«Բոշխ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
| ⚫ | |||
{{Տաքսոտուփ |
|||
| regnum = Բույսեր |
|||
| image file = Carex hirta utricles.jpg |
|||
| image title = |
|||
| image descr = Բոշխ թավոտ |
|||
| parent = Cariceae |
|||
| rang = Род |
|||
| latin = Carex |
|||
| author = [[L.]] (1753) |
|||
| syn = |
|||
* {{btname|Diplocarex|[[Hayata]] (1921)}} |
|||
* {{btname|Vesicarex|[[Steyerm.]] (1951)}} |
|||
| typus = {{bt-latarm|Carex hirta|aut=[[L.]]|Բոշխ թավոտ}} |
|||
| range map = areal_carex.jpg |
|||
| range map caption = Տարածվածությունը |
|||
| range map width = 280px |
|||
| range legend = |
|||
| iucnstatus = |
|||
| commons = Category:Carex |
|||
| wikispecies = Carex |
|||
| iucn = |
|||
| itis = 39369 |
|||
| ncbi = 13398 |
|||
| eol = 29129 |
|||
| grin = 2083 |
|||
| ipni = 13626 |
|||
| ⚫ | |||
== Նկարագրություն == |
== Նկարագրություն == |
||
Ցողունը եռանիստ է, երբեմն՝ գլանաձև, առանց հանգույցների, բարձրությունը՝ 1080 սմ։ Տերևները նեղ են, գծաձև, կտրող, ծաղիկները՝ միասեռ, միատուն, հասկիկները՝ բազմածաղիկ։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը եռանիստ ընկուզիկ է։ Որոշ տեսակներ [[դեղաբույսեր]] են. պարունակում են [[ալկալոիդ]]ներ, ֆիզիոլոգիորեն ակտիվ նյութեր (օրինակ՝ բրևիկոլին, որն օգտագործում են որպես արյան ճնշումը կարգավորող միջոց)։ Որոշ տեսակների ծղոտից պատրաստում են ճիլոպ, խսիր, պարան, պարկացու գործվածք, հյուսում պայուսակներ և այլն։ |
Ցողունը եռանիստ է, երբեմն՝ գլանաձև, առանց հանգույցների, բարձրությունը՝ 1080 սմ։ Տերևները նեղ են, գծաձև, կտրող, ծաղիկները՝ միասեռ, միատուն, հասկիկները՝ բազմածաղիկ։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը եռանիստ ընկուզիկ է։ Որոշ տեսակներ [[դեղաբույսեր]] են. պարունակում են [[ալկալոիդ]]ներ, ֆիզիոլոգիորեն ակտիվ նյութեր (օրինակ՝ բրևիկոլին, որն օգտագործում են որպես արյան ճնշումը կարգավորող միջոց)։ Որոշ տեսակների ծղոտից պատրաստում են ճիլոպ, խսիր, պարան, պարկացու գործվածք, հյուսում պայուսակներ և այլն։ |
||
17:49, 29 Մայիսի 2019-ի տարբերակ
| Բոշխ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հացածաղկավորներ (Poales) |
| Ընտանիք | Բոշխազգիներ (Cyperaceae) |
| Ենթաընտանիք | Բոշխայիններ (Cyperoideae) |
| Տրիբա | Cariceae |
| Ցեղ | Բոշխ (Carex) L., 1753 |
| Տարածվածություն | |
 Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Բոշխ (լատին․՝ Carex), բոշխազգիների ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 2000, ՀՀ-ում՝ 65 տեսակ։
Նկարագրություն
Ցողունը եռանիստ է, երբեմն՝ գլանաձև, առանց հանգույցների, բարձրությունը՝ 1080 սմ։ Տերևները նեղ են, գծաձև, կտրող, ծաղիկները՝ միասեռ, միատուն, հասկիկները՝ բազմածաղիկ։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը եռանիստ ընկուզիկ է։ Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են ալկալոիդներ, ֆիզիոլոգիորեն ակտիվ նյութեր (օրինակ՝ բրևիկոլին, որն օգտագործում են որպես արյան ճնշումը կարգավորող միջոց)։ Որոշ տեսակների ծղոտից պատրաստում են ճիլոպ, խսիր, պարան, պարկացու գործվածք, հյուսում պայուսակներ և այլն։
Տարածումը Հայաստանում
Տարածված է բոլոր մարզերում։ Ջրաճահճային միջավայրերում աճում են բոշխ սուր (C. acutiformis), բոշխ գեղակազմ (C. gracilis), բոշխ երկառէջք (C. diandra), մարգագետիններում՝ բոշխ տխուր (C. tristis), բոշխ սև (C. nigra), անտառներում՝ բոշխ աղքատիկ (C. depauperata), բոշխ Միքելի (C. michelii), անապատներում՝ բոշխ հաստասռնակ (C. pachystylis), բոշխ թավոտ (C. hirta) և այլ տեսակներ։ Կոճղարմատները սողացող են, առաջացնում են գուղձեր, ճիմեր։
Բոշխ Բոհեմի (C. bohemica)-ն հանդիպում է միայն Լոռու սարահարթում (1450 մ բարձրություններում), ճահճուտներում, բոշխ կիլիկյանը (C. cilicica)՝ Վայքի լեռնաշղթայում (2600 մ բարձրություններում), ենթալպյան գոտու ճահճուտներում և առվակների ափերին։ Այս տեսակները գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|