուլիսի 27-ին և ավարտվել 1999թ. հունիսի 9-ին: Առաջին գումարման Ազգային ժողովն ընդունել է 302 օրենք: Վավերացվել են մի շարք միջազգային պայմանագրեր,ընդունվել ՝ նորմատիվային և արձանագրային որոշումներ։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
1995թ. հուլիսի 5-ին տեղի ունեցան ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները: ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի աշխատանքներն սկսվել են 1995թ. հուլիսի 27-ին և ավարտվել 1999թ. հունիսի 9-ին: Առաջին գումարման Ազգային ժողովն ընդունել է 302 օրենք: Վավերացվել են մի շարք միջազգային պայմանագրեր,ընդունվել ՝ նորմատիվային և արձանագրային որոշումներ։<ref name="parliament.am"/>


190 պատգամավոր, որոնցից 150-ը ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, իսկ 40-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0">{{Cite web|title = National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|url = http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|website = www.parliament.am|accessdate = 2016-01-25}}</ref>:
190 պատգամավոր, որոնցից 150-ը ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, իսկ 40-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0">{{Cite web|title = National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|url = http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|website = www.parliament.am|accessdate = 2016-01-25}}</ref>:
Տող 194. Տող 194.
ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովում ստեղծվեցին պատգամավորական 6 խմբակցություն և պատգամավորական 3 խումբ: Պատգամավորական խմբակցություններն էին` «Միասնություն» (ստեղծվել է 10.06.1999թ., 46 պատգամավոր), «Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր.), «Իրավունք և միաբանություն» (11.06.1999թ., 5 պատգամավոր), «Օրինաց երկիր» (10.06.1999թ., 4 պատգամավոր) և «Ազգային ժողովրդավարական միություն» (11.06.1999թ., 4 պատգամավոր), իսկ պատգամավորական խմբերն էին` «Ագրարային-ադյունաբերական ժողովրդական միավորում» (23.07. 2001թ., 11 պատգամավոր, մինչ այդ «Կայունություն» (10.06.1999թ.)), «Հայաստան» (16.05.2000թ., 12 պատգամավոր) և «Ժողովրդական պատգամավոր» (16.04.2001թ., 16 պատգամավոր):
ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովում ստեղծվեցին պատգամավորական 6 խմբակցություն և պատգամավորական 3 խումբ: Պատգամավորական խմբակցություններն էին` «Միասնություն» (ստեղծվել է 10.06.1999թ., 46 պատգամավոր), «Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր.), «Իրավունք և միաբանություն» (11.06.1999թ., 5 պատգամավոր), «Օրինաց երկիր» (10.06.1999թ., 4 պատգամավոր) և «Ազգային ժողովրդավարական միություն» (11.06.1999թ., 4 պատգամավոր), իսկ պատգամավորական խմբերն էին` «Ագրարային-ադյունաբերական ժողովրդական միավորում» (23.07. 2001թ., 11 պատգամավոր, մինչ այդ «Կայունություն» (10.06.1999թ.)), «Հայաստան» (16.05.2000թ., 12 պատգամավոր) և «Ժողովրդական պատգամավոր» (16.04.2001թ., 16 պատգամավոր):


ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովը աշխատանքն սկսեց 1999թ. հունիսի 10-ին և ավարտեց 2003թ. մայիսի 14-ին: Գումարվել են 9 հերթական, 22 արտահերթ նստաշրջան, 61 հերթական, 11 արտահերթ  եւ 1 հատուկ նիստ: Ազգային ժողովն ընդունել է 543 օրենք, որոնցից 170-ը` «մայր», իսկ 373-ը` փոփոխություններ ու լրացումներ գործող օրենքներում: Վավերացվել է 243 միջազգային պայմանագիր: Ընդունվել է 1290 որոշում, որոնցից 342-ը` նորմատիվային, իսկ 948-ը` արձանագրային։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովը աշխատանքն սկսեց 1999թ. հունիսի 10-ին և ավարտեց 2003թ. մայիսի 14-ին: Գումարվել են 9 հերթական, 22 արտահերթ նստաշրջան, 61 հերթական, 11 արտահերթ  եւ 1 հատուկ նիստ: Ազգային ժողովն ընդունել է 543 օրենք, որոնցից 170-ը` «մայր», իսկ 373-ը` փոփոխություններ ու լրացումներ գործող օրենքներում: Վավերացվել է 243 միջազգային պայմանագիր: Ընդունվել է 1290 որոշում, որոնցից 342-ը` նորմատիվային, իսկ 948-ը` արձանագրային։<ref name="parliament.am"/>


131 պատգամավոր, որոնցից 75-ն ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 56-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0" />:
131 պատգամավոր, որոնցից 75-ն ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 56-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0" />:
Տող 367. Տող 367.
Ստեղծվեց 9 մշտական հանձնաժողով՝ Առողջապահության և սոցիալական հարցերիմշտական հանձնաժողով, Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողով, Գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողով, Եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պետական-իրավական և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և բնապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողով, Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողով: Ընտրվեցին մշտական հանձնաժողովների նախագահներ>>։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>
Ստեղծվեց 9 մշտական հանձնաժողով՝ Առողջապահության և սոցիալական հարցերիմշտական հանձնաժողով, Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողով, Գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողով, Եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պետական-իրավական և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և բնապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողով, Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողով: Ընտրվեցին մշտական հանձնաժողովների նախագահներ>>։<ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament|title=National Assembly of the Republic of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am|website=www.parliament.am|accessdate=2019-05-30}}</ref>


Նշեմ նաև, որ 2015 թվականին կազմված Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը իր գործունեությունը շարունակել է ընդամենը 2 տարի, որը բացառություն է եղել Ազգային ժողովի ամբողջ պատմության մեջ։ Այդ 2 տարիների ընթացքում Ազգային Ժողովի պատգամավորները ներկայացրել են բազմաթիվ օրենքի նախագծեր։ Սակայն,Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը առանձնանում է նրանով, որ 2015 թվականին փոփոխություններ կատարվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունում։ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը սույն թվականի օգոստոսի 20-ի ամփոփիչ նիստում որոշեց հաստատել Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագիծը՝ կից հիմնավորումներով, և այն ներկայացրեցին Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին:<ref>{{Cite web|url=https://168.am/2015/08/21/527901.html|title=|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref>Հոկտեմբերի 5-ին ԱԺ-ն՝ ձայների 104 կողմ, 10 դեմ և 3 ձեռնպահ հարաբերակցությամբ հավանություն է տալիս սահմանադրական փոփոխությունների առաջարկը դնել հանրաքվերի (ներկայացված ՀՀ նախագահ Սերժ Սրգսյանի կողմից)։<ref>{{Cite web|url=https://www.azatutyun.am/a/27288849.html|title=ԱԺ-ն հավանություն տվեց սահմանադրական փոփոխությունները հանրաքվեի դնելուն|website=«Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան|language=hy|accessdate=2019-05-30}}</ref> Հոկտեմբերի 8-ին նշանակվեց ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեի օր։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 5-ին տեղի ունեցավ ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեն։ Ըստ սույն Սահմանադրական բարեփոխումների՝ Հայաստանի Հանրապետությունը նախագահական կառավարման ձևից կանցներ խորհրդարանական կառավարման ձևի։Պառլամենտական հանրապետության կառավարման ձևի հիմնական առավելությունն այն է , որ բացառվում է իշխանության չափազանց կենտրոնացումը և գործնականում ապահովում է հանրային կառավարման իրացումը՝ ժողովրդավարական սկզբունքների հիման վրա։ Կառավարման նշված ձևի պայմաններում բացակայում են իշխանության չափից դուրս կենտրոնացման նախադրյալները։<ref>{{Cite book|title=Տես՝ ՀՀ պետության և իրավունքի տեսություն , էջ՝105-106 (Ա․Ղամբարյան)|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> 2015թ դեկտեմբերի 13-ին, ՀՀ հանրաքվեի կենտրոնական հանձնաժողովը կազմել է արձանագրություն` 2015թ. դեկտեմբերի 6-ի ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների հանրաքվեի քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ` հիմք ընդունելով տեղամասերում քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ արձանագրությունները, վերահաշվարկների արդյունքները, քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ ընդունած որոշումները, համաձայն որի. <<2015թ. դեկտեմբերի 6-ին հանրաքվեի դրված ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների նախագիծն ընդունված է>>։
Նշեմ նաև, որ 2015 թվականին կազմված Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը իր գործունեությունը շարունակել է ընդամենը 2 տարի, որը բացառություն է եղել Ազգային ժողովի ամբողջ պատմության մեջ։ Այդ 2 տարիների ընթացքում Ազգային Ժողովի պատգամավորները ներկայացրել են բազմաթիվ օրենքի նախագծեր։ Սակայն,Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը առանձնանում է նրանով, որ 2015 թվականին փոփոխություններ կատարվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունում։ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը սույն թվականի օգոստոսի 20-ի ամփոփիչ նիստում որոշեց հաստատել Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագիծը՝ կից հիմնավորումներով, և այն ներկայացրեցին Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին:<ref>{{Cite web|url=https://168.am/2015/08/21/527901.html|title=|last=|first=|date=|website=|publisher=|accessdate=}}</ref> Հոկտեմբերի 5-ին ԱԺ-ն՝ ձայների 104 կողմ, 10 դեմ և 3 ձեռնպահ հարաբերակցությամբ հավանություն է տալիս սահմանադրական փոփոխությունների առաջարկը դնել հանրաքվերի (ներկայացված ՀՀ նախագահ Սերժ Սրգսյանի կողմից)։<ref>{{Cite web|url=https://www.azatutyun.am/a/27288849.html|title=ԱԺ-ն հավանություն տվեց սահմանադրական փոփոխությունները հանրաքվեի դնելուն|website=«Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան|language=hy|accessdate=2019-05-30}}</ref> Հոկտեմբերի 8-ին նշանակվեց ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեի օր։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 5-ին տեղի ունեցավ ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեն։ Ըստ սույն Սահմանադրական բարեփոխումների՝ Հայաստանի Հանրապետությունը նախագահական կառավարման ձևից կանցներ խորհրդարանական կառավարման ձևի։Պառլամենտական հանրապետության կառավարման ձևի հիմնական առավելությունն այն է , որ բացառվում է իշխանության չափազանց կենտրոնացումը և գործնականում ապահովում է հանրային կառավարման իրացումը՝ ժողովրդավարական սկզբունքների հիման վրա։ Կառավարման նշված ձևի պայմաններում բացակայում են իշխանության չափից դուրս կենտրոնացման նախադրյալները։<ref>{{Cite book|title=Տես՝ ՀՀ պետության և իրավունքի տեսություն , էջ՝105-106 (Ա․Ղամբարյան)|last=|first=|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref> 2015թ դեկտեմբերի 13-ին, ՀՀ հանրաքվեի կենտրոնական հանձնաժողովը կազմել է արձանագրություն` 2015թ. դեկտեմբերի 6-ի ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների հանրաքվեի քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ` հիմք ընդունելով տեղամասերում քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ արձանագրությունները, վերահաշվարկների արդյունքները, քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ ընդունած որոշումները, համաձայն որի. <<2015թ. դեկտեմբերի 6-ին հանրաքվեի դրված ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների նախագիծն ընդունված է>>։


[[ՀՀ Ազգային ժողովի 6-րդ գումարման ընտրություններ|2017 թվականի ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին]] մասնակցում էր 9 քաղաքական ուժ՝ 4 դաշինք և 5 կուսակցություն<ref name="Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները">{{Cite news|url=http://www.lragir.am/index/arm/0/country/view/148247|title=Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները|newspaper=Lragir.am|access-date=2017-03-29}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://yerevan.today/all/politics/11705/yntrapayqari-hayt-e-nerkayacnum-9-qaghaqakan-uzh|title=Yerevan.Today {{!}} Ընտրապայքարի հայտ է ներկայացնում 9 քաղաքական ուժ|access-date=2017-03-29}}</ref>։
[[ՀՀ Ազգային ժողովի 6-րդ գումարման ընտրություններ|2017 թվականի ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին]] մասնակցում էր 9 քաղաքական ուժ՝ 4 դաշինք և 5 կուսակցություն<ref name="Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները">{{Cite news|url=http://www.lragir.am/index/arm/0/country/view/148247|title=Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները|newspaper=Lragir.am|access-date=2017-03-29}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://yerevan.today/all/politics/11705/yntrapayqari-hayt-e-nerkayacnum-9-qaghaqakan-uzh|title=Yerevan.Today {{!}} Ընտրապայքարի հայտ է ներկայացնում 9 քաղաքական ուժ|access-date=2017-03-29}}</ref>։
Տող 464. Տող 464.
|Նոր
|Նոր
|-
|-
| bgcolor="{{Կաղապար:Հայկական վերածնունդ կուսակցություն/մետա/գույն}}" |
| bgcolor="{{Հայկական վերածնունդ կուսակցություն/մետա/գույն}}" |
| align="left" |[[Օրինաց երկիր կուսակցություն|Օրինաց Երկիր]]||12,393
| align="left" |[[Օրինաց երկիր կուսակցություն|Օրինաց Երկիր]]||12,393
|0.99
|0.99

13:13, 24 Հունիսի 2019-ի տարբերակ

Հայաստանի Ազգային ժողով
Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով
Տեսակ
Տեսակմիապալատ խորհրդարան
Պատմություն
Հիմնադրվածօգոստոսի 1, 1918
ՀՀ Ազգային Ժողովի նախագահԱլեն Սիմոնյան
Ղեկավարում
ԽոսնակԱրարատ Միրզոյան, «Իմ քայլը» դաշինք
սկսած 2019 թվականի հունվարի 14-ից
ՓոխխոսնակԱլեն Սիմոնյան, «Իմ քայլը» դաշինք
ՓոխխոսնակԼենա Նազարյան, «Իմ քայլը» դաշինք
ՓոխխոսնակՎահե Էնֆիաջյան, ԲՀԿ
Կազմը
Նստատեղեր107
Քաղաքական խմբավորումներ«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցություն (18)
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն (26)
«Իմ քայլը» դաշինք (88)
Ընտրություններ
ընտրակարգհամամասնական ցուցակով, որի 50 տոկոսը ռեյտինգային ընտրակարգով։ 4 տեղեր՝ ազգային փոքրամասնություններին
վերջին ընտրություններՀայաստան Հանրապետության Ազգային ժողովի ընտրություններ (2018)
Հանդիպումների վայր
ՀՀ Ազգային ժողովի շենքը Երևանում
Հայաստան, Երևան 0095, Բաղրամյան 19
parliament.am​(հայ.)​(ռուս.)​(անգլ.)​(ֆր.)


Հայաստանի քաղաքականություն
Անկախ պետությունների համագործակցություն ԱՊՀ և  Եվրոպայի խորհուրդ կազմակերպությունների անդամ

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով, Հայաստանի բարձրագույն օրենսդիր մարմին։

Համառոտ պատմություն

  • 1918 թվականի մայիսի 28-ին Հայաստանն իրեն հռչակեց անկախ պետություն։ Ձևավորվեց երկրի բարձրագույն իշխանության մարմինը՝ Հայաստանի խորհրդարանը։
  • 1990 թվականին Հայաստանի Գերագույն խորհուրդը (260 պատգամավոր) ձևավորվեց մեծամասնական ընտրակարգով՝ 2 փուլով՝ մայիսի 20-ին և հունիսի 3-ին։ Նոր խորհրդարանում ներկայացվեցին երկու քաղաքական ուժեր՝ ՀՀՇ-ն և Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը: Պատգամավորական խմբերն էին՝ «Հանրապետություն» (38 պատգամավոր), «Արցախ» (11 պատգամավոր), «Լիբերալ-դեմոկրատներ» (10 պատգամավոր), «Ազգային առաջադիմություն» (10 պատգամավոր), ՀՅԴ-ն վերակազմակերպվեց պատգամավորական խմբի (12 պատգամավոր)։
  • 1990 թվականի օգոստոսի 4-ին Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:
  • 1991 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանի հռչակվեց անկախ հանրապետություն։
  • 1991 թվականի հոկտեմբերի 16-ին Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրվեց նախագահ, իսկ ԳԽ նախագահ դարձավ Բաբկեն Արարքցյանը:
  • 1995 թվականի հուլիսի 5-ին ընդուննվեց ՀՀ Սահմանադրությունը։ Նույն օրն անցկացվեցին նաև ՀՀ Ազգային ժողովի առաջին գումարման ընտրությունները։


ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՍԴԻՐ ՄԱՐՄԻՆԸ

1918թ. մայիսի 28-ին հռչակվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը, որի պառլամենտը գումարվեց օգոստոսի 1-ին: Կազմվեց կառավարություն, որի անդամները հիմնականում կազմված էին դաշնակցականներից: Վարչապետ նշանակվեց Հ.Քաջազնունին: Պատմաքաղաքական այդ բարդ ժամանակաշրջանում երկուսուկես տարի գոյություն ունեցող Հայաստանի Հանրապետությունը խորհրդարանական սկզբունքով կառավարվող երկիր էր: Խորհրդարանը միապալատ էր, ուներ մշտական հանձնաժողովներ և ավագների խորհուրդ: Հանրապետության կառավարությունը հաշվետու էր օրենսդիր մարմնին` խորհրդարանին: Վերջինս իր գոյության ընթացքում հաստատել էր կառավարության չորս կազմ` վարչապետներ Հովհաննես Քաջազնունու, Ալեքսանդր Խատիսյանի, Համո Օհանջանյանի և Սիմոն Վրացյանի գլխավորությամբ: Պառլամենտը ղեկավարել են Ա.Սահակյանը (01.08.1918-01.08.1919թթ.), Ա.Ահարոնյանը (01.08.1919-04.11.1920թթ.) և Հ. Քաջազնունին (04.11.1920-02.12.1920թթ.): Ժողովրդական սկզբունքներով կազմավորված խորհրդարանում գործում էր չորս քաղաքական կուսակցություն` Հայ հեղափոխական դաշնակցությունը, Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցությունը, սոցիալ-հեղափոխականները և Հայ ժողովրդական կուսակցությունը, որոնք կազմում էին խորհրդարանական խմբակցություններ: Կառավարող կուսակցությունը Հայ հեղափոխական դաշնակցությունն էր, որն ուներ խորհրդարանական մեծամասնություն, մյուսները ընդդիմադիր էին: Հայաստանի խորհրդարանն իր գոյության ընթացքում հանրապետության ներքին և արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ ընդունեց 1000-ից ավելի օրենքներ և օրենքի ուժ ունեցող իրավական փաստաթղթեր։ Հատկանշական էր հայերենը պետական լեզու հռչակելը, գաղթականության, բանվորների աշխատավարձերը, թոշակներն ավելացնելը,  դպրոցներ, պետական համալսարան, գրադարաններ, թանգարաններ հիմնելը, ազատագրական կռիվներում զոհվածների երեխաների ուսուցումը կազմակերպելու, հայ գրողներին, գիտնականներին նյութական օգնություն, արտասահմանում սովորող երիտասարդությանը նպաստներ հատկացնելու և բազմաթիվ մեծ ու փոքր, սակայն էական խնդիրների վերաբերյալ կատարված օրենսդրական քայլերը: 1920թ. նոյեմբերի 24-ին հրաժարական տվեց Հ. Օհանջանյանի կառավարությունը: Նույն օրը կազմվեց դաշնակցական նոր կառավարություն` Ս.Վրացյանի ղեկավարությամբ: Հայաստանում ՌՍՖՍՀ լիազոր ներկայացուցիչ Բ. Լեգրանը նոյեմբերի 30-ին դաշնակցական կառավարությանն առաջարկեց իշխանությունը խաղաղ հանձնել Հեղկոմին: Կառավարությունն ընդունեց այդ առաջարկը, և 1920թ. դեկտեմբերի 2-ին Երևանում ՌՍՖՍՀ և Հայաստանի Հանրապետության միջև կնքվեց համաձայնագիր, ըստ որի` Հայաստանը հայտարարվեց սոցիալիստական հանրապետություն։[1]

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

1920թ. նոյեմբերի 29-ին Հայաստանում հաստատվեցին խորհրդային կարգեր, և պետական իշխանության բարձրագույն մարմինը դարձավ ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդը (վերջինիս իրավասությունները սահմանվում էին Հայկական ՍՍՀ սահմանադրությամբ)։ Այդ կարգերի օրոք ընդունվել է երեք սահմանադրություն` 1924թ., 1937թ. և 1978թ.: ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդի իրավասության ներքո էր գտնվում ՍՍՀՄ սահմանադրությամբ և ՀՍՍՀ սահմանադրությամբ ՀՍՍՀ տնօրինությանը վերապահված բոլոր հարցերի լուծումը: Ընտրվելու ժամկետը 5 տարի էր։ Վերջինս միապալատ էր և կազմված էր 340 պատգամավորներից : ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի և նրա մարմինների գործունեության կարգը սահմանված էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի կանոնակարգով և ՀՍՍՀ մյուս օրենքներով:

ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդը՝

·       նշանակում էր ՀՍՍՀ Մինիստրների խորհրդի նախագահին,

·      նրա ներկայացմամբ հաստատում էր Մինիստրների խորհրդի կազմը,

·      վերջինիս առաջարկությամբ կազմում ու լուծարում էր ՀՍՍՀ մինիստրությունները և պետական կոմիտեները,

·      ընտրում Գերագույն դատարան,

·       հաստատում ՀՍՍՀ պետական բյուջեն և այլն։

ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդն ունեցել է 12 գումարում :

I գումարում - 1938թ VII  գումարում - 1967թ
II գումարում  -1947թ VIII գումարում - 1971թ
III գումարում -1951թ IX գումարում - 1975թ
IV գումարում -1955թ X գումարում - 1980թ
V գումարում - 1959թ XI գումարում - 1985թ
VI գումարում -1963թ XII գումարում - 1990թ


Պետական իշխանության բարձրագույն մարմնի գործառույթները իրականացնում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդում մշտապես  գործող նախագահությունը, որը գլխավորում էր ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահը: ՀՍՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահ են եղել Մ.Պ.Պապյանը (1938-1954թթ.), Շ.Մ.Առուշանյանը (1954-1963թթ.), Ն.Խ.Հարությունյանը (1963-1975թթ.), Բ.Ե.Սարկիսովը (1975-1985թթ.), Հ.Մ.Ոսկանյանը (1985-1990թթ.):

1990թ. փետրվարի 13-ին ՀՍՍՀ Գերագույն խորհուրդը ընդունեց որոշում` ՀՍՍՀ տասնմեկերորդ գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավորների լիազորությունների (դրանք լրանում էին 1990թ. փետրվարի 24-ին) երկարաձգման մասին (մինչեւ 1990թ. մայիսի 20-ը)։[1]

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

Անկախացման նախաշեմին Հայաստանի առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդը 1990թ. կազմավորվեց մեծամասնական ընտրակարգով (260 պատգամավոր), երկու փուլով` մայիսի 20-ին և հունիսի 3-ին: Այդ ժամանակ Հայաստանը դեռևս խորհրդային հանրապետություն էր: Նոր խորհրդարանում, որը սկսեց գործել հուլիսի 20-ից, ներկայացված էր երկու քաղաքական ուժ` Կոմունիստական կուսակցությունը և Հայոց համազգային շարժումը: Հետագայում խորհրդարանում կազմավորվեցին ՀՀՇ, ՀՌԱԿ, ՀՅԴ, ՀԱԺԿ, ՀԿԿ կուսակցական խմբակցությունները: Գերագույն խորհրդում ստեղծվեցին «Հանրապետություն» (38 պատգամավոր), «Արցախ» (11 պատգամավոր), «Լիբերալ-դեմոկրատներ» (10 պատգամավոր), «Ազգային առաջադիմություն» (10 պատգամավոր) պատգամավորական խմբերը: ՀՅԴ խմբակցությունը վերափոխվեց պատգամավորական խմբի (12 պատգամավոր):

1990թ. օգոստոսի 4-ին Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, իսկ օգոստոսի 6-ին նախագահի տեղակալներ ընտրվեցին Բաբկեն Արարքցյանը` առաջին տեղակալ, և Գագիկ Հարությունյանը:

1990թ. սեպտեմբերի 17-ին ՀՀ Գերագույն խորհրդում ձևավորվեցին «Արցախի կանչ» (26 պատգամավոր) և «Ազգայնական» (31 պատգամավոր), իսկ 1991թ. մարտի 6-ին` «Կոմունիստ» (25 պատգամավոր) և «Հանրապետություն» (21 պատգամավոր) պատգամավորական խմբերը: 1991թ. նոյեմբերի 28-ին ձևավորվեց «Ազգային ժողովրդավարներ» պատգամավորական խումբը (10 պատգամավոր):

ՀՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդն առաջին նստաշրջանում` օգոստոսի 23-ին, ընդունեց «Հայաստանի անկախության մասին» հռչակագիրը, որով հռչակվեց անկախ պետականության հաստատման գործընթացի սկիզբը: Հռչակագրի ընդունումից անմիջապես հետո` օգոստոսի 24-ին, հիմնվելով «Հայաստանի անկախության մասին» հռչակագրի վրա, ՀԽՍՀ Գերագույն խորհուրդը որոշեց Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունը վերանվանել Հայաստանի Հանրապետություն, իսկ գործող տասներկուերորդ գումարման Գերագույն խորհուրդը համարել Հայաստանի Հանրապետության առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդ:

1991թ. մարտի 1-ին Գերագույն խորհուրդն ընդունեց «1991թ. սեպտեմբերի 21-ին ՀՀ տարածքում ԽՍՀՄ-ի կազմից դուրս գալու վերաբերյալ հանրաքվե անցկացնելու մասին» որոշումը:

1991թ. հունիսի 25-ին ՀՀ Գերագույն խորհուրդը որոշեց ՀՀ Նախագահի ընտրությունները նշանակել 1991թ. հոկտեմբերի 16-ին:

1991թ. սեպտեմբերի 23-ին ՀՀ Գերագույն խորհուրդը, հիմք ընդունելով  ԽՍՀՄ կազմից դուրս գալու մասին 1991թ. սեպտեմբերի 21-ի անցկացված հանրաքվեի արդյունքները, Հայաստանի Հանրապետությունը հռչակեց անկախ պետություն:

1991թ. հոկտեմբերի 16-ին Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ ընտրվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, իսկ փոխնախագահ` Գագիկ Հարությունյանը: Նոյեմբերի 11-ին  հրավիրվեց ՀՀ Գերագույն խորհրդի հատուկ նիստ` նվիրված ՀՀ Նախագահի երդման արարողությանը: 1991թ. դեկտեմբերի 24-ին ՀՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց Բաբկեն Արարքցյանը:

ՀՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհուրդն իր աշխատանքները սկսեց 1990թ. հուլիսի 20-ին և ավարտեց 1995թ. մայիսի 15-ին: Այդ ընթացքում ընդունվեցին 1169 որոշում եւ 185 օրենք, որոնցից 104-ը` «մայր», իսկ 81-ը` փոփոխություններ և լրացումներ գործող օրենքներում:  Վավերացվել է 148 միջազգային պայմանագիր:

1995թ. հուլիսի 5-ին ընդունվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը։[1]

Ազգային ժողովն ըստ գումարումների

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ (1995)

ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները (190 պատգամավոր` 150 մեծամասնական եւ 40 համամասնական ընտրակարգով) տեղի ունեցան 1995թ. հուլիսի 5-ին: Օրենքով սահմանված 5 տոկոսի սահմանագիծը հաղթահարեց 5 կուսակցություն, որոնց միջև տեղերը բաշխվեցին հետևյալ կերպ. «Հանրապետություն» միավորում` 50 տոկոս (20 պատգ.), «Շամիրամ»` 20 տոկոս (8 պատգ.), ՀԿԿ` 15 տոկոս (6 պատգ.), ԱԺՄ` 7,5 տոկոս (3 պատգ.), ԱԻՄ` 7,5 տոկոս (3 պատգ.): Ազգային ժողովում ստեղծվեց նաեւ «Բարեփոխումներ» պատգամավորական խումբը (31 պատգ.):21 պատգամավոր ընդգրկված չէր որևէ խմբակցության կամ պատգամավորական խմբի կազմում: Հետագայում ձևավորվեց

«Երկրապահ» պատգամավորական խումբը (17 պատգամավոր): ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Բաբկեն Արարքցյանը: 1998թ. փետրվարի սկզբին Հայաստանում սկսվեց իշխանական ճգնաժամ: ՀՀ Նախագահը հրաժարական տվեց, որին հետևեց Ազգային ժողովի ղեկավարության հրաժարականը: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Խոսրով Հարությունյանը:

1995թ. հուլիսի 5-ին տեղի ունեցան ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները: ՀՀ առաջին գումարման Ազգային ժողովի աշխատանքներն սկսվել են 1995թ. հուլիսի 27-ին և ավարտվել 1999թ. հունիսի 9-ին: Առաջին գումարման Ազգային ժողովն ընդունել է 302 օրենք: Վավերացվել են մի շարք միջազգային պայմանագրեր,ընդունվել ՝ նորմատիվային և արձանագրային որոշումներ։[1]

190 պատգամավոր, որոնցից 150-ը ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, իսկ 40-ը՝ կուսակցական ցուցակներով[2]:

Կուսակցություն, խմբակցություն Քվեներ
«Հանրապետություն» միավորում (ՀՀՇ, ՀՔԴԿ, ՀՀԿ, ՍԴՀԿ, Մտավորական Հայաստան, ՌԱԿ) (50 %, 20 պատգամավոր)
Շամիրամ (20 %, 8 պատգամավոր)
ՀԿԿ (15 %, 6 պատգամավոր)
ԱԺՄ (7,5 %, 3 պատգամավոր)
ԱԻՄ (7,5 %, 3 պատգամավոր)
«Բարեփոխումներ» (պատգամավորական խումբ) (31 պատգամավոր)

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ (1999)

Հայաստանի Հանրապետության երկրորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները (131 պատգամավոր` 75 մեծամասնական և 56 համամասնական ընտրակարգով) տեղի են ունեցել 1999թ. մայիսի 30-ին: Ըստ ընտրությունների արդյունքների` օրենքով սահմանված հինգ տոկոսի սահմանագիծը հաղթահարել են 6 կուսակցություն եւ դաշինք, որոնց միջեւ տեղերը բաշխվել են հետեւյալ կերպ. «Միասնություն»  դաշինք` 41,69 տոկոս (29 պատգ.), ՀԿԿ` 12,09 տոկոս (8 պատգ.), «Իրավունք եւ միաբանություն» դաշինք` 7,96 տոկոս (6 պատգ.), ՀՅԴ` 7,86 տոկոս (5 պատգ.), «Օրինաց երկիր» կուսակցություն` 5,28 տոկոս (4 պատգ.), ԱԺՄ` 5,17 տոկոս (4 պատգ.):Ազգային ժողովի 129 պատգամավորներից կուսակցական էին 76-ը, անկուսակցական` 53-ը:

Ըստ կուսակցական պատկանելության` պատգամավորների կազմը հետևյալն էր. ՀՀԿ` 24 պատգամավոր, ՀԺԿ` 8, ՀՅԴ` 8, ՀԿԿ` 7, «Օրինաց երկիր»` 7, ԺԴԿ` 6, ԱԺՄ` 4, «Ազգային միաբանություն» ՀՔԿ` 3, «Հանրապետություն»` 2, ՍԻՄ` 2, ԱԺԴ` 1, ԱԺԿ` 1, «Առաքելություն» ՀՔԿ` 1, Գիտաարդյունաբերական եւ քաղաքացիական միություն` 1,   ՀՀՇ` 1: 1999թ. հունիսի 10-ին, Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության համաձայն, բացվեց ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանը: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Կարեն Դեմիրճյանը, իսկ տեղակալներ ընտրվեցին Ալբերտ Բազեյանը և Ռուբեն Միրոյանը:

Ա.Բազեյանի քաղաքապետ նշանակվելուց հետո` 1999թ. սեպտեմբերի 13-ին, Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալ ընտրվեց Յուրի Բախշյանը:

1999թ. հոկտեմբերի 27-ին` Ազգային ժողովի եռօրյայի վերջին օրվա նիստին` Ազգային ժողով-կառավարություն հարցուպատասխանի ընթացքում, խորհրդարանի նիստերի դահլիճ ներխուժեցին հինգ զինված անձինք և կրակ բացեցին Ազգային ժողովի պատգամավորների ու կառավարության անդամների վրա: Զոհվեցին Ազգային ժողովի նախագահ Կարեն Դեմիրճյանը, վարչապետ Վազգեն Սարգսյանը, Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալներ Յուրի Բախշյանը և Ռուբեն  Միրոյանը, պատգամավորներ Միքայել Քոթանյանը, Հենրիկ Աբրահամյանը, Արմենակ Արմենակյանը, օպերատիվ հարցերի նախարար Լեոնարդ Պետրոսյանը:

1999թ. հոկտեմբերի 27-ի ոճրագործությունից հետո ՀՀ Նախագահի հրամանագրով 1999թ. նոյեմբերի 2-ին գումարված Ազգային ժողովի արտահերթ նստաշրջանում ընտրվեց Ազգային ժողովի նոր ղեկավարություն: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Արմեն Խաչատրյանը, իսկ տեղակալներ ընտրվեցին Տիգրան Թորոսյանը և Գագիկ Ասլանյանը:

ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովում ստեղծվեցին պատգամավորական 6 խմբակցություն և պատգամավորական 3 խումբ: Պատգամավորական խմբակցություններն էին` «Միասնություն» (ստեղծվել է 10.06.1999թ., 46 պատգամավոր), «Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» (11.06.1999թ., 8 պատգամավոր.), «Իրավունք և միաբանություն» (11.06.1999թ., 5 պատգամավոր), «Օրինաց երկիր» (10.06.1999թ., 4 պատգամավոր) և «Ազգային ժողովրդավարական միություն» (11.06.1999թ., 4 պատգամավոր), իսկ պատգամավորական խմբերն էին` «Ագրարային-ադյունաբերական ժողովրդական միավորում» (23.07. 2001թ., 11 պատգամավոր, մինչ այդ «Կայունություն» (10.06.1999թ.)), «Հայաստան» (16.05.2000թ., 12 պատգամավոր) և «Ժողովրդական պատգամավոր» (16.04.2001թ., 16 պատգամավոր):

ՀՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովը աշխատանքն սկսեց 1999թ. հունիսի 10-ին և ավարտեց 2003թ. մայիսի 14-ին: Գումարվել են 9 հերթական, 22 արտահերթ նստաշրջան, 61 հերթական, 11 արտահերթ  եւ 1 հատուկ նիստ: Ազգային ժողովն ընդունել է 543 օրենք, որոնցից 170-ը` «մայր», իսկ 373-ը` փոփոխություններ ու լրացումներ գործող օրենքներում: Վավերացվել է 243 միջազգային պայմանագիր: Ընդունվել է 1290 որոշում, որոնցից 342-ը` նորմատիվային, իսկ 948-ը` արձանագրային։[1]

131 պատգամավոր, որոնցից 75-ն ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 56-ը՝ կուսակցական ցուցակներով[2]:

Կուսակցություն, խմբակցություն Քվեներ
«Միասնություն» դաշինք (ՀՀԿ, ԺԴԿ) (41,69 %, 29 պատգամավոր)
ՀԿԿ (12,09 %, 8 պատգամավոր)
«Իրավունք և միաբանություն» խմբակցություն («Ազգային միասնություն», «ՍԻՄ», «ԳիԱրՔՄ», «Արցախ-Հայաստան») (7,96 %, 6 պատգամավոր)
ՀՅԴ (7,84 %, 5 պատգամավոր)
Օրինաց Երկիր (5,28 %, 4 պատգամավոր)
ԱԺՄ (5,17 %, 4 պատգամավոր)
«Կայունություն» (պատգամավորական խումբ) (11 պատգամավոր)
«Հայաստան» (պատգամավորական խումբ) (12 պատգամավոր)
«ժողովրդական պատգամավոր» (պատգամավորական խումբ) (16 պատգամավոր)

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐՐՈՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ(2003)

ՀՀ երրորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները (131 պատգամավոր` 75 համամասնական և 56 մեծամասնական ընտրակարգով) տեղի են ունեցել 2003թ. մայիսի 25-ին: Ըստ ընտրությունների արդյունքի` օրենքով սահմանված հինգ տոկոսի սահմանագիծը հաղթահարեցին 6 կուսակցություն և դաշինք հետևյալ համամասնությամբ

131 պատգամավոր, որոնցից 56 ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 75-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։

Կուսակցություն, խմբակցություն Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն (23,66 %, 23 պատգամավոր)
Օրինաց Երկիր (12,60 %, 12 պատգամավոր)
ՀՅԴ (11,45 %, 11 պատգամավոր)
«Արդարություն» խմբակցություն (Հայաստանի Ժողովրդական Կուսակցություն, «Հանրապետություն» կուսակցություն, ՍԻՄ, ԱԺՄ, «Ազգային ժողովրդավարների դաշինք» կուսակցություն, Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն, Ազգային ժողովրդավարական կուսակցություն[3]) (13,71 %, 14 պատգամավոր)
«Ազգային միաբանություն» կուսակցություն (8,91 %, 9 պատգամավոր)
Միավորված աշխատանքային կուսակցություն (5,67 %, 6 պատգամավոր)
«Ժողովրդական պատգամավոր» (պատգամավորական խումբ)

2003թ. հունիսի 12-ին բացվեց ՀՀ երրորդ գումարման Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանը: Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Արթուր Բաղդասարյանը, իսկ նախագահի տեղակալներ ընտրվեցին Տիգրան Թորոսյանը և Վահան Հովհաննիսյանը: Ընտրվեցին նաեւ մշտական հանձնաժողովների նախագահներ: 2006թ. մայիսի 22-ին Արթուր Բաղդասարյանը ներկայացրեց հրաժարական: Հունիսի 1-ին Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Տիգրան Թորոսյանը:

Ազգային ժողովում ստեղծվեցին պատգամավորական 6 խմբակցություն` «Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն»   (13.06.2003թ., 40 պատգամավոր), «Օրինաց երկիր» (13.06.2003թ., 20 պատգամավոր), «Արդարություն» (13.06.2003թ., 14 պատգամավոր), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» (13.06.2003թ., 11 պատգամավոր), «Ազգային միաբանություն» (13.06.2003թ., 8 պատգամավոր), «Միավորված աշխատանքային կուսակցություն (13.06.2003թ., 6 պատգամավոր), և մեկ պատգամավորական խումբ` «Ժողովրդական պատգամավոր» (13.06.2003թ., 16 պատգամավոր): Խմբակցություններում և պատգամավորական խմբում ընդգրկված չէր 14 պատգամավոր:

ՀՀ երրորդ գումարման Ազգային ժողովն իր առաջին նիստը գումարել է 2003թ. հունիսի 10-ին, իսկ վերջինը` 2007թ. ապրիլի 9-ին: Գումարվել են 9 հերթական, 11 արտահերթ նստաշրջան և 25 եռօրյա, 23 չորսօրյա, 10 արտահերթ նիստ:

Երրորդ գումարման ընթացքում ընդունվել է 980 օրենք, որոնցից 152-ը` «մայր», 828-ը` փոփոխություններ ու լրացումներ գործող օրենքներում: Ընդունված օրենքներից 89-ի հեղինակները Ազգային ժողովի պատգամավորներն էին, 875-ինը` ՀՀ կառավարությունը, իսկ 16-ը մշակվել էր համատեղ:

Ընդունվել է 1400 որոշում, որոնցից 333-ը` նորմատիվային, իսկ 1067-ը` արձանագրային: Վավերացվել է 256 միջազգային պայմանագիր։

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ  ՉՈՐՐՈՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸն (2007)

ՀՀ չորրորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները (131 պատգամավոր` 90 համամասնական և 41 մեծամասնական ընտրակարգով) տեղի ունեցան 2007թ. մայիսի 12-ին: Մեծամասնական ընտրակարգով լրացուցիչ ընտրություններ տեղի ունեցան 2007թ. օգոստոսի 26-ին և 2008թ. օգոստոսի 24-ին:

ՀՀ չորրորդ գումարման Ազգային ժողովի աշխատանքները սկսվեցին 2007թ. հունիսի 7-ին և ավարտվեցին 2012թ. մայիսի 31-ին:

2007թ. հունիսի 7-ին Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Տիգրան Թորոսյանը, իսկ տեղակալներ ընտրվեցին Վահան Հովհաննիսյանը և Իշխան Զաքարյանը: Հետագայում Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալներ ընտրվեցին Արևիկ Պետրոսյանը` 2007թ. նոյեմբերի 12-ին (Ի. Զաքարյանը նշանակվեց ՀՀ վերահսկիչ պալատի նախագահ), Հրայր Կարապետյանը` 2008թ. Մայիսի 20-ին (Վ.Հովհաննիսյանը հրաժարական ներկայացրեց), Սամվել Նիկոյանը` 2009թ. մայիսի 18-ին (Հ.Կարապետյանը հրաժարական ներկայացրեց): 2008թ. սեպտեմբերի 29-ին Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Հովիկ Աբրահամյանը (Տ. Թորոսյանը հրաժարական ներկայացրեց): 2011թ. նոյեմբերի 14-ի նիստում Հ. Աբրահամյանը հայտարարեց, որ առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններում ՀՀԿ շտաբը գլխավորելու պատճառով վաղաժամկետ վայր է դնում խորհրդարանի նախագահի իր լիազորությունները: 2011թ. Դեկտեմբերի 6-ին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Ս.Նիկոյանը, իսկ նախագահի տեղակալ` Էդ. Շարմազանովը:

ՀՀ չորրորդ գումարման Ազգային ժողովում ստեղծվեց պատգամավորական 5 խմբակցություն` «Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն» (64 պատգ.), «Բարգավաճ Հայաստան» (25 պատգ.), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» (16 պատգ.), «Օրինաց երկիր» (8 պատգ.), «Ժառանգություն» (7 պատգ.): Այս խմբակցությունները ստեղծվել են 2007թ. հունիսի 7-ին: Դրանցում չընդգրկվեց 11 պատգամավոր:

Այս խմբակցությունները ստեղծվել են 2007թ. հունիսի 7-ին: Դրանցում չընդգրկվեց 11 պատգամավոր:2008թ. ապրիլի 30-ին Ազգային ժողովը հավանություն տվեց ՀՀ կառավարության ծրագրին:

Ազգային ժողովը չորրորդ գումարման ընթացքում ընդունել է 1410 օրենք, որոնցից 94-ը «մայր» օրենքներ են իսկ 1316-ը` փոփոխություններ և լրացումներ արդեն գործող օրենքներում: Ընդունված օրենքներից 207-ի հեղինակները Ազգային ժողովի պատգամավորներն են, 1203-ի հեղինակը Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն է:

Ընդունվել է 1574 որոշում, որոնցից 329-ը նորմատիվային, իսկ 1245-ը` լոկալ:

Վավերացվել է Հայաստանի Հանրապետության 214 միջազգային պայմանագիր

131 պատգամավոր, որոնցից 41֊ն ընտրվել է մեծամասնական համակարգով, 90-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։ Ընտրությունների արդյուքնով 131 պատգամավորական մանդատներից 65 տեղ ստացավ Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը, «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը՝ 25 տեղ, ՀՅԴ-ն՝ 16 տեղ, «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը՝ 8 տեղ, «Ժառանգություն» կուսակցությունը՝ 7 տեղ, «Դաշինք» կուսակցությունը՝ 1 տեղ (մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված), անկախ պատգամավորները՝ 10 տեղ[4]:

2011 թվականի հունիսի 10-ի տվյալներով խորհրդարանում գործում էին հետևյալ խմբակցությունները՝

Կուսակցություն Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն 63 պատգամավոր
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն 26 պատգամավոր
«ՀՅԴ» 16 պատգամավոր
«Օրինաց երկիր» կուսակցություն 8 պատգամավոր
«Ժառանգություն» կուսակցություն 7 պատգամավոր
Բոլոր խմբակցություններն ու խմբերը 11 պատգամավոր

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ  ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ  ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ (2012)

Հայաստանի Հանրապետության հինգերորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները (131 պատգամավոր` 90 համամասնական և 41 մեծամասնական ընտրակարգով) տեղի ունեցան 2012թ. մայիսի 6-ին: Հայաստանի Հանրապետության հինգերորդ գումարման Ազգային ժողովում ստեղծվեցին պատգամավորական 6 խմբակցություններ` «Հայաստանի Հանրապետական կուսակցություն» խմբակցություն (69 պատգամավոր), «Բարգավաճ Հայաստան» խմբակցություն (37 պատգամավոր), «Հայ ազգային կոնգրես» խմբակցություն (7 պատգամավոր), «Օրինաց երկիր» խմբակցություն (6 պատգամավոր), «Հայ հեղափոխական դաշնակցություն» խմբակցություն (5 պատգամավոր), «Ժառանգություն» խմբակցություն (5 պատգամավոր): Դրանցում չընդգրկվեց 2 պատգամավոր:Դրանցում չընդգրկվեց 2 պատգամավոր:

Հայաստանի Հանրապետության հինգերորդ գումարման Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանը գումարվեց 2012թ. մայիսի 31-ին: Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Հ. Աբրահամյանը, Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալներ` Էդ. Շարմազանովը և Հ. Նաղդալյանը: Ընտրվեցին նաև 12 մշտական հանձնաժողովների նախագահներ:

2014թ. ապրիլի 13-ին ՀՀ Նախագահի հրամանգրով Հ.Աբրահամյանը նշանակվեց ՀՀ վարչապետ: 2014թ. ապրիլի 29-ին ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Գ.Սահակյանը։

2012 թվականի մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցում էր 8 կուսակցություն և կուսակցական խմբակցություն, որոնք պայքարում էին Ազգային ժողովում համամասնական ընտրակարգով բաշխվող 90 մանդատների համար: Մեծամասնական ընտրակարգով բաշխվող 41 մանդատների համար պայքարում էր 137 թեկնածու[2]:

Խորհրդարանական ընտրություններում քվեարկությանը մասնակցեց 1 572 858 ընտրող կամ ընտրելու իրավունք ունեցողների 62,33 %-ը: Համապետական խորհրդարանական ընտրություններին կարող էր մասնակցել 2,594 միլիոն ընտրող[5]:

Կուսակցություն Քվեներ
Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն 69
«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն 37
«Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցությունների դաշինք 7
«Օրինաց Երկիր» կուսակցություն 6
ՀՅԴ 5
«Ժառանգություն» կուսակցություն 5
Անկախ պատգամավորներ 2

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԵՑԵՐՈՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ (2017)

Հայաստանի Հանրապետության վեցերորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները տեղի են ունեցել 2017թ. ապրիլի 2-ին: Համամասնական ընտրակարգով ընտրվել է 105 պատգամավոր:

Ընտրողների ցուցակում ընդգրկված ընտրողների ընդհանուր թիվը եղել է 2 միլիոն 585 հազար 134: Քվեարկության մասնակիցների ընդհանուր թիվը՝ 1 միլիոն 577 հազար 323:

Ընտրությունների արդյունքներով խորհրդարան է անցել քաղաքական չորս ուժ՝ երկու կուսակցություն և կուսակցությունների երկու դաշինք՝ հետևյալ համամասնությամբ:

Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն ՝ 771 հազար 247 ձայն կամ 49.12 տոկոս, «Ծառուկյան» կուսակցությունների դաշինք՝ 428 հազար 965 ձայն կամ 27.32 տոկոս, «Ելք» կուսակցությունների դաշինք՝ 122 հազար 49 ձայն կամ 7.77 տոկոս, «Հայ Յեղափոխական դաշնակցություն» կուսակցություն՝ 103 հազար 173 ձայն կամ 6.57 տոկոս:105 պատգամավորներից 18-ը կին է:

Խորհրդարան է անցել ազգային փոքրամասնությունների 4 ներկայացուցիչ ՝ ռուսական, ասորական, եզդիական և քրդական համայնքներից:

Հայաստանի Հանրապետության վեցերորդ գումարման Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանը գումարվեց մայիսի 18-ին: Ստեղծվեց չորս խմբակցություն՝ «Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն» խմբակցություն (58 պատգամավոր), «Ծառուկյան» խմբակցություն (31 պատգամավոր), «Ելք» խմբակցություն (9 պատգամավոր), «Հայ

Յեղափոխական դաշնակցություն» խմբակցություն (7 պատգամավոր):

Ազգային ժողովի նախագահ ընտրվեց Արա Բաբլոյանը, Ազգային ժողովի նախագահի տեղակալներ՝ Էդուարդ Շարմազանովը, Արփինե Հովհաննիսյանը և Միքայել Մելքումյանը:

Ստեղծվեց 9 մշտական հանձնաժողով՝ Առողջապահության և սոցիալական հարցերիմշտական հանձնաժողով, Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողով, Գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության և սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողով, Եվրոպական ինտեգրման հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Պետական-իրավական և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության և բնապահպանության հարցերի մշտական հանձնաժողով, Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողով, Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողով: Ընտրվեցին մշտական հանձնաժողովների նախագահներ>>։[6]

Նշեմ նաև, որ 2015 թվականին կազմված Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը իր գործունեությունը շարունակել է ընդամենը 2 տարի, որը բացառություն է եղել Ազգային ժողովի ամբողջ պատմության մեջ։ Այդ 2 տարիների ընթացքում Ազգային Ժողովի պատգամավորները ներկայացրել են բազմաթիվ օրենքի նախագծեր։ Սակայն,Ազգային Ժողովի վեցերորդ համագումարը առանձնանում է նրանով, որ 2015 թվականին փոփոխություններ կատարվեց Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունում։ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին առընթեր սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը սույն թվականի օգոստոսի 20-ի ամփոփիչ նիստում որոշեց հաստատել Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելու մասին նախագիծը՝ կից հիմնավորումներով, և այն ներկայացրեցին Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին:[7] Հոկտեմբերի 5-ին ԱԺ-ն՝ ձայների 104 կողմ, 10 դեմ և 3 ձեռնպահ հարաբերակցությամբ հավանություն է տալիս սահմանադրական փոփոխությունների առաջարկը դնել հանրաքվերի (ներկայացված ՀՀ նախագահ Սերժ Սրգսյանի կողմից)։[8] Հոկտեմբերի 8-ին նշանակվեց ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեի օր։ 2015 թվականի դեկտեմբերի 5-ին տեղի ունեցավ ՀՀ Սահմանադրական բարեփոխումների հանրաքվեն։ Ըստ սույն Սահմանադրական բարեփոխումների՝ Հայաստանի Հանրապետությունը նախագահական կառավարման ձևից կանցներ խորհրդարանական կառավարման ձևի։Պառլամենտական հանրապետության կառավարման ձևի հիմնական առավելությունն այն է , որ բացառվում է իշխանության չափազանց կենտրոնացումը և գործնականում ապահովում է հանրային կառավարման իրացումը՝ ժողովրդավարական սկզբունքների հիման վրա։ Կառավարման նշված ձևի պայմաններում բացակայում են իշխանության չափից դուրս կենտրոնացման նախադրյալները։[9] 2015թ դեկտեմբերի 13-ին, ՀՀ հանրաքվեի կենտրոնական հանձնաժողովը կազմել է արձանագրություն` 2015թ. դեկտեմբերի 6-ի ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների հանրաքվեի քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ` հիմք ընդունելով տեղամասերում քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ արձանագրությունները, վերահաշվարկների արդյունքները, քվեարկության արդյունքների վերաբերյալ ընդունած որոշումները, համաձայն որի. <<2015թ. դեկտեմբերի 6-ին հանրաքվեի դրված ՀՀ Սահմանադրության փոփոխությունների նախագիծն ընդունված է>>։

2017 թվականի ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցում էր 9 քաղաքական ուժ՝ 4 դաշինք և 5 կուսակցություն[10][11]։

Համաձայն ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի, վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովի պատգամավորների 50 %-ը անցել են համամասնական ցուցակով, իսկ մյուս 50%՝ վարկանիշային ընտրակարգով[12]։

Ըստ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի՝ ՀՀ ԱԺ վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովը կունենա հետևյալ տեսքը՝

Կուսակցություն Մանդատներ Մանդատներ

29.05.2018-ից

Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն 58 11
«Ծառուկյան» դաշինք 31 31
«Ելք» դաշինք 9 9
ՀՅԴ 7 7
Ֆրակցիայից դուրս եկած 0 47

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՅՈԹԵՐՈՐԴ ԳՈՒՄԱՐՄԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԸ

2018թ․Դեկտեմբերի 9-ին տեղի ունեցավ Հայաստանի Հանրապետության յոթերորդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները և նախագահի պաշտոնում  ընտրվեց Արարատ Սամվելի Միրզոյանը։

2018թ․Դեկտեմբերի 9-ին տեղի ունեցան արտահերթ ընտրություններ։ Արտահերթ ընտրությունների գաղափարն առաջացել էր Թավշյա հեղափոխության ընթացքում, իսկ այն իրավականորեն հաստատվեց, երբ Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական տվեց ՀՀ վարչապետի պաշտոնից և քաղաքական պայմանավորվածության արդյունքում Ազգային Ժողովը երկու անգամ չընտրեց նոր վարչապետ։ Այսպիսով, ՀՀ ԱԺ 2018 թվականի արտահերթ ընտրությունները Թավշյա հեղափոխությունից հետո առաջին համապետական ընտրությունն է եղել Հայաստանում։

2018 թվականի դեկտեմբերի 19-ին Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ Տիգրան Մուկուչյանը ներկայացրել և ամփոփել է ընտրությունների վերջնական արդյունքները։{| class="wikitable" style="text-align:right" |-

| colspan="6" |

|- ! colspan="2" |Կուսակցություն !Ձայներ !% !Մանդատներ !+/– |- | bgcolor="#FF0000" | | align="left" |«Իմ քայլը» դաշինք | 884,864 |70.42 |88 | +83 |- | bgcolor="#73C2FB" | | align="left" |Բարգավաճ Հայաստան կուսակցություն |103,801 |8.26 |26 |–5 |- | bgcolor="#6D2889" | | align="left" |Լուսավոր Հայաստան կուսակցություն |80,047 |6.37 |18 | +15 |- | colspan="6" style="background: #F4F4F4" | |- | bgcolor="#D2691E" | | align="left" |Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն||59,083 |4.70 |0 |–58 |- | bgcolor="#AA0000" | | align="left" |Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն||48,816 |3.88 |0 |–7 |- | bgcolor="#F8B202" | | align="left" |«Մենք» դաշինք (ԱԴ–Հ)||25,176 |2.00 |0 |–1 |- | bgcolor="#D42222" | | align="left" |Սասնա Ծռեր||22,868 |1.82 |0 |Նոր |- | bgcolor="#022161" | | align="left" |Օրինաց Երկիր||12,393 |0.99 |0 |0 |- | style="background:#82bb29;" | | align="left" |Քաղաքացու որոշում||8,514 |0.68 |0 |Նոր |- | style="background:#085985;" | | align="left" |«Քրիստոնեա-ժողովրդական վերածնունդ» կուսակցություն||6,458 |0.51 |0 |Նոր |- | style="background:#000000;" | | align="left" |«Ազգային առաջընթաց» կուսակցություն||4,121 |0.33 |0 |Նոր |- | colspan="2" style="text-align:left;" |Անվավեր քվեաթերթիկներ||5,111||–||–||– |- | colspan="2" style="text-align:left;" |Ընդամենը||1,261,105||100||132||+27 |- | colspan="2" style="text-align:left;" |Գրանցված ընտրողներ/մասնակցություն||2,593,140||48.63||–||– |- | colspan="6" style="text-align:left;" |Աղբյուր ՀԸՀ |}

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «National Assembly of the Republic of Armenia | Official Web Site | parliament.am». www.parliament.am. Վերցված է 2019-05-30-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «National Assembly of the Republic of Armenia | Official Web Site | parliament.am». www.parliament.am. Վերցված է 2016-01-25-ին.
  3. ↑ «National Assembly of RA». www.parliament.am. Վերցված է 2016-01-29-ին.
  4. ↑ «Trend - новости Азербайджана, Грузии, Казахстана, Туркменистана, Узбекистана, Ирана, Турции». news.trendaz.com. Վերցված է 2016-01-22-ին.
  5. ↑ «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով». Elections.am. Վերցված է 2016-01-31-ին.
  6. ↑ «National Assembly of the Republic of Armenia | Official Web Site | parliament.am». www.parliament.am. Վերցված է 2019-05-30-ին.
  7. ↑ https://168.am/2015/08/21/527901.html. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  8. ↑ «ԱԺ-ն հավանություն տվեց սահմանադրական փոփոխությունները հանրաքվեի դնելուն». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2019-05-30-ին.
  9. ↑ Տես՝ ՀՀ պետության և իրավունքի տեսություն , էջ՝105-106 (Ա․Ղամբարյան).
  10. ↑ «Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները». Lragir.am. Վերցված է 2017-03-29-ին.
  11. ↑ «Yerevan.Today | Ընտրապայքարի հայտ է ներկայացնում 9 քաղաքական ուժ». Վերցված է 2017-03-29-ին.
  12. ↑ 105 պատգամավոր` մեկ վայրում. վաղը նրանք կստանան մանդատները

Աղբյուրներ

Արտաքին հղումներ

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հայաստանի_Ազգային_ժողով&oldid=6393034» էջից