«Համաս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ →‎top: կետադրական նշանը ծանոթագրությունից հետո oգտվելով ԱՎԲ
Տող 13. Տող 13.
Համասը հիմնվել է [[1987]] թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին՝ [[Առաջին Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է [[1987]] թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները [[Բահրեյն]]ում, [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, [[Իրաք]]ում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում։</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների՝ «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված [[Եգիպտոս]]ում [[20-րդ դար]]ի 20-ական թվականներին [[Հասան ալ-Բաննա]]յի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎([[արաբերեն|արաբ.]] – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է [[1970]]-ականերին [[Ֆաթիհ Շաքաք]]ի և [[Աբդ ալ-Ազիզ Ավադ]]ի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև [[Հորդանան]]։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։
Համասը հիմնվել է [[1987]] թ. [[դեկտեմբերի 14]]-ին՝ [[Առաջին Ինթիֆադա]]յի<ref>انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է [[1987]] թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները [[Բահրեյն]]ում, [[Սաուդյան Արաբիա]]յում, [[Իրաք]]ում և [[Արևմտյան Սահարա]]յում։</ref> տարիներին, Պաղեստինի [[Գազա քաղաք]]ում երկու խմբավորումների՝ «[[Մուսուլման եղբայրներ]]ի»<ref>Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված [[Եգիպտոս]]ում [[20-րդ դար]]ի 20-ական թվականներին [[Հասան ալ-Բաննա]]յի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։</ref> պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի [[Իսլամական Ջիհադ]]ի»<ref>Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎([[արաբերեն|արաբ.]] – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է [[1970]]-ականերին [[Ֆաթիհ Շաքաք]]ի և [[Աբդ ալ-Ազիզ Ավադ]]ի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։</ref> հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) [[Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսի]]յի և [[շեյխ]] [[Ահմեդ Յասին]]ի<ref>Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։</ref> կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև [[Հորդանան]]։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո [[Պաղեստին]]ը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։


Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում՝ կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն։<ref>[http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 "Palestinian election raises varying opinions within U"]. ''The Minnesota Daily''.[[2006]] թ. [[հունվարի 31]]-ին,</ref> [[Արևմտյան ափ]]ում և [[Գազա]]յում։<ref name="CFR1">[http://www.cfr.org/publication/8968/ Համաս] - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։</ref> Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, [[Քալքիլյա]]յում և [[Նաբլուս]]ում։ [[2006]] թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը [[Ֆաթահ]]ն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ [[2007]] թվականի հունիսին [[Գազայի մարտ]]ից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից՝ Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով։ Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական։<ref>[http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?pagename=JPost/JPArticle/ShowFull&cid=1181813074587 Carter: Stop favoring Fatah over Hamas] [[The Jerusalem Post]] հունիսի 19, 2007</ref><ref>[http://www.theage.com.au/news/world/exposing-the-bitter-truth-of-gaza-carnage/2007/06/22/1182019365851.html Exposing the bitter truth of Gaza carnage] [[The Age]] [[հունիսի 23]], [[2007]]</ref> [[2007]] թ. [[հունիսի 18]]-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ [[Մահմուդ Աբաս]] օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով։<ref>[http://www.cnn.com/2007/WORLD/meast/06/17/palestinian.cabinet/index.html CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces]</ref>
Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում՝ կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն<ref>[http://www.mndaily.com/articles/2006/01/31/66888 "Palestinian election raises varying opinions within U"]. ''The Minnesota Daily''.[[2006]] թ. [[հունվարի 31]]-ին,</ref>։ [[Արևմտյան ափ]]ում և [[Գազա]]յում<ref name="CFR1">[http://www.cfr.org/publication/8968/ Համաս] - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։</ref>։ Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, [[Քալքիլյա]]յում և [[Նաբլուս]]ում։ [[2006]] թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը [[Ֆաթահ]]ն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ [[2007]] թվականի հունիսին [[Գազայի մարտ]]ից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից՝ Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով։ Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական<ref>[http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?pagename=JPost/JPArticle/ShowFull&cid=1181813074587 Carter: Stop favoring Fatah over Hamas] [[The Jerusalem Post]] հունիսի 19, 2007</ref><ref>[http://www.theage.com.au/news/world/exposing-the-bitter-truth-of-gaza-carnage/2007/06/22/1182019365851.html Exposing the bitter truth of Gaza carnage] [[The Age]] [[հունիսի 23]], [[2007]]</ref>։ [[2007]] թ. [[հունիսի 18]]-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ [[Մահմուդ Աբաս]] օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով<ref>[http://www.cnn.com/2007/WORLD/meast/06/17/palestinian.cabinet/index.html CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces]</ref>։


Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն [[ԱՄՆ]]-ի, [[Կանադա]]յի, [[Եվրոպական Միություն|ԵՄ]]-ի, [[Իսրայել]]ի և [[Ճապոնիա]]յի կողմից։
Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն [[ԱՄՆ]]-ի, [[Կանադա]]յի, [[Եվրոպական Միություն|ԵՄ]]-ի, [[Իսրայել]]ի և [[Ճապոնիա]]յի կողմից։

07:26, 4 Հունիսի 2019-ի տարբերակ

Համաս
արաբ․՝ حركة المقاومة الإسلامية‎‎
Տեսակքաղաքական կազմակերպություն, դիմադրություն, ռազմական կազմակերպություն, կրոնական կազմակերպություն և կազմակերպություն
Երկիր Պաղեստին
ԱռաջնորդYahya Sinwar? և Ismail Haniyeh?
ՀիմնադիրԱհմեդ Յասիմ[1], Abdel Aziz al-Rantissi? և Մահմուդ ազ-Զախար
Հիմնադրված1987
ԳաղափարախոսությունՍուննի իսլամություն,[2]
Շարիա օրենք, Պաղեստինյան ազգայնականություն
ԿրոնքՍուննի իսլամ
Պաշտոնական գույն(եր)կանաչ
ՇտաբԳազա, Գազայի հատված
Միջազգային պատկանելությունՄուսուլման եղբայրներ
Կայքhamas.ps
 Hamas Վիքիպահեստում

Համաս (՝ حركة حماس; կամ ամբողջական անվանումով Հարաքաթ ալ-Մուկավամա ալ-Իսլամիյան (արաբերեն՝ حركة المقاومة الاسلامية), որը արաբերենից թարգմանաբար նշանակում է «Իսլամական դիմադրության շարժում»[3], պաղեստինյան իսլամիստական կուսակցություն է, որը այժմ կառավարում է Գազայի տարածքը։

Համասը հիմնվել է 1987 թ. դեկտեմբերի 14-ին՝ Առաջին Ինթիֆադայի[4] տարիներին, Պաղեստինի Գազա քաղաքում երկու խմբավորումների՝ «Մուսուլման եղբայրների»[5] պաղեստինյան թևի և «Պաղեստինի Իսլամական Ջիհադի»[6] հիմքի վրա (պաշտոնապես գրանցված՝ որպես մշակութային-լուսավորական և բարեգործական կազմակերպություններ) Աբդել Ազիզ առ-Ռանտիսսիյի և շեյխ Ահմեդ Յասինի[7] կողմից, ով հռչակել էր, որ ցանկացած հրեայի կարելի է համարել ռազմական օկուպանտ և իրենց պարտականությունն և ստրատեգիական նպատակն է ազատագրել Պաղեստինը վերգրավելով Իսրայելը ամբողջությամբ և հաստատել պաղեստինյան իսլամական պետություն ծովից մինչև Հորդանան։ Ինչպես հայտարարել էր շեյխ Յասինը, հրեական գերիշխանության ազատագրումից հետո Պաղեստինը կդառնա արաբական և մուսուլմանական աշխարհի կենտրոնը։

Ինքնասպանների միջոցով ահաբեկչական ակտերից և ռմբակոծումներից բացի (հրեա զինվորների և քաղաքացիների վրա) Համասը նաև վարում է ընդարձակ հասարակական ծրագիրներ և դրանով մեծ ժողովրդավարություն է ստացել Պաղեստինում՝ կառուցելով հիվանդանոցներ, ուսումնական հաստատություններ, գրադարաններ և այլն[8]։ Արևմտյան ափում և Գազայում[9]։ Համասի քաղաքական թևը շահել է բազմաթիվ ընտրություններ Գազայում, Քալքիլյայում և Նաբլուսում։ 2006 թվականի հունվարին, Համասը շահել է Պաղեստինյան խորհրդարանական ընտրությունները, ստանալով 76 աթոռ 132-ի վրա, իսկ նախորդ իշխող կուսակցությունը Ֆաթահն՝ 43 աթոռ։ Համասի հաղթանակից իվեր, կոնֆլիկտ ծագել է Համասի և Ֆաթահի միջև։ 2007 թվականի հունիսին Գազայի մարտից հետո, ուր Համասը զենքի ուժով գրավել է Գազան, Ֆաթահն դուրս մղել է ընտրված Համասի պաշտոնյաներին Պաղեստինյան Ազգային Իշխանությունից՝ Արևմտյան ափում, փոխարինելով այլ անդամներով։ Այս գործողությունը դիտարկվել է պաղեստինցի և այլ մտավորականների կողմից իբրև հակաօրինական[10][11]։ 2007 թ. հունիսի 18-ին, Պաղեստինյան նախագահ և Ֆաթահի անդամ Մահմուդ Աբաս օրենքից դուրս հայտարարել է Համասը հրամանագրով[12]։

Համասը ճանաչվել է իբրև ահաբեկչական կազմակերպություն ԱՄՆ-ի, Կանադայի, ԵՄ-ի, Իսրայելի և Ճապոնիայի կողմից։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Hamas, Hezbollah, Djihad islamique : qui sont ces mouvements ennemis d’Israël ? (ֆր.) — Paris: Bayard Presse, 2023. — ISSN 0242-6056
  2. ↑ "Understanding Islamism", Crisis Group Middle East/North Africa Report N°37, մարտի 2 2005
  3. ↑ Համաս բարը նշանակում է «զորություն և քաջություն» ըստ իր կանոնադրության MidEast web-ի վրա "MidEast Web Historical Documents: The Covenant of the Islamic Resistance Movement (Hamas)". Copyright 1999–2002. MidEast Web։
  4. ↑ انتفاضة (արաբ. – ընդվզում, ժողովրդական աբստամբություն) Ներկայում այդ բառի տակ հասկացվում է պաղեստինյան ժողովրդի պայքարն Իսրայել պետության դեմ։ Ինթիֆադան վերջին երեք տասնամյակում համարվել է իսրայլապաղեստինյան հակամարտության նշանակալի ասպեկտներից մեկը, սկսել է 1987 թվականից։ Բացի պաղեստինյան իրադարձություններից վերոնշյալ տերմինով են անվանվել նաև զանգվածային ելույթները Բահրեյնում, Սաուդյան Արաբիայում, Իրաքում և Արևմտյան Սահարայում։
  5. ↑ Մուսուլման եղբայրների միավորում - (արաբ. جماعة الاخوان المسلمين)՝ իսլամական կազմակերպություն՝ ստեղծված Եգիպտոսում 20-րդ դարի 20-ական թվականներին Հասան ալ-Բաննայի կողմից։ Ներկայումս «Մուսուլման եղբայրները» կազմում են բազմաճյուղ միջազգային կազմակերպություն, որ գործում է մեծամասամբ մուսուլմանական երկրներում։
  6. ↑ Իսլամական Ջիհադ շարժումը Պաղեստինում ‎(արաբ. – حركة الجهاد الإسلامي في فلسطين) հիմնադրվել է 1970-ականերին Ֆաթիհ Շաքաքի և Աբդ ալ-Ազիզ Ավադի կողմից Գազայում՝ որպես եգիպտական «Իսլամական Ջիհադի» առանձին թև։
  7. ↑ Շեյխ Ահմեդ Յասին (الشيخ أحمد ياسين), Համաս պաղեստինյան շարժման համահիմնադիր և հոգևոր առաջնորդ։
  8. ↑ "Palestinian election raises varying opinions within U". The Minnesota Daily.2006 թ. հունվարի 31-ին,
  9. ↑ Համաս - Խորհուրդ արտաքին հարաբերությունների վրա։
  10. ↑ Carter: Stop favoring Fatah over Hamas The Jerusalem Post հունիսի 19, 2007
  11. ↑ Exposing the bitter truth of Gaza carnage The Age հունիսի 23, 2007
  12. ↑ CNN - Abbas outlaws Hamas militia forces
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համաս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Համաս&oldid=6356004» էջից