«Մումբայ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
Տող 66. Տող 66.
[[Պատկեր:Victoria Terminus, Mumbai.jpg|300px|մինի|Չաթրապաթի Շիվաջի /Վիկտորիա/ երկաթուղային կայարանի շենքը, որն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության կայքում]]
[[Պատկեր:Victoria Terminus, Mumbai.jpg|300px|մինի|Չաթրապաթի Շիվաջի /Վիկտորիա/ երկաթուղային կայարանի շենքը, որն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության կայքում]]
[[Պատկեր:Nariman-Point Bombay 2005.JPG|300px|մինի|Առափնյա փողոց]]
[[Պատկեր:Nariman-Point Bombay 2005.JPG|300px|մինի|Առափնյա փողոց]]
[[Պատկեր:Bombay Stock Exchange, Mumbai.jpg|300px|մինի|Սակարանի շենքը]]
[[Պատկեր:Worli skyline with BSWL2.jpg|300px|մինի|Բանդրա Վորլի կամուրջը, որ Հնդկաստանի ամենաերկար վերջրյա կամուրջն է]]
[[Պատկեր:Worli skyline with BSWL2.jpg|300px|մինի|Բանդրա Վորլի կամուրջը, որ Հնդկաստանի ամենաերկար վերջրյա կամուրջն է]]
[[Պատկեր:University Mumbai convoc hall.jpg|300px|մինի|Մումբայի համալսարանը]]
[[Պատկեր:University Mumbai convoc hall.jpg|300px|մինի|Մումբայի համալսարանը]]
[[Պատկեր:Mumbai 03-2016 39 University.jpg|300px|մինի|Համալսարանի ժամացույցավոր աշտարակը]]
[[Պատկեր:Brabourne.jpg|300px|մինի|Բրաբուրն մարզադաշտը, որ կրիկետի հնագույն խաղադաշտերից մեկն է Հնդկաստանում]]
[[Պատկեր:Brabourne.jpg|300px|մինի|Բրաբուրն մարզադաշտը, որ կրիկետի հնագույն խաղադաշտերից մեկն է Հնդկաստանում]]
'''Մումբայ'''<ref>{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/7938/%D0%9C%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D0%B9|title=Мумбай|work=Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е.М. 2001.|accessdate=2012-12-31|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DR8qEUpP|archivedate=2013-01-05}}</ref> ({{lang-mr|मुंबई}}, {{lang-en|Mumbai}}) (մինչև [[1995]] թվականը՝ '''Բոմբեյ'''), քաղաք և նավահանգիստ [[Հնդկաստան]]ի արևմուտքում, [[Արաբական ծով]]ի ափին։ [[Մահարաշտրա]] նահանգի վարչական կենտրոնը<ref name=pibmumbai>{{cite press release|work=Press Information Bureau, Mumbai|publisher=Press Information Bureau, Government of India|url=http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3|title=India stats: Million plus cities in India as per Census 2011|date=31 October 2011|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150630112755/http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3|archivedate=30 June 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2 |title=Population of urban agglomerations with 750,000 inhabitants or more in 2007 (thousands) 1950–2025 (India) |publisher=Department of Economic and Social Affairs (UN) |accessdate=9 June 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090618091044/http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2 |archivedate=18 June 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2016_data_booklet.pdf|title=UN World Cities in 2016|last=|first=|date=|website=|access-date=|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170112211410/http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2016_data_booklet.pdf|archivedate=12 January 2017|df=dmy-all}}</ref>։ Միջազգային օդանավակայան։
'''Մումբայ'''<ref>{{cite web|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/7938/%D0%9C%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D0%B9|title=Мумбай|work=Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е.М. 2001.|accessdate=2012-12-31|archiveurl=https://www.webcitation.org/6DR8qEUpP|archivedate=2013-01-05}}</ref> ({{lang-mr|मुंबई}}, {{lang-en|Mumbai}}) (մինչև [[1995]] թվականը՝ '''Բոմբեյ'''), քաղաք և նավահանգիստ [[Հնդկաստան]]ի արևմուտքում, [[Արաբական ծով]]ի ափին։ [[Մահարաշտրա]] նահանգի վարչական կենտրոնը<ref name=pibmumbai>{{cite press release|work=Press Information Bureau, Mumbai|publisher=Press Information Bureau, Government of India|url=http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3|title=India stats: Million plus cities in India as per Census 2011|date=31 October 2011|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150630112755/http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3|archivedate=30 June 2015|df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |url=http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2 |title=Population of urban agglomerations with 750,000 inhabitants or more in 2007 (thousands) 1950–2025 (India) |publisher=Department of Economic and Social Affairs (UN) |accessdate=9 June 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090618091044/http://esa.un.org/unup/index.asp?panel=2 |archivedate=18 June 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2016_data_booklet.pdf|title=UN World Cities in 2016|last=|first=|date=|website=|access-date=|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170112211410/http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2016_data_booklet.pdf|archivedate=12 January 2017|df=dmy-all}}</ref>։ Միջազգային օդանավակայան։

15:02, 22 Դեկտեմբերի 2018-ի տարբերակ

Քաղաք
Մումբայ
मुंबई
ԵրկիրՀնդկաստան Հնդկաստան
ՔաղաքապետԴաթա Դալվի
Հիմնադրված է1507[1] թ.
Այլ անվանումներմինչ 1995 թ.-ը՝ Բոմբեյ
Մակերես603 կմ²
ԲԾՄ11 մ
Բնակչություն 12․478․447 մարդ (2011)
Խտություն20 694 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա21 347 412
Ժամային գոտիUTC+5:30
Հեռախոսային կոդ+91 22
Փոստային դասիչ110 xxx
Ավտոմոբիլային կոդMH-01, MH-02, MH-03
Պաշտոնական կայքmcgm.gov.in
Մումբայ (Հնդկաստան)##
Մումբայ (Հնդկաստան)
Մումբայ. տեսարժան վայրեր
,,Հնդկաստանի դարպասներ,, հուշարձանը
Մումբա Դևի տաճարը
Չաթրապաթի Շիվաջի /Վիկտորիա/ երկաթուղային կայարանի շենքը, որն ընդգրկված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության կայքում
Առափնյա փողոց
Սակարանի շենքը
Բանդրա Վորլի կամուրջը, որ Հնդկաստանի ամենաերկար վերջրյա կամուրջն է
Մումբայի համալսարանը
Համալսարանի ժամացույցավոր աշտարակը
Բրաբուրն մարզադաշտը, որ կրիկետի հնագույն խաղադաշտերից մեկն է Հնդկաստանում

Մումբայ[2] (մարաթհի՝ मुंबई, անգլ.՝ Mumbai) (մինչև 1995 թվականը՝ Բոմբեյ), քաղաք և նավահանգիստ Հնդկաստանի արևմուտքում, Արաբական ծովի ափին։ Մահարաշտրա նահանգի վարչական կենտրոնը[3][4][5]։ Միջազգային օդանավակայան։

Հակիրճ տեղեկատվություն

Մումբայը Հնդկաստանի ամենաբազմամարդ քաղաքն է. Մումբայի մունիցիպալ կորպորացիա անվանումը կրող բնակավայրի կազմի մեջ ընդգրկված են Մահարաշտրա նահանգի երկու վարչական միավոր՝ բուն Մումբայը (157 կմ², 3 145 966 բնակիչ՝ 2011 թվականին) և, այսպես կոչված՝ մերձքաղաքային Մումբայը (446 կմ², 9 332 481 բնակիչ՝ 2011 թվականին), ընդհանուր առմամբ՝ 603 կմ², 12 478 447 բնակիչ՝ 2011 թվականին[6]: Արբանյակ քաղաքների հետ միասին՝ Մումբայը կազմում է աշխարհում իր մեծությամբ ութերորդ քաղաքային ագլոմերացիան 21,3 միլիոն մարդ բնակչությամբ[7]Կաղապար:Уточнить ссылку[8][9][10]:

Գտնվում է ծովի մակերևույթից 10 մետր բարձրության վրա: Բնակչության խտությունը կազմում է 21 665 մարդ մեկ քառակուսի կիլոմետրի վրա (այս ցուցանիշով աշխարհում զբաղեցնում է երկրորդ տեղը՝ զիջելով միայն Ֆիլիպինների մայրաքաղաք Մանիլային), բնակչության մոտավորապես կեսը մարաթհիներ են, քառորդ մասը՝ գուջարաթցիներ: Քաղաքն զբաղեցնում է Բոմբեյ կղզին՝ ամբողջությամբ և Սոլսեթ կղզու հարավային մասը. դրանք միմյանց հետ կապված են կամուրջներով ու պատվարներով[11]:

Մումբայը միջազգային հաղորդակցության ուղիների խոշորագույն հանգույց է: Ունի բնական խոր նավահանգիստ, որն ամենախոշորն է Հնդկաստանի արևմուտքում: Քաղաքի ուղևորատար տերմինալով է անցնում Հնդկաստանի ողջ ուղևորահոսքի գրեթե հիսուն տոկոսը: Այն նաև երկրի տնտեսական ու մշակութային կարևորագույն կենտրոններից մեկն է, համարվում է հսկայական հակադրությունների քաղաք, որտեղ ճոխություն ու շքեղությունը հարևանություն են անում ծայրահեղ աղքատության՝ հյուսիսային հատվածում ծվարած հետնախորշերի հետ, որոնք զանազան վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների որջեր են[12][13]:

Այդուհանդերձ, Հնդկաստանի մյուս քաղաքների համեմատ Մումբայն ավելի բարձր կենսամակարդակով քաղաք է, աչքի է ընկնում գործարար մեծ ակտիվությամբ: Աշխատանքի տեղավորվելու լայն հնարավորություններն այստեղ են գրավում հարյուրավոր ու հազարավոր բանվորների ինչպես բուն իսկ Հնդկաստանից, այնպես էլ Հարավային Ասիայի երկրներից[14]:

Անվանումը

Անվանումն առաջացել է Մումբա աստվածուհու անունից[15], այն աստվածուհու, որին պաշտում էին տեղի ձկնորսները։

Կլիման

Մումբայի դիրքը մեղմացնում է նրա կլիման և դարձնում ավելի տանելի, քան նույն լայնության այլ քաղաքների կլիման։ Մումբայի համար ամենալավ ժամանակը հոկտեմբերից փետրվարն է, երբ այնքան էլ խիստ շոգ չի լինում։ Դրանից հետո օդը գնալով տաքանում է և հունիսի սկզբներին սկսվում է մուսսոնային անձրևների շրջանը, որը տևում է մինչև սեպտեմբերի վերջը։

Պատմություն

Հայտնի է 16-րդ դարից։ Անցյալում (1661-ից) եղել է բրիտանական գլխավոր ֆակտորիան ու հենակետը Արևմտյան Հնդկաստանում։

Գրականություն

Ծանոթագրություններ

  1. MumbaiEncyclopædia Britannica.
  2. «Мумбай». Географические названия мира: Топонимический словарь. — М: АСТ. Поспелов Е.М. 2001. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-05-ին. Վերցված է 2012-12-31-ին.
  3. «India stats: Million plus cities in India as per Census 2011». Press Information Bureau, Mumbai (Press release). Press Information Bureau, Government of India. 31 October 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 30 June 2015-ին. {{cite press release}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  4. «Population of urban agglomerations with 750,000 inhabitants or more in 2007 (thousands) 1950–2025 (India)». Department of Economic and Social Affairs (UN). Արխիվացված է օրիգինալից 18 June 2009-ին. Վերցված է 9 June 2009-ին.
  5. «UN World Cities in 2016» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 12 January 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. «Provisional Population Totals and data products - Census 2011 : Maharashtra. Distribution of Population, Decadal Growth Rate, Sex-Ratio and Population Density». Office of the Registrar General and Census Commissioner, India under Ministry of Home Affairs, Government of India. Վերցված է 2011-05-21-ին.
  7. «Mumbai metropolitan area» (իտալերեն). Projectsecoa.eu. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-04-17-ին. Վերցված է 2013-03-14-ին.
  8. «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2 December 2013-ին. Վերցված է 2013-11-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  9. Munshi, Kanaiyalal M. (1954). Gujarāt and its literature, from early times to 1852. Bharatiya Vidya Bhavan. էջ xix. «The next immigrants into the islands of Bombay were the Kolis, who on all authorities continued to be their original inhabitants till Aungier founded the city of Bombay. Kathiawad and Central Gujarāt was the home of the Kolis in pre-historic times.»
  10. Mehta, R. N. (1983). «Bombay – An analysis of the toponym». Journal of the Oriental Institute: 138–140. «The kolis who suceeded the stone-age men on the island brought with them from Gujarat their patron goddess Mummai whom their descendants still worship in Kathiawar. The name of Bombay is derived from this koli goddess.»
  11. «Once Upon a Time in Bombay». Foreign Policy. 24 June 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 9 January 2015-ին. Վերցված է 22 February 2012-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. Lakshmi, Rama (14 April 2011). «New millionaires hope to serve as role models for India's lower castes». The Washington Post. Mumbai. Արխիվացված է օրիգինալից 23 June 2015-ին. Վերցված է 23 June 2015-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. «Mumbai, a land of opportunities». The Times of India. 20 July 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 4 August 2014-ին. Վերցված է 22 July 2011-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. «Bombay: History of a City». British Library. Արխիվացված է օրիգինալից 13 February 2009-ին. Վերցված է 8 November 2008-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  15. Mukund Kule (8 October 2010). «मुंबईचं श्रद्धास्थान» [Mumba'īcaṁ Shrad'dhāsthān]. Maharashtra Times (Marathi). Maharashtra. Արխիվացված է օրիգինալից 17 June 2015-ին. Վերցված է 16 June 2015-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

Աղբյուրներ

  • Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան, Աշխարհագրական անունների բառարան, Երևան, «Լույս», 1987, էջ 83։